علل، علائم و راه‌های درمان خشکی بینی با داروهای گیاهی

خشکی بینی از جمله ناخوشی‌های شایع است که گرچه معمولا عارضه جدی نیست ولی می‌تواند آزار دهنده باشد. لذا با توجه به اهمیت این بیماری ما در این مقاله به بررسی علل و علائم این ناخوشی پرداخته، با معرفی گیاهان دارویی موثر در درمان خشکی بینی و با کیفیت‌ترین محصولات طبیعی موجود در داروخانه آنلاین نسخه اول، به شما در درمان آن یاری می‌رسانیم.

آنچه در این مطلب خواهید خواند: 

• علل خشک شدن بینی
• عوارض و علائم خشکی بینی
• روش‌های درمان خشکی بینی
• درمان خشکی بینی با گیاهان دارویی
• فرآورده‌های طبیعی درمان خشکی بینی

خشکی بینی

علل خشک شدن بینی

بینی از عضوهای اصلی بدن است که به جز بویایی وظیفه تنفس را نیز برعهده دارد. بینی هوای تازه تنفس شده را گرم و مرطوب می‌سازد. غشای مخاطی داخل بینی نیز دارای عروق زیادی بوده و تا حد زیادی مرطوب است. همچنین بینی هوای تنفس شده را تصفیه و سپس به داخل بدن هدایت می‌کند. برخی از مهم‌ترین علل خشکی بینی عبارتند از:

• آب و هوای خشک: درست مانند مشکل خشکی پوست، خشک شدن بینی نیز در میان افرادی که در مناطقی با آب و هوای خشک زندگی می‌کنند، رایج‌تر است.
• برخی بیماری‌ها: خشکی مزمن بینی می‌تواند به دلیل برخی بیماری‌ها مانند عفونت، التهاب طولانی مدت بینی، رینیت آتروفیک مزمن و سندرم شوگرن (Sjogren) ایجاد شود.
• عوارض جانبی داروها: خشکی بینی یکی از علائم رایج برخی از داروها مانند داروهای آنتی هیستامین، ضد احتقان‌ و شربت‌های خوراکی است که معمولا برای درمان سرماخوردگی یا آلرژی تجویز می‌شوند.
• اسپری‌های بینی: تعدادی از اسپری‌های بینی می‌توانند باعث خشکی بینی شوند؛ به ویژه اگر به مدت طولانی از آن‌ها استفاده شود.
• تغییرات هورمونی: این عامل یکی از رایج‌ترین علت‌های خشکی بینی در میان افراد مختلف، به ویژه زنان ۴۰ سال به بالا است. وقتی زنان پا به سن می‌گذارند،‌ هورمون‌های‌شان تغییر می‌کند و باعث خشک شدن غشاء مخاطی در برخی نواحی بدن از جمله بینی، دهان، چشم و واژن می‌شود.
• فشار خون بالا: ابتلا به فشار خون بالا از دیگر علل خشک شدن بینی است که اغلب با خونریزی از بینی نیز همراه می‌باشد.

عوارض و علائم خشکی بینی

خشک بودن بیش از حد غشای بینی به سلامتی شما آسیب خواهد رساند. غشای مخاطی بینی برای محافظت در برابر عفونت‌ها حتماً باید مرطوب باشد. همین پوسته پوسته شدن بینی که یکی از علائم خشکی بینی است، شما را وسوسه می‌کند تا با انگشت آنها را از داخل بینی خارج کنید. این در حالی است که ممکن است با انگشت میکروب های فراوانی را ناخواسته وارد بینی کنید. از این رو به خاطر خشکی بیش از حد بینی، غشای مخاطی بینی برای مقابله و دفاع در برابر میکروب‌های وارد شده دچار مشکل می‌شود و احتمال ابتلا به سرماخوردگی‌ تا حد بسیار زیادی افزایش خواهد یافت. دیگر علائم خشکی بینی عبارتند از:

• احساس خشکی و حساسیت بینی
• زخم و پوسته پوسته شدن داخل و روی بینی
• درد در داخل بینی
• خونریزی از بینی

عوارض و علائم خشکی بینی

مشاهده این ویدئو را توصیه می‌کنیم: هر آنچه که درباره سرماخوردگی باید بدانید

روش‌های درمان‌ خشکی بینی

خشک بودن بینی معمولا مشکل خطرناکی نیست اما در صورتی که درمان نشود، می‌تواند علائم ناخوشایندی همچون خارش، سوزش، خون دماغ و تجمع خلط را به همراه داشته باشد و باعث تسریع حرکت ویروس ها شود. برخی راهکارهای درمان خشکی بینی به روش‌های پزشکی، خانگی و گیاهی عبارتند از:

1. مالیدن وازلین: با استفاده از انگشتان خود یک لکه بسیار کوچک از وازلین را به قسمت داخلی بینی خود بمالید. سعی کنید از این روش خیلی مداوم یا به مدت طولانی استفاده نکنید، زیرا در موارد نادر می‌تواند به نای و ریه راه یابد و منجر به مشکلات قابل توجهی در ریه شود.

2. استفاده از دستگاه رطوبت ساز: خوابیدن در اتاقی که یک دستگاه رطوبت ساز در وسط آن قرار داده باشید، می‌تواند به افزایش رطوبت اتاق کمک کند و برای رفع خشکی بینی و مرطوب نگه داشتن مجاری بینی مفید است.

3. استفاده از اسپری بینی: از اسپری‌های بینی می‌توان برای مرطوب نمودن مجاری بینی استفاده کرد و به رفع گرفتگی بینی کمک می‌کند. اسپری‌های نمکی بینی باعث مرطوب شدن مجاری بینی می‌شوند. البته استفاده طولانی مدت از این محصولات خود می‌تواند یکی از علل خشکی مزمن بینی باشد.

4. قرار گرفتن در معرض بخار: قرار گرفتن در معرض بخار یا رفتن به سنا می‌تواند نا حدودی در رفع خشکی بینی مفید باشد.

5. استفاده از گلیسیرین: گلیسیرین مانند نرم‌کننده‌ای عمل می‌کند که می‌تواند به پیشگیری از خشکی بینی کمک کند. استفاده از این ماده باعث تسکین درد و خشکی داخل بینی می‌شود.

6. نوشیدن آب کافی: علاوه بر استفاده از رطوبت در هوا، با مرطوب نگه داشتن بدن نیز می‌تواند به جلوگیری و درمان این بیماری کمک کرد. نوشیدن مایعات فراوان مانند آب یا چای به خصوص اگر در هنگام سرماخوردگی، بینی خشک دارید، می‌تواند به افزایش رطوبت بینی از داخل کمک کند.

7. داروهای گیاهی: گیاهان دارویی و فرآورده‌هایی که از آنها تولید می‌شود نظیر روغن بادام، روغن کنجد، روغن زیتون و روغن سیاه دانه از بهترین درمان‌ها برای پیشگیری و رفع خشکی بینی هستند.

درمان خشکی بینی با گیاهان دارویی

مهم‌ترین گیاهان دارویی مفید برای درمان خشکی بینی به شرح زیر است:

روغن کنجد

روغن کنجد ویتامین E بالایی دارد. این ویتامین حاوی خواص ضدعفونی کننده، ضد قارچ و ضد التهاب است و یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی می‎‌باشد. این روغن باعث ایجاد یک لایه چرب محافظ بر روی مخاط بینی می‌شود. بنابراین، روند بهبود خشکی مخاط بینی را سرعت می‌بخشد. نتایج مطالعات مختلف نیز نشان می‌دهد، روغن کنجد در مقایسه با محلول آب و نمک، رطوبت بیشتری دارد و خشکی مخاط بینی را سریع‌تر رفع می‌کند. استفاده از این روغن در مقابل نرمال سالین دارای قدرت ۳ تا ۴ برابر بیشتر است. التیام سریع‌تر زخم‌ها، بهبود سوختگی‌های پوست، آفتاب سوختگی و اسکارهای پوستی از دیگر خواص درمانی این روغن گیاهی است. ضمن اینکه روغن کنجد ارزش غذایی بالایی نیز دارد.

بیشتر بدانید: مهمترین خواص روغن کنجد برای سلامتی و مزایای مصرف آن

روغن بادام زمینی

بادام زمینی یکی از دانه‌های گیاهی پرخاصیت و منبعی غنی و سرشار از پروتئین است. بادام زمینی حاوی چربی‌های غیر اشباع است و یک نوع چربی خوب برای بدن محسوب می‌شود. این روغن همچنین حاوی ترکیبات مختلفی از جمله مواد مرطوب کننده، پلی فنل‌ها و ویتامین E است و برای رفع خشکی مفید است. از دیگر خواص روغن بادام زمینی پیشگیری و درمان سنگ کیسه صفرا، تقویت قلب و کاهش قند خون است. همچنین به افزایش جذب پروتئین، تامین چربی خوب و عضله‌سازی، رفع خستگی، ضعف و بی‌حالی کمک می‌کند.

روغن کاج سوزنی

اسانس روغنی دانه کاج (پین نیدل) حاوی محتوای چربی شبیه به محتوای چربی روغن بادام و ترپن الکل‌های حلقوی است. این روغن در طب سنتی بر علیه آنفولانزا، سرماخوردگی، پیشگیری از عفونت‌ و افزایش عملکرد تنفسی کاربرد دارد. همچنین برای مبارزه با خشکی بینی، گلو درد و عفونت‌‌های تنفسی، خستگی، درد عضلانی و ورم مفاصل موثر است. جالب است بدانید دانه‌های کاج به خاطر محتوای بالای مواد معدنی و ویتامین، نقش مهمی در بهبود سلامت بدن دارند. از دیگر خواص دانه کاج می‌توان به افزایش انرژی، مهار اشتها، کنترل دیابت و کمک به سلامت قلب و عروق اشاره کرد.

پوست لیمو

پوست لیمو شامل بسیاری از ترکیبات طبیعی مانند عصاره روغنی سیترون، سیترونل و فلاندرن است. خواص ضدعفونی کننده بینی و آنتی‌اکسیدان، ضد ویروس و ضد باکتری دارد و در درمان عفونت‌ها، سرماخوردگی، گلودرد و آنفولانزا موثر است. همچنین برای رفع تب‌های‌ عمومی نیز مناسب می‌باشد. درخشان کردن پوست، کاهش درد مفاصل، حفظ سلامت لثه و دندان‌ها، پیشگیری از بیماری‌های قلبی و تنظیم قند و فشار خون از دیگر خواص پوست لیمو است.

پوست پرتقال

پوست پرتقال یک آنتی اکسیدان قدرتمند با خاصیت ضد التهاب قوی است و در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا موثر می‌باشد. همچنین پوست پرتقال می‌تواند به پاک کردن ریه بپردازد و خلط‌هایی که راه ریه را می‌بندند و تنگ می‌کنند را از میان ببرد. دیگر خواص پوست پرتقال حفظ سلامت قلب، کاهش وزن و پیشگیری از سرطان است. علاوه بر این در درخشان و سفید کردن پوست‌، بهبود مشکلات تنفسی، رفع اضطراب و افسردگی، پیشگیری از یبوست، سوزش سر دل و تهوع مفید است.

روغن زیتون

روغن زیتون مخاط درون بینی را مرطوب و خشکی را رفع می‌کند و باعث پر شدن منافذ بین سلول‌های خشک مخاط بینی می‌شود. در نتیجه، خشکی را برطرف می‌سازد، در ضمن، روغن زیتون تورم، حساسیت‌های پوستی و یا خراش‌های درون مخاط را نیز برطرف می‌سازد. استفاده از این روغن و چکاندن چند قطره از آن داخل بینی یکی از بهترین روش‌های درمان خشکی بینی است. این روغن علاوه بر طبیعی‌ بودن و قابلیت مرطوب نگه‌داشتن پوست، فاقد هرگونه عارضه جانبی است و آنتی‌اکسیدان‌هایی قوی موجود در آن مانند ویتامین A  و ویتامین E  به خوبی در رفع خشکی بینی و التهاب آن موثر عمل می‌کند.

آلوئه ورا

ژل آلوئه‌ورا که از بریدن و فشار دادن برگ آن به دست می‌آید برای مرطوب کردن پوست بسیار مفید است و یکی از درمان‌های طبیعی مفید برای رفع خشکی بینی است. ویتامین C موجود در این گیاه نیز در کاهش ترشحات بینی، گرفتگی و اِدِم در رینیت آلرژیک موثر است. همچنین آلوئه‌ورا با داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان، آبرسان، انواع مواد مغذی، ویتامین‌ها و مواد معدنی در بهبود سلامت پوست تاثیر مثبت دارد. درمان زخم‌های سطحی، تقویت سیستم ایمنی بدن، تصفیه خون، درمان آکنه، اگزما و … از دیگر خواص این گیاه است.

اکالیپتوس

اکالیپتوس دارای اثرات ضد باکتری، التیام‌بخش و ضد احتقان است و باعث تسکین سرفه و رفع گرفتگی بینی و خشکی آن می‌شود و بخور آن ‏به ضد عفونی کردن مجاری تنفسی و درمان خشکی بینی کمک می‌کند. همچنین برای کاهش التهاب غشاء مخاط بینی مفید است. خواص اکالیپتوس شامل درمان بیماری‌های تنفسی، سرماخوردگی، تسکین دردهای عضلانی، کاهش ورم روده و كلیه و دفع اخلاط سینه و برونش‌ها، کاهش تب، کاهش قند خون، رفع عفونت و … است. 

سیاه دانه

سیاه دانه و روغن آن از موثرترین گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌های مختلف است و یکی از مهم‌ترین خواص آن خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی بودن آن است؛ بنابراین می‌تواند از بیماری‌های مربوط به سرما مانند سرماخوردگی، برونشیت، آنفلوانزا و غیره پیشگیری و به رفع علائم آن مانند گرفتگی بینی کمک کند. جالب است بدانید متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند افراد مبتلا به سینوزیت بهتر است در فصل پاییز هفته‌ای یک بار از بخور سیاه دانه استفاده کنند. همچنین مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در سیاه‌ دانه در درمان دیابت، سل،‌ بیماری‌های قلبی و عروقی، کم‌خونی و میگرن مفید است.

آویشن

آویشن گياهی كوهستانی و معطر از تیره نعناییان با خواص منحصر به فرد برای درمان سرماخوردگی و رفع علائم این بیماری نظیر گرفتگی و خشکی بینی، سرفه و پیشگیری از عفونت‌های مکرر ناشی از خشکی دستگاه تنفسی است. این گیاه به عنوان یک ضد اسپاسم برونش‌ها، ضد باکتری و ضد قارچ عمل می‌کند. همچنین جهت تسکین علائم سینوزیت کاربرد دارد. برخی دیگر از فواید دارویی این گیاه شامل درمان سرفه‌های سخت، تقویت معده و کمک به هضم غذا، کاهش درد سیاتیک و دردهای مفصلی، ضدعفونی کننده، التیام درد ناشی از کوفتگی عضلات و ایجاد نشاط است.

نعناع فلفلی

نعناع فلفلی یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است. از جمله مهم‌ترین خواص این گیاه کمک به درمان سرماخوردگی و رفع علائم آن، درمان سینوزیت، سرفه، برونشیت و آسم است. همچنین تنفس روغن نعناع فلفلی می‌تواند به سرعت به باز کردن سینوس‌ها، درمان خشکی بینی، باز شدن مجرای بینی و کاهش التهاب منجر شود. خاصیت خلط آوری نیز یکی دیگر از خواص ارزشمند نعناع فلفلی برای درمان سرماخوردگی  است. از جمله دیگر خواص این گیاه می‌توان به خاصیت ضدعفونی و ضد میکروبی، کاهش درد دندان، ضد التهاب و درمان آسم اشاره کرد.

فلفل سیاه

فلفل سیاه یکی از بهترین ادویه‌ها برای درمان سرماخوردگی و رفع علائم این بیماری است. مصرف این دانه گیاهی به دلیل اثرات تسکین دهنده بر گلو، دفع خلط و باز شدن بینی به ویژه در زمستان‌ها توصیه می‌شود. کمک به درمان ناراحتی‌های دستگاه تنفسی، سرماخوردگی، یبوست، سوء هاضمه، کم خونی، ناتوانی جنسی و کشیدگی عضلانی از دیگر خواص فلفل سیاه برای سلامتی است.

درمان خشکی بینی با گیاهان دارویی

توی ویدیوی زیر ببینید چطور میشه جلوی خونریزی بینی رو گرفت:

.r1_iframe_embed {position: relative; overflow: hidden; width: 100%; height: auto; padding-top: 56.25%; } .r1_iframe_embed iframe { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; border: 0; }

فرآورده‌های طبیعی درمان خشکی بینی

همانطور که گفتیم یکی از راهکارهای درمان خشکی بینی، استفاده از گیاهان دارویی نظیر روغن کنجد، روغن زیتون، روغن سیاه دانه و روغن دانه کاج است. همچنین استفاده از اسانس گیاهانی مانند اکالیپتوس، رزماری، نعناع فلفلی، آویشن، منتول نعناع، اسانس پوست پرتقال و پوست لیمو نیز مفید است. امروزه این گیاهان با روش‌های علمی شناسایی، جمع‌آوری و عصاره‌گیری شده‌اند و به منظور سهولت مصرف، توسط شرکت‌های داروسازی به شکل‌های دارویی رایج تولید می‌شوند.‏

شما می‌توانید ‏برای تهیه و خرید هر یک از این داروهای گیاهی، از طریق لینک زیر اقدام کنید.‏ ‏

اسپری بینی کلداماریس پروفیلاکتیک بیبی برای جلوگیری از خشکی مخاط و رطوبت رسانی به مخاط بینی به کار می‌رود و دارای اثرات ضد ویروسی در برابر ویروس‌های عامل سرماخوردگی است. کلداماریس پروفیلاکتیک بیبی حاوی کاراژینان(کاراژلوز) است؛ کاراژلوز یک پلی ساکارید مشتق از جلبک قرمز دریایی است که با ویروس‌های  سرماخوردگی مقابله می‌کند. کاراژلوز یک لایه مرطوب روی بینی ایجاد می‌کند. این لایه یک عملکرد محافظتی فیزیکی دارد و بعنوان سدی در برابر عوامل خارجی عمل می‌کند. این لایه مرطوب مدت طولانی تری نسبت به سایر محلول‌ها روی مخاط می‌ماند، بدون آنکه به عملکرد طبیعی اپیتلیوم مخاط بینی آسیبی برساند.  بعلاوه این لایه از انتشار و تکثیر ویروس‌های سرماخوردگی جلوگیری می‌کند. این فرآورده قابل استفاده برای همه سنین بود، برای نوزادان کمتر از 6 ماه منع مصرف دارد.

قطره بینی سیناماز سنابل دارو یکی از فرآورده‌های طبیعی حاوی روغن سیاه دانه و روغن زیتون است که در درمان سرماخوردگی، رفع خشکی بینی و بهبود ویروس‌های دستگاه تنفسی موثر می‌باشد.

اسپری بینی سزالین و اسپری سزانوز ‏از روغن کنجد خالص ساخته شده‌اند و برای نرم کردن و پیشگیری از خشک شدن مخاط بینی کاربرد دارند. این فرآورده‌ها همچنین برای پیشگیری از خشکی شدید مخاط بینی که در اثر افزایش سن، مسافرت‌های مداوم با هواپیما، بعد از اشعه تراپی و یا در اثر عوارض جانبی برخی داروها ایجاد می‌شوند، مفید هستند و به کاهش مشکلات ناشی از خشکی بینی مانند خونریزی، تورم، احساس سوزش و خارش داخل بینی، تحریک پذیری بینی،  احساس خشکی در گلو و دهان و سخت شدن تنفس کمک می‌کند.

اسپری بینی گیاهی نازوفیت حاوی روغن بادام زمینی، روغن کاج سوزنی، اسانس پوست پرتقال و پوست لیمو است و برای درمان خشکی بینی، کاهش التهاب مخاط بینی و تسکین علائم سرماخوردگی به کار می‌رود. نکته قابل توجه اینکه این دارو حاوی روغن بادام زمینی است و افرادی که نسبت به این روغن حساسیت دارند، لازم است از مصرف آن خودداری کنند.

اسپری بینی رسا سینکس حاوی عصاره گیاه سیاه دانه و روغن زیتون است و برای رفع علائم گرفتگی بینی ناشی از آلرژی، سینوزیت مزمن و حاد، حساسیت‌های فصلی، سردردهای مزمن و میگرن‌های سرد، رفع خستگی و زکام و تقویت حافظه کاربرد دارد.

اسپری بینی آلوسالین حاوی ژل آلوئه‌ورا است و دارای خواص مغذی، محافظت کننده و بازسازی کننده مربوط به آلوئه‌ورا می‌باشد. مصرف آن موجب حفظ رطوبت مخاط بینی و رفع گرفتگی، درمان خشکی و احتقان بینی می‌شود و مصرف آن در تمام فصول سال مفید است. رفع علائم سرماخوردگی و آنفولانزا، رینیت آلرژیک و خشکی بینی ناشی از آلودگی هوا از موارد مصرف این فرآورده طبیعی است.

قلم ضد احتقان بینی تولید دارو حاوی عصاره اکالیپتوس است و خاصیت ضد احتقان، ضد باکتری و التیام بخش دارد. جلوگیری از انتقال ویروس‌ها به ریه، کمک به باز شدن مجاری تنفسی، رفع خشکی و گرفتگی بینی از خواص این محصول است و در درمان سرماخوردگی نیز موثر است.

اسپری بینی سینوزیت سینول اس حاوی آلوئه‌ورا، اکالیپتوس، رزماری، فلفل و ویتامین C است. مصرف این فرآورده به کسانی که دچار حساسیت‌های فصلی یا سینوزیت می‌شوند، بسیار کمک می‌کند. از اسپری سینول اس می‌توان برای کاهش حالت‌های آلرژیک و حساسیتی، بهبود سردردهای سینوزیتی و پاک کردن سینوس‌ها از عفونت و باکتری نیز استفاده کرد.

محلول غیر خوراکی اکالیپتوس ایران داروک و بخور اکالیپتوس (فیتوسین) گیاه اسانس از عصاره گیاه اکالیپتوس و نعناع فلفلی ساخته شده است و  به بهبود علائم سرماخوردگی مانند گرفتگی، آبریزش و خشکی بینی کمک می‌کند. همچنین در ضدعفونی کردن مجاری تنفسی و کمک به درمان برونشیت و سینوزیت موثر است.

بخور اکالیپتوس گل دارو  حاوی منتول B.P ۱۰ میلی گرم، تنطور بنژوئن ۱۰ میلی گرم و تنتور اوکالیپتوس ۲۰۰ میلی گرم می باشد.. رفع ترشحات در سرماخوردگی‌ها، رفع خشکی بینی، کمک به باز شدن گرفتگی بینی، بهبود برونشیت ساده و عفونی، رفع سرفه، کاهش التهاب و ضد عفونی کردن مجاری تنفسی و ضد عفونی کردن هوا (در هنگام شیوع سرماخوردگی) از فواید مصرف این محصول است.

قطره بخور اکالیپتوس باریج اسانس از عصاره اکالیپتوس، آویشن و مورد تهیه شده است و برای بهبود سرفه، رفع گرفتگی، احتقان  و خشکی بینی مفید است. این فرآورده به پیشگیری و درمان بیماری‌های ناشی از عفونت‌ دستگاه تنفسی کمک می‌کند.

سخن پایانی

اگرچه خشکی بینی آزار دهنده و در برخی مواقع دردناک است، اما این عارضه به ندرت جدی خواهد بود. با این وجود خشکی و تحریک بیش از حد می‌تواند باعث ترک خوردن و خون دماغ شود. بنابراین توصیه می‌شود، اگر بیش از ۱۰ روز خشک بینی داشتید و با علائمی مانند عفونت، تب، احساس ضعف، ترشح و خونریزی بینی که متوقف نمی‌شود، همراه است، باید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.