رعایت بهداشت فردی در جهان امروز از ضروری‌ترین اقدامات شخصی برای یک فرد محسوب می‌شود. رعایت بهداشت دهانی و مراقبت از دندان‌ها در راستای انجام همین وظیفه صورت می‌گیرد و برای تحقق این امر راه حل‌ها و اختراعات بسیار متنوعی موجود شده است. یکی از راه‌های مهم برای رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها استفاده از خلال دندان می‌باشد. یکی از عذاب آورترین اتفاقاتی که می‌تواند برایمان در طول روز رخ دهد شاید گیر کردن غذا بین دندان‌ها باشد مثلاً وقتی در ناهار ظهرتان ته دیگ خورده‌اید و حالا ذرات غذا لای دندان شما گیر کرده‌اند و نمی‌توانید آنها را بیرون بیاورید. در این زمان راه حلی که به ذهنمان می‌رسد چیست؟! در ۹۹ درصد موارد خلال دندان پاسخ ما است. خلال دندان وسیله خوبی برای بیرون آوردن ذرات مواد غذایی از بین دندان‌ها می باشد و کاربردش در اصل همین مورد می‌باشد.
خلال دندان چیست؟
خلال دندان یک قطعه کوچک از جنس چوب یا پلاستیک یا از جنس بامبو و یا حتی فلز و استخوان است که اصولاً برای تمیز کردن لابه‌لای دندان‌ها و بیرون آوردن جرم‌های درون آن طراحی می‌شود. در زبان فارسی به خلال دندان آپریز یا دندان کاو هم گفته می‌شود و در کل از ایام قدیم چه در ایران و چه در سایر نقاط جهان از ابزارهای مشابه خلال دندان برای جرم گیری دندان‌ها و تمیز کردن آنها از مواد غذایی که در لابه‌لای شان فرو می‌رود استفاده می‌شده است. در خصوص تاریخچه خلال دندان باید بدانید که خلال دندان اولین ابزار جرم گیری دندان و اختراع دندانی بشر می‌باشد و در همه تمدن‌ها به خوبی و کامل شناخته شده بوده است! شواهد نشان می‌دهند که خلال دندان قبل از از مسواک اختراع شده است است و از چوب نرم برخی از درختان برای ساخت آن استفاده شده است. خلال دندان اصولا برای دسترسی و تمیزکردن جاهایی که ممکن است مسواک به آن دسترسی نداشته باشد، طراحی شده است. تمیزکردن مابین و زیر دندان‌ها و امتداد خط لثه، آثاری را از بین می‌برد که ممکن است باعث ایجاد باکتری و حتی به خطر افتادن سلامت دهان فرد شود.
خلال دندان چگونه تولید می شود؟
ابتدا کنده‌های درختان مخصوصی که قطع شده‌اند را به کارگاه‌ها و کارخانه‌ها می‌آورند. کنده‌های سنگین این درختان به وسیله دستگاه‌هایی که چنگک مانند هستند برداشته شده و به دستگاه پوست کن منتقل می‌شوند. بعد از این مرحله کنده‌ها که به طور صاف و دقیقی پوست آنها کنده شده به دستگاه برش دهنده منتقل می‌شوند و این دستگاه کنده‌ها را به صورت ورقه‌های کاغذ جدا جدا برش می‌دهد. سپس این ورقه‌های باریک را به صورت یک حلقه فشرده و توپر چوبی در می‌آورند. وزن هر یک از این حلقه‌های فشرده حدود یک و هشت دهم کیلوگرم تخمین زده می‌شود. در مرحله بعدی این حلقه های چوبی را به دستگاه‌های برش دهنده دیگری می‌برند تا هر حلقه را به چندین هزار قطعه چوبی هم اندازه برش بدهد. از هر حلقه حدود ۸۰۰۰ خلال دندان تولید می‌شود و این فرایند تنها در در ۶۰ ثانیه صورت می گیرد.
انواع مختلف خلال دندان
اکثر ما خلال دندان را فقط به قطعاتی کوچک نوک تیز و چوبی می‌شناسیم که در اکثر خانه‌ها هم پیدا می‌شود ولی باید بدانیم که خلال دندان هم مانند سایر محصولات انواع خاص خودش را دارد و همان طور که در بالا اشاره کردیم به غیر از جنس چوب، خلال دندان‌ها را می‌توانید در جنس فلزی یا پلاستیکی و یا بامبو استخوانی هم پیدا کنید. تنها شکل خلال دندان شکل باریک و تیز مرسومی که ما می‌شناسیم نیست بلکه سرگرد و مثلثی و… آن هم موجود می‌باشد. خلال دندان‌هایی که ما می‌شناسیم بدون طعم و تنها یک چوب ساده هستند ولی خوب است بدانید که خلال دندان‌های طعم دار و همچنین دارای ماده فلوراید که یک ماده مفید برای دندان‌ها می‌باشد نیز در بازارهای مختلف جهانی موجود است. ضخامت خلال دندان‌ها هم بسیار متنوع است و از ضخامت ۳ میلی متری تا هشت میلی متری می‌توان ضخامت‌های خلال دندان را دید.
چه موقع باید از خلال دندان استفاده نمود؟
در جواب این سوال که چه موقع باید از خلال دندان استفاده کرد باید بگوییم که خلال دندان کلاً برای بیرون آوردن ذرات مواد غذایی از لابه‌لای دندان‌ها استفاده می‌شود و خوب است که شما هم بعد از خوردن شام و ناهار از خلال دندان استفاده نمایید. همچنین وقتی که غذاهای خاصی مثل شیرینی، آب نبات و ته دیگ که می‌توانند به دندان‌ها آسیب برسانند را می‌خورید، حواس‌تان باشد که بلافاصله از خلال دندان استفاده کنید تا ذرات باقی مانده از این مواد غذایی کاملاً از دهان خارج شوند و سپس برای از بین بردن کامل خطرات خوردن شیرینی‌ها، دندان‌هایتان را مسواک بزنید. همیشه یادتان باشد که خلال دندان به هیچ عنوان جایگزینی برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نخواهد شد و تنها وسیله‌ای برای بیرون آوردن ذرات درشت مواد غذایی است در صورتی که ذرات ریزتر و پلاک‌های دندانی را فقط باید با استفاده از مسواک زدن و نخ دندان از بین برد.
مضرات استفاده از خلال دندان چیست؟
همان قدر که از مزایای استفاده از خلال دندان در بین دندان پزشکان صحبت می‌شود، برخی دیگر از همکاران آنها از ضررهای استفاده از خلال دندان به ما می‌گویند. در این جا به برخی از مواردی که برخی دندان پزشکان در خصوص استفاده طولانی مدت از خلال دندان گفته‌اند می‌خواهیم اشاره کنیم:
۱. استفاده از خلال دندان ممکن است در طولانی مدت باعث پوسیدگی دندان‌هایتان شود. اگر شما نحوه درست استفاده از خلال دندان را ندانید و محکم و خشن از خلال استفاده کنید، سطوح روی دندان‌تان آسیب دیده و به مرور کنده می‌شود و در دراز مدت باعث خرابی دندان‌ها خواهد شد.
۲. خون ریزی لثه ناشی از خلال دندان خطر ناک است. در صورتی که با استفاده از خلال دندان دچار خون ریزی لثه می‌شوید باید استفاده از آن را کنار بگذارید. لثههای حساس توان و استحکام کافی برای استفاده از چنین ابزاری را ندارند و با خون ریزی در دراز مدت بیماری‌های لثه و خونی ایجاد می‌شوند.
۳. فاصله بین دندان‌هایتان را با خلال دندان افزایش ندهید. استفاده با فشار و محکم بین دندان‌ها قطعا باعث افزایش فاصله بین دندان می‌شود که خود این امر هم چهره‌تان را از زیبایی می‌اندازد و هم به اعصاب دندان‌تان فشار وارد می‌شود و احتمال پوسیدگی دندان هم بالا خواهد رفت.
۴. خلال دندان به مینای دندان اکثر افراد آسیب می‌زند. می‌دانید دلیل این آسیب به مینای دندان چیست؟ دلیلش آن است که خیلی از ما پس از استفاده از خلال آن را دور نمی‌اندازیم و با آن به اصطلاح در دهان‌مان ور می‌رویم. شاید آن را بجویم و یا بیهوده روی سطوح اصلی و جلویی دندان‌ها بکشیم. در این حالت بدون شک مینای دندان‌ها که نسبتا ظریف اند آسیب خواهند دید.
۵. استفاده از خلال دندان در کسانی که روکش دندان دارند ممکن است باعث خرابی روکش دندان شان شود. پس این عزیزان باید با ملاحظه و دقت بیشتری از خلال دندان استفاده کنند تا روکش یک وقت بیرون نیاید یا آسیب نبیند.
۶. از آن جایی که اغلب اوقات خلال دندان ابزار استریل شده‌ای نیست و خارج از جعبه استریل نگهداری می‌شود، ممکن است که دود و غبار و دیگر اجرام روی آن بنشیند که در این صورت احتمال دارد موقع استفاده از خلال دندان لثهها و زبان دچار عفونت شوند. به خصوص کسانی که مستعد آلرژی هستند یا این که لثههای ضعیفی دارند بیشتر در معرض گرفتن چنین عفونت‌هایی هستند.
توصیه دندان پزشک‌ها در باره استفاده از خلال دندان چه می‌باشد؟
همه دندان پزشکان در خصوص استفاده از خیلی از تکنیک‌ها نظرات مشترکی ندارند. استفاده از خلال دندان هم نقطه اختلاف نظر برای خیلی از دندان پزشکان محسوب می‌شود به صورتی که عده‌ای استفاده از آن را بسیار مفید می‌دانند، عده دیگری به هیچ وجه آن را پیشنهاد نمی‌دهند و برای برخی نیز هم فرقی ندارد که بیمارشان از خلال دندان استفاده می‌کند یا نه! در هر حال در این مقاله سعی شد تمام نکات آورده شوند تا خود شما عزیزان در این زمینه تصمیم گیرنده باشید.
نکته‌ای که در هنگام استفاده از خلال دندان باید بدانید این است که برای استفاده صحیح از خلال دندان، بایستی آن را آرام و بدون فشار به سمت ذرات غذایی بین دندان‌هایتان ببرید و بیرون آورید به طوری که به دندان‌ها و لثه شما آسیبی وارد نشود. استفاده به شکل شدید و خشن از خلال‌دندان، مخصوصا اگر لثههای شما حساس یا به عقب‌رفته باشد، می‌تواند باعث آسیب دیدن لثهها بشود.
سخن پایانی
رسالت تیم داروخانه آنلاین نسخه اول هماهنگی بین محصولات و اطلاعات علمی آنها برای خرید و انتخاب آگاهانه سلامتی است. از این رو ما انواع خلال دندان‌ها را در داروخانه عرضه کرده‌ایم تا به ارتقای بهداشت و سلامت جامعه کمک کرده باشیم.
