فهرست مطالب
مشخصات هاماملیس
گیاه هاماملیس یکی از گونه‌های جنس هاماملیس آمریکایی یا نارون کوهی است که در فارسی به آن فندق جادوگر یا فندق افسونگر گفته می‌شود. این گیاه به صورت درختچه‌ای با شاخه‌های متعدد و انبوه به صورت خزان کننده و به ارتفاع ۲ تا ۶ متر است. پوست آن به رنگ قهوه‌ای روشن، صاف، فلسی، دارای خطوطی به رنگ ارغوانی مایل به قرمز است و شاخه‌های کوچک آن در ابتدا دارای کرک هستند که به تدریج صاف و بدون کرک می‌شوند. این شاخه‌ها در برخی نواحی دارای خال‌های سفید و در نهایت دارای پوستی به رنگ قهوه ای مایل به قرمز هستند. برگ‌های هاماملیس به شکل ساده، منفرد و به رنگ سبز مایل به قهوه‌ای و یا مایل به زرد و گل‌ها به رنگ زرد روشن است.
اندام دارویی
برگ، پوست و شاخه‌های گیاه کاربرد دارویی دارند و از آنها برای تهیه روغن، اسپری، دمنوش و… استفاده می‌شود.
خواص هاماملیس
هاماملیس به صورت خوراکی و موضعی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود. امروزه عصاره این گیاه در داروسازی کاربرد فراوان دارد و محصولات دارویی مختلف مانند سرم‌های ضد پیری، کرم بعد از اصلاح، پماد درمان قارچ ناخن، محصولات درمانی هموروئید و انواع شامپو تولید می‌گردد. برخی از مهم‌ترین خواص هاماملیس در درمان بیماری‌ها به شرح زیر است:
۱) درمان جوش و آکنه
هاماملیس خاصیت ضد میکروبی و ضد التهاب قوی دارد و در درمان جوش و آکنه بسیار موثر است. امروزه ژل‌های گیاهی حاوی عصاره هاماملیس یکی از محصولات دارویی محبوب برای درمان آکنه و جوش هستند. این گیاه مشابه یک ضدعفونی کننده طبیعی عمل و به تخریب عوامل ایجاد آکنه کمک می‌کند و باعث مهار آنها می‌گردد. همچنین هاماملیس باعث کاهش ترشح سبوم، که یک فاکتور کلیدی مسئول برای ایجاد آکنه است، می‌شود و کاهش تولید سبوم به کاهش جمعیت باکتریایی موجود بر روی پوست و مبارزه با علائم آکنه کمک می‌کند.
۲) جوانسازی پوست
ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در عصاره این گیاه به رفع چین و چروک پوست کمک می‌کند و باعث مرطوب نگه داشتن و نرم شدن پوست می‌شود و از این طریق در پیشگیری از پیری زودرس موثر است. همچنین خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌دهد و از تغییر رنگ پوست در اثر پیری جلوگیری می‌کند.
۳) بهبود آفتاب سوختگی
تانین و کاتچین موجود در گیاه دارویی هاماملیس در کاهش التهاب ناشی از آفتاب سوختگی موثر است و باعث نرم شدن، کاهش تورم و پیشگیری از پوسته پوسته شدن پوست در اثر سوختگی با آفتاب می‌شود.
۴) کاهش التهاب و سوزش ناشی از موزدایی
خاصیت ضد التهاب این گیاه در کاهش التهاب و سوزش ناشی بعد از اصلاح مو موثر است و خارش و برآمدگی‌های ناشی از موزدایی را تسکین می‌دهد.
۵) گیاه هاماملیس برای مو
ماساژ دادن پوست سر با روغن هاماملیس باعث افزایش جریان خون در پوست سر می‌شود. استفاده از این روغن راهی برای مراقبت از مو است. ریزش مو را کاهش می‌دهد و در درمان شوره و رفع خارش پوست سر موثر است.
۶) درمان گزیدگی نیش حشرات
خواص ضد التهابی و قابض گیاه هاماملیس، ورم و خارش ناشی از گزش حشرات را کاهش می‌دهد.
۷) کمک به درمان اگزما و پسوریازیس
اگزما و پسوریازیس نوعی بیماری پوستی التهابی هستند که با عوارضی مانند التهاب، خارش و پوسته پوسته شدن پوست همراه هستند. استفاده از پمادهای گیاهی حاوی عصاره هاماملیس یا روغن این گیاه در درمان این مشکلات پوستی بسیار موثر است و به برطرف شدن و کاهش عوارض آن کمک می‌کند.
۸) متوقف کردن خونریزی
یکی از خواص هاماملیس، کمک به بند آمدن خونریزی و ترمیم زخم‌ها است. این گیاه قابض است و به همین جهت استعمال آن در محل خونریزی در تماس با عروق خونی سبب گرفته شدن عضلات صاف موجود در دیواره مویرگ‌ها می‌شود و به این ترتیب مجرای رگ را تنگ‌تر و خونریزی کاهش پیدا می کند. علاوه بر این ترکیبات تانین موجود در آن باعث کاهش درد و تورم ناشی از خونریزی می‌شود و به عنوان یک پوشش محافظ از پیشروی عفونت جلوگیری می‌کنند.
۹) درمان کبودی و التهاب
استفاده از لوسیون‌ها و پمادهای گیاهی حاوی عصاره هاماملیس به رفع التهاب، درمان خون مردگی و کبودی پوست کمک می‌کند و به دلیل قابض بودن، مانع از ادامه خونریزی از مویرگ‌های زیر پوست می‌شود و از این طریق در رفع کبودی‌ها موثر است.
۱۰) کمک به درمان واریس
واریس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عروقی است که سیاهرگ‌های پا را درگیر می‌کند و اغلب با درد، کبودی، ورم کردن پاها و خستگی عضلانی همراه است. یکی از بهترین درمان‌های گیاهی برای رفع این مشکل استفاده از پمادهای گیاهی هاماملیس است. تانین موجود در این گیاه تاثیر زیادی در کوچک‌تر شدن رگ‌های واریسی دردناک دارد، همچنین این ترکیب، تورم ناشی از رگ‌های واریسی را نیز کاهش می‌دهد.
۱۱) کمک به درمان بواسیر
بواسیر یا هموروئید سیاهرگ‌های گشاد شده ( واریسی) در راست روده یا مقعد است و بیشتر مبتلایان را آزار می‌دهد. استفاده موضعی از گیاه هاماملیس در محل درد تاثیر زیادی در بهبود بواسیر دارد و به دلیل داشتن خواص ضد التهابی باعث کاهش خارش، قرمزی، خونریزی، درد و ورم ناشی از آن می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که قدرت پمادهای گیاهی حاوی عصاره هاماملیس در مقایسه با پمادهای کورتونی قابل توجه بوده است.
۱۲) کمک به درمان عفونت گوش
از خواص درمانی هاماملیس می‌توان برای درمان عفونت گوش استفاده کرد. استفاده از روغن هاماملیس و ریختن چد قطره از آن در گوش، به دلیل خواص ضد باکتری که دارد، می‌تواند موم گوش را حل و عفونت داخل گوش را خشک کند و باعث تسکین درد ناشی از آن شود.
۱۳) کمک به درمان برخی از ناراحتی‌های گوارشی
مصرف خوراکی این گیاه در رفع برخی مشکلات گوارشی مانند ناراحتی‌های روده، اسهال، استفراغ خونی، کولیت موکوس و خونریزی معده موثر است.
۱۴) درمان تبخال و زخم‌های دهانی
هاماملیس دارای ترکیبات ضد ویروس و ضد التهاب است. به همین دلیل در بهبود مشکلات دهان و دندان مانند درمان تبخال، آفت، زخم و التهاب لثه تاثیر دارد و یکی از ترکیبات دهانشویه‌های گیاهی است .
۱۵) کمک به درمان سرماخوردگی، سرفه و آنفولانزا
درمان گلو درد، سرفه، سرماخوردگی و آنفولانزا از دیگر خواص درمانی گیاه هاماملیس است.
سرم گل هاماملیس
سرم گل هاماملیس خواص بسیاری برای پوست و بیماری های پوستی دارد و موجب کنترل منافذ باز پوست، درمان جوش های سر سیاه و التهابات پوستی می شود.
مضرات هاماملیس
- لازم است قبل از مصرف گیاه هاماملیس تست حساسیت انجام شود و در صورت بروز هر گونه علائم آلرژی از مصرف آن خودداری گردد.
- گیاه هاماملیس دارای ترکیباتی مانندسافرول (یک ماده شیمیایی سرطان‌زا) و تانین (ترکیبات سمی) است، از این رو زیاده‌روی در مصرف خوراکی آن مضر است و ممکن است باعث بروز مشکلات کبدی شود.
- برای مصرف گیاه هاماملیس در دوران بارداری و شیردهی بایستی حتما با پزشک مشورت شود.
- مصرف خودسرانه و بیش از حد گیاه هاماملیس ممکن است سبب ایجاد سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ و یبوست شود.
مراجع:
https://www.healthline.com/nutrition/witch-hazel-benefits-uses#TOC_TITLE_HDR_10
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-227/witch-hazel
