مشخصات گل مغربی

گل مغربی با نام علمی (Oenothera biennis)، گیاهی علفی، چند ساله با ارتفاع بین ۱۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر است. برگ‌های گیاه، ساده و به فرم طوقه‌ای با کناره‌های موج‌دار هستند. در سال دوم ساقه گل دهنده‌ای پوشیده از تار و کرک، از میان آنها نمایان می‌شود. رنگ گل مغربی زرد روشن است و به صورت گل آذین خوشه‌ای در طول انشعابات اصلی و فرعی ساقه قرار دارد. میوه این گیاه، براق، به شکل کپسول و پهن است. این گل زیبا، از گذشته جنبه زینتی و دارویی داشته است. چون گل‌های این گیاه از ساعت ۶ بعد از ظهر (هنگام غروب خورشید) به بعد شکفته می‌شوند، به این نام شهرت دارد.

بخش دارویی گل مغربی، دانه‌های کاملا خشک شده و رسیده گیاه است، سطح دانه برجسته و زبر است که به شکل‌های نامنظم با قطر تقریبی یک میلی‌متر، به رنگ قهوه‌ای تیره، بی بو و با طعم نبستاً روغنی و تلخ هستند. این دانه‌ها بسیار ریز هستند به طوریکه وزن هزار دانه بین ۰٫۴ تا ۰٫۸ گرم است. گل مغربی گیاهی بومی آمریکای شمالی و جنوبی است، همچنین در سراسر اروپا و مناطقی از آسیا رشد می‌کند. در ایران نیز در عباس‌آباد همدان، شمیران تهران و مناطق مختلف آذربایجان وجود دارد.

اندام دارویی

بخش دارویی گل مغربی، دانه‌های کاملا خشک شده و رسیده این گیاه است. گل مغربی، بسته به زمان، مکان و روش کشت از اواخر خرداد یا اواخر تیرماه به گل می‌رود و بعد از آن می‌توان اقدام به جمع‌آوری دانه‌ها کرد.

خواص گل مغربی (طبیعت و خواص درمانی)

طبع گل مغربی سرد و خشک است. برخی از مهمترین خواص این گیاه عبارتند از:

خواص گل مغربی برای زنان

گل مغربی از دسته گیاهان دارویی با خواص فراوان برای زنان است. تنظیم هورمون‌ها، بهبود علائم سندروم قبل از قاعدگی، کاهش عفونت‌های تناسلی، کمک به پیشگیری و درمان کیست تخمدان برخی از خواص گل مغربی برای زنان است که در ادامه شرح می‌دهیم.

تنظیم هورمون‌ها

گل مغربی می‌تواند در تنظیم هورمون‌ها به ویژه در دوران پیش از قاعدگی و درمان علائم ناخوشایند پیش قاعدگی مفید باشد. این ویژگی ممکن است به دلیل ترکیبات گیاهی موجود در آن باشد که می‌تواند اثرات تنظیم کننده بر روی سیستم هورمونی را داشته باشد. اسید گاما لینولنیک (GLA) موجود در این روغن می‌تواند به تنظیم تولید هورمون‌ها و کاهش التهاب در بدن کمک کند.

بهبود علائم سندروم قبل از قاعدگی

سندروم قبل از قاعدگی (PMS) یکی از شایع‌ترین مشکلات زنان است. این ناخوشی با مجموعه‌ای از علائم جسمی و روحی مانند درد پستان، استرس، افسردگی و بی‌خوابی همراه است. بـا شـروع قاعـدگی يـا در چنـد روز اول آن بهبـود مـی‌يابـد. بـه نظـر می‌رسد زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی، دچار كمبود پروستاگاندين E1، در سيستم عصبی و اندام‌های ديگر بدن مانند بافت پستان هستند. از آنجایی که ترکیبات موجود در روغن گل مغربی، ساخت این ماده را در بدن آسان می‌کند، مصرف آن تاثیر چشمگیری را در بهبود و کاهش این علائم و اختلالات قاعدگی دارد. همچنین مصرف مکمل‌های گل مغربی، درد سینه و حساس شدن پستان‌ها را در دوران عادت ماهیانه کاهش می‌دهد. در مواردی نیز برای درمان کیست سینه تجویز می‌شود. استفاده از فرآورده‌های دارویی این گل، به تنظیم هورمونی بدن زنان کمک می‌کند که یکی از نتایج آن سلامت بافت پستان و در نتیجه پیشگیری از سرطان سینه است.

با مشاهده این ویدئو خواهیم دانست: با اختلالات قاعدگی چیکار کنیم!؟

.r1_iframe_embed {position: relative; overflow: hidden; width: 100%; height: auto; padding-top: 56.25%; } .r1_iframe_embed iframe { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; border: 0; }

پیشگیری و درمان کیست تخمدان

یکی دیگر از خواص گل مغربی برای زنان، تاثیر بی‌نظیر آن بر سلامت تخمدان، درمان کیست تخمدان و رفع تنبلی تخمدان است که به تبع آن به افزایش قدرت باروری آنها کمک می‌کند. عوامل مختلفی مانند عدم تعادل هورمون‌ها می‌تواند احتمال ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد. از آنجایی که روغن گل مغربی به تعادل هورمون‌ها در بدن کمک می‌کند، می‌تواند به کوچک شدن این کیست‌ها و همچنین پیشگیری از ابتلا به آن‌ها نیز کمک کند. همچنین موجب کاهش انسولین و گلوکز سرم و افزایش حساسیت به انسولین در سندروم تخمدان پلی‌کیستیک می‌شود.

کاهش عفونت‌های تناسلی

استفاده از این گیاه در حمایت از سلامتی تناسلی زنان مفید است. برخی منابع آن را به عنوان یک گیاه ضد التهاب و ضد عفونی کننده توصیف کرده‌اند که می‌تواند به کاهش عفونت‌های تناسلی رنان کمک کند.

خواص روغن گل مغربی برای رحم

روغن گل مغربی دارای خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به حفظ سلامت رحم و جلوگیری از التهابات و مشکلات مربوط به رحم کمک کند. این خاصیت می‌تواند بهبودی در مواردی مانند التهاب رحم و تشکیل توده‌های رحمی (فیبروم) ایجاد کند. همچنین روغن گل مغربی (EPO) یک منبع طبیعی اسیدهای چرب امگا ۶ است. این اسید چرب به بهبود باروری کمک می‌کند. این ترکیب همچنین با تنظیم هورمون ها می‌تواند از بیماری‌های زنانه و مشکلات رحمی جلوگیری کند.

خواص گل مغربی برای زایمان

مطالعات مختلف نشان داده است استفاده از روغن گل مغربی در اواخر بارداری به داشتن زایمان طبیعی راحت‌تر کمک می‌کند. در واقع آنتی اکسیدان‌های قوی موجود در این گیاه، از جمله GLA و ویتامین E، سفتی دهانه‌ رحم را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند در طول زایمان، دهانه رحم برای خروج جنین راحت‌تر باز شود.

خواص گل مغربی برای یائسگی (کاهش علائم یائسگی مانند گُرگرفتگی)

از مکمل‌های گل مغربی مدتهاست که برای کاهش علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی در کشورهای مختلف استفاده می‌شود. نتایج بررسی‌ها نشان داد زنانی که به مدت شِش هفته، ۵۰۰ میلی‌گرم از این روغن را در روز مصرف می‌کردند، کمتر دچار گرگرفتگی می‌شدند و شدت و طول این مشکل هم برایشان کمتر می‌شد. جالب اینکه بر اساس نتایج یک پرسش‌نامه، مصرف این گیاه روی فعالیت‌ها، روابط اجتماعی و جنسی زنان هم اثرات مثبت داشته و به کاهش افسردگی این دوران و پیشگیری از پوکی استخوان کمک کرده است.

خواص گل مغربی برای مردان

روغن گل مغربی علاوه بر خواصی که برای زنان دارد، برخی خواصی نیز برای مردان دارد. البته، باید توجه داشت که تحقیقات علمی در این زمینه محدود است و نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد. در زیر، چند خاصیت محتمل روغن گل مغربی برای مردان ذکر می‌شود:

حمایت از سلامت پروستات

برخی مطالعات نشان می‌دهند که روغن گل مغربی می‌تواند به عنوان یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-6 و امگا-9 در حمایت از سلامت پروستات مردان مفید باشد. این مواد می‌توانند به کاهش التهابات پروستات کمک کنند و سلامت عمومی آن را بهبود بخشند.

افزایش نیروی جنسی و عملکرد جنسی

روغن گل مغربی ممکن است بهبود نیروی جنسی و عملکرد جنسی مردان را تسهیل کند. این روغن می‌تواند بهبود جریان خون به مناطق تناسلی و تنظیم سطح هورمون‌های جنسی کمک کند.

درمان اختلال نعوظ در مردان

کمک به درمان اختلال نعوظ و رفع ناتوانی جنسی ناشی از اختلال‌های جریان خون در اعضای تناسلی مردان، از دیگر کاربردهای این گل است.

تسکین درد مفاصل و کمک به درمان آرتریت روماتوئید

بیماری آرتریت روماتوئید نوعی آرتریت خود ایمنی و از دسته اختلالات دستگاه حرکتی است که در درجه اول مفاصل را درگیر می‌کند. استفاده از کپسول روغن گل مغربی، به دلیل ترکیبات شیمیایی مفیدی که دارد، در کاهش درد خفیف و متوسط این بیماری تاثیر زیادی دارد. همچنین استفاده موضعی از ژل این گیاه در کاهش دردهای روماتیسمی، درد مفاصل و درد آرتروز موثر است. بر اساس پژوهش‌هایی که در سال ۲۰۱۱ انجام شد، اسید لینولنیک موجود در این گیاه، ظرفیت کاهش دردها در ناحیه استخوان را دارد و هیچ عارضه جانبی خاصی به جای نگذاشته است.

خواص گل مغربی برای پوست (درمان اگزما، زخم و التهابات پوستی)

روغن دانه گل مغربی به درمان التهابات پوستی (پسوریازیس) کمک می‌کند و برای التیام انواع زخم و التهاب پوست، آکنه، و اگزما مفید است. استعمال موضعی پمادهای حاوی این روغن در کاهش خارش، التهاب، ترشحات و درمان پوسته پوسته شدن پوست موثر است و نیاز به داروهای شیمیایی درمان کننده زخم را کمتر خواهد کرد. روغن گل مغربی ماده اصلی برخی ضد آفتاب‌ها و کرم‌های آرایشی نیز هست و به این محصولات، خاصیت ضد التهاب، مرطوب کننده و روشن کننده می‌دهد. این گل استروژن گیاهی دارد، به همین دلیل کلاژن‌ساز خوبی محسوب می‌شود و در کاهش چین و چروک، خشکی پوست و پیشگیری از پیری زودرس نیز موثر است.

کمک به درمان نوروپاتی دیابتی

پیشگیری و درمان آسیب‌های عصبی (نوروپاتی) در بیماران دیابتی، از دیگر خواص روغن گل مغربی است. نتایج مطالعات بالینی نشان می‌دهد GLA  موجود در آن، باعث پیشگیری و درمان آسیب‌های عصبی در بیماران دیابتی می‌شود و علائمی نظیر بی‌حسی و گزگز شدن را به طور محسوسی کاهش می‌دهد.

بهبود علائم بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر

کمک به بهبود علائم بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر مانند تسکین دردهای ناحیه شکمی، رفع نفخ، درمان اسهال، یبوست و دل‌پیچه از کاربردهای درمانی قرص گل مغربی است.

بیشتر بدانید: علل، علائم و روش‌های درمان سندروم روده تحریک پذیر با داروهای گیاهی

کاهش چربی و فشار خون

مصرف فرآورده‌های گل مغربی در افزایش کلسترول خوب موثر است و در نتیجه برای درمان و پیشگیری از اختلالات قلب و عروق مفید است. این روغن می‌تواند سطح کلسترول بد و فشار خون را کاهش دهد و از ایجاد لخته‌های خون جلوگیری کند. علاوه بر این در درمان بیمارهای ناشی از کم کاری سلول‌های کبدی و درمان تصلب شرائین موثر است.

فرآورده‌های دارویی و بهداشتی حاوی گل مغربی

در بیشتر منابع، از دانه‌ها و روغن گل مغربی به عنوان دارو نام برده شده است و از آن، برای تهیه انواع مکمل‌ها استفاده می‌شود. این داروها عمدتاً به شکل کپسول ژلاتینی EPO یا پرل ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی‌گرمی، لوسیون و پماد هستند.

اندام دارویی گل مغربی، بذرهای کاملا رسیده گیاه است که دارای ۱۴ درصد روغن ثابت به نام “اوی نینگ پرایم روزاویل” یا EPO است. این روغن ۵۰ تا ۷۰ درصد، سیس لینولئیک اسید و ۷ تا ۱۰ درصد، سیس گامالینولنیک اسید (GLA) در خود دارد که بسته به شرایط سنی گیاه و اقلیمی که در آن رشد کرده است، مقدارGLA  متفاوت خواهد بود.

گفتنی است، گاما لینولنیک اسید یک اسید چرب غیر اشباع ضروری است که به عنوان یک مکمل غذایی و دارویی مهم مطرح است و در ساختار غشاهای سلولی، تراوایی پوست و جابه‌جایی کلسترول نقش بسزایی دارد و از نظر برخی محققین، روغن دانه‌های گل مغربی، فعال‌ترین فرم بیولوژیکی گاما لینولنیک اسید را دارا هستند.

ترکیبات دیگر این گیاه شامل اولئیک، پالمتیک و استئاریک اسید، استروئیدها، کامپسترول، بتاسیتوسترول، ترکيبات فنولی و استروژنی است. این مواد خواص دارویی ارزشمندی را به گل مغربی داده‌اند.

امروزه بیشتر شرکت‌های داروسازی و تولید کننده لوازم آرایشی بهداشتی از این گیاه در تولید محصولات خود استفاده می‌کنند. شامپو ایروکس آرگان پلاس، کرم بدن ضد آلودگی هوا سینره، انواع کپسول ژلاتینی روغن گل مغربی، کرم ضد لک و روشن کننده سینره، کرم ضد چروک سینره، کرم دور چشم مارگریت و پماد رهامین تسکین دهنده دردهای عضلانی و مفصلی برخی از فرآورده‌های حاوی این گیاه در بازار دارویی کشورمان هستند.

خواص گل مغربی در طب سنتی

مطابق آنچه در فارموکوپه گیاهی ایران آمده است، در طب گذشته ایران، هیچ گونه مورد مصرفی برای گل مغربی گزارش نشده است.

عوارض جانبی گل مغربی

1. سردرد، سوء هاضمه و ایجاد حالت تهوع برخی از عوارض جانبی افراط در مصرف گل مغربی است.
2. زیاده‌روی در مصرف این گیاه باعث کاهش انعقاد خون و در نتیجه افزایش خونریزی می‌شود. لذا بایستی در صورت هر گونه عمل جراحی، دو هفته قبل مصرف آن متوقف شود.
3. مصرف مقادیر بالای فرآورده‌های روغن گل مغربی به مدت چند ماه می‌تواند باعث برهم خوردن تعادل هورمونی و افزایش سطح التهاب در بدن شود.
4. استفاده از گل مغربی در سه ماهه اول بارداری ممنوع است و بعد از آن و در دوران شیردهی تنها با نظر پزشک می‌تواند مصرف شود.
5. استفاده از محصولات دارویی گل مغربی، برای بیماران تحت درمان با داروهای ضد تشنج و بیمارانی اسکیزوفرنی که داروهای نرولپتیک مانند کلروپرومازین و فنوتیازین ها مصرف می‌کنند، ممنوع است.
6. کپسول یا قرص گل مغربی با برخی مسکن‌های غیر استروئیدی و داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرين، كلوپیدوگرل، وارفارين، تداخل دارویی دارد.

منبع

دائره المعارف گیاهان دارویی

https://www.healthline.com/health/evening-primrose-oil

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1006/evening-primrose-oil