💊 ١. ایزوترتینوئین (روآکوتان-نورم‌اسکین-آکنوترن) 

راهنمای جامع مصرف و نکات ضروری

آشنایی با دارو و موارد مصرف

ایزوترتینوئین (Isotretinoin) یکی از مشتقات ویتامین A است که عمدتاً برای درمان آکنه ندولار شدید یا مقاوم به درمان‌های معمول تجویز می‌شود. این دارو با کاهش تولید چربی پوست (سبوم)، مهار رشد باکتری‌ها و کاهش التهاب به بهبود آکنه کمک می‌کند. علاوه بر این، در برخی موارد برای درمان سرطان‌های خاص (مانند نوروبلاستوما) و بیماری‌های پوستی نادر نیز به کار می‌رود.

⸻

اشکال دارویی موجود در ایران

ایزوترتینوئین در ایران به‌صورت کپسول خوراکی و در دوزهای زیر عرضه می‌شود:

 • ۱۰ میلی‌گرم

 • ۲۰ میلی‌گرم

 • ۴۰ میلی‌گرم

⸻

نکات مهم پیش از مصرف دارو

پیش از شروع درمان، پزشک خود را از موارد زیر مطلع کنید:

 • سابقه حساسیت دارویی به ایزوترتینوئین یا مشتقات ویتامین A.

 • بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، افسردگی، بیماری‌های کبدی یا کلیوی، چربی خون بالا و پورفیری.

 • مصرف سایر داروها (به‌ویژه مکمل‌های ویتامین A، کورتیکواستروئیدها یا تتراسایکلین‌ها).

 • سابقه انجام جراحی‌های زیبایی (لیزر، درم‌ابریژن و …).

⸻

بیماری‌هایی که نیاز به احتیاط در مصرف دارند

در برخی بیماری‌ها، مصرف ایزوترتینوئین باید با احتیاط یا تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود:

 • نارسایی کبدی یا کلیوی → نیاز به تنظیم دوز دارد.

 • افسردگی یا اختلالات روانی → ممکن است علائم را تشدید کند.

 • هایپرلیپیدمی (چربی خون بالا) → باعث افزایش سطح چربی خون می‌شود.

 • پورفیری → احتمال بروز حملات این بیماری را افزایش می‌دهد.

⸻

بارداری و شیردهی

 • مصرف ایزوترتینوئین در دوران بارداری اکیداً ممنوع است زیرا باعث ناهنجاری‌های شدید جنینی (مانند نقص‌های قلبی و مغزی) می‌شود.

 • پیشگیری از بارداری: زنان باید دو ماه قبل از شروع درمان، در طول مصرف و تا دو ماه پس از قطع دارو از دو روش مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کنند.

 • شیردهی: این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود و مصرف آن در دوران شیردهی ممنوع است.

⸻

تداخل‌های دارویی و غذایی

داروها

 • تتراسایکلین‌ها → افزایش خطر فشار داخل جمجمه‌ای.

 • کورتیکواستروئیدها → افزایش احتمال عوارض پوستی.

 • ویتامین A و مکمل‌های حاوی آن → افزایش خطر مسمومیت.

غذاها

 • الکل → افزایش خطر آسیب کبدی.

 • غذاهای چرب → افزایش جذب دارو.

⸻

شیوه صحیح مصرف دارو

 • دوز دارو بر اساس وزن بدن (معمولاً ۰.۵ تا ۱ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن در روز) تعیین می‌شود.

 • کپسول را همراه با غذا مصرف کنید تا جذب آن به حداکثر برسد.

 • دوره درمان معمولاً ۱۵ تا ۲۰ هفته است و تکرار آن فقط با دستور پزشک مجاز می‌باشد.

⸻

نکات مهم پس از مصرف دارو

 • از انجام جراحی‌های زیبایی (لیزر، درم‌ابریژن و …) تا ۶ ماه پس از قطع دارو خودداری کنید.

 • از قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی اجتناب کرده و حتماً از ضدآفتاب با SPF بالا استفاده کنید.

 • آزمایش‌های دوره‌ای شامل بررسی عملکرد کبد، سطح چربی خون و شمارش سلول‌های خونی را طبق دستور پزشک انجام دهید.

⸻

عوارض جانبی دارو

عوارض شایع

 • خشکی شدید پوست، لب‌ها و داخل بینی

 • خارش، قرمزی و پوسته‌ریزی پوست

 • درد عضلات و مفاصل

 • افزایش حساسیت به نور خورشید

عوارض نادر اما جدی

 • تاری دید یا کاهش دید در شب (به دلیل کمبود ویتامین A)

 • سردردهای شدید و افزایش فشار داخل جمجمه‌ای

 • افسردگی، افکار خودکشی یا تغییرات خلق‌وخو

 • التهاب لوزالمعده (با علائم درد شکم و تهوع)

⸻

احتیاط‌های لازم در طول مصرف

 • زنان در سن باروری: انجام تست بارداری منفی قبل از شروع درمان و به‌صورت ماهانه در طول مصرف الزامی است.

 • رانندگی و کار با ماشین‌آلات: در صورت بروز تاری دید یا اختلال بینایی، از رانندگی خودداری کنید.

 • فعالیت‌های ورزشی سنگین: ممکن است باعث افزایش درد عضلانی و مفصلی شود.

⸻

شرایط نگهداری دارو

 • در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد، دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری شود.

 • از فریز کردن یا قرار دادن در محیط‌های بسیار گرم خودداری کنید.

 • دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگه دارید.