خمیر دندان جزء جدایی‌ناپذیری از برنامه رعایت بهداشت دهان و دندان است که به صورت خمیر، ژل یا پودر وجود دارد و کاربرد آن از بین بردن پلاک یعنی فیلم باکتریایی است که روی دندان‌ها و لثه‌ها جمع می‌شود. خمیردندان قدرت تمیزکنندگی و شستشوی مکانیکی مسواک را افزایش می‌دهد.
انواع خمیردندان
در ادامه به بررسی انواع مختلف خمیر دندان‌ها و مواد و اجزای تشکیل دهنده و عملکرد آنها می‌پردازیم.
خمیردندان ضد پوسیدگی
این نوع خمیردندان حاوی ترکیبات فلورایدی مانند سدیم فلوراید (NaF)، فلوراید قلع(SnF2 ) یا مونوفلوئورو فسفات (MFP2) است. اگر غلظت فلوراید 1000 ppm (ذره در میلیون) یا بیشتر باشد، خمیردندان به جلوگیری از پوسیدگی کمک می‌کند.
خمیردندان ضد حساسیت
مواد فعال تشکیل دهنده این نوع خمیردندان علائم ناشی از حساسیت عاج دندان را به دو طریق کاهش می‌دهد. نخست این که واکنش نورون‌ها به محرک درد را متوقف می‌کند و دوم این که توبول‌های عاجی دندان را مسدود می‌کند.
خمیردندان ضدحساسیت در انواع مختلف با نام‌های تجاری گوناگون به بازار عرضه می‌شود که با توجه به مواد فعال تشکیل دهنده عملکرد متفاوتی دارند. بنابراین توصیه می‌کنیم قبل از تهیه خمیردندان ضدحساسیت ابتدا با دندانپزشک معالج خود مشورت کنید تا دندانپزشک پس از معاینه کامل دلیل حساسیت دندان را مشخص کند
خمیردندان ضد پلاک
این نوع خمیردندان از جمع شدن پلاک جلوگیری می‌کند و با کاهش دادن اثرهای سم باکتریایی روی بافت‌های اطراف دندان احتمال بروز بیماری‌های لثه را پایین می‌آورد. خمیردندان‌های ضد پلاک مختلفی حاوی مواد فعال تشکیل دهنده گوناگون در بازار در دسترس است.
خمیردندان سفید کننده
این نوع خمیر دندان حاوی مواد ساینده‌ای است که دندان‌ها را با زدودن لکه‌ها از روی سطح دندان، سفید و درخشان می‌کند. اثر استفاده درازمدت از خمیردندان سفید کننده هنوز مشخص نشده است.
مواد تشکیل دهنده خمیردندان
بیایید با هم خمیردندان را به اجزاء تشکیل دهنده آن تجزیه کنیم:
فلوراید
فلوراید به تنهایی هیچ تاثیری بر تمیز کردن دندان ندارد، اما به از بین بردن پلاک کمک می‌کند که به صورت فیلم باکتریایی هر روز روی دندان‌ها و لثه‌ها جمع می‌شود. ماندن پلاک روی دندان‌ها بیماری لثه و پوسیدگی دندان را در پی دارد. فلوراید با تقویت مینای دندان از پوسیدگی جلوگیری می‌کند.
کف
سولفات لاریل سدیم یا صابون بافتی انبوه و خامه مانند دارد و احساس تمیز شدن را ایجاد می‌کند. با این حال مواد فعال در سطح کف خمیردندان کافی نیست تا طعم ناخوشایندی را که روی دندان‌ها ایجاد می‌شود، از بین ببرد. اگر این حباب‌ها پاک شود، خواهید دید که بافت ظریف لثه زیر آنها نیز ساییده و خون‌آلود شده است.
ذرات ساینده
در اکثر خمیردندان‌ها از سیلیکای آبپوشی شده به عنوان عامل ساینده دندان‌ها استفاده می‌شود، به احتمال زیاد در بسته‌های “غیر قابل خوردن” با این دانه‌های ریز تسبیح مانند برخورد کرده‌اید. سیلیکا با توجه به اندازه و شکل ذرات، ماده‌ی سفید کننده اکثر خمیردندان‌ها است. اما خمیردندان سفید کننده نمی‌تواند دندان‌ها را به اندازه عمل جرم‌گیری توسط متخصص سفید و درخشان کند، چون فقط سطح دندان‌ها را تمیز می‌کند.
حساسیت‌زداها
با افزودن نیترات پتاسیم یا فلوراید قلع به خمیر دندان، حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما، شیرینی یا ترکیبی از این محرک‌ها کاهش می‌یابد. البته چنانچه بیمار از دندان درد رنج ببرد، خمیر دندان ضدحساسیت درمانی موقتی است.
کنترل کننده جرم
اگر خمیردندان طعم تند و سوزاننده‌ای دارد، احتمالاً حاوی تتراسدیم پیروفسفات یعنی ماده‌ای است که اجازه نمی‌دهد نمک‌های کلسیم فسفات (جرم) پشت دندان‌های پیشین فک پایین جمع شود. یکی از مشکلات خمیردندان‌های جرم‌گیر این است که ماده فعال برای موثر بودن باید در شوینده (دترجنت) قوی‌تر از حد متعارف حل شود، به همین دلیل استفاده از این نوع خمیردندان برای دندان‌های حساس به پی اچ بالا مناسب نیست.
تری کلوزان
این ماده ضدمیکروبی عفونت‌های بین لثه و دندان را کاهش می‌دهد. اضافه کردن تری کلوزان به خمیردندان نیز مانند فلوئور هر چند ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد، اما سودمندی آن بر مضر بودنش غلبه می‌کند.
دلیل مضر بودن خمیردندان
اجازه دهید این نکته را همین ابتدا روشن کنیم که مشکل از خمیردندان نیست، این شما هستید که آن را درست مصرف نمی‌کنید. تاثیرگذاری خمیردندان تابعی از شیوه استفاده شماست. به خاطر داشته باشید که خمیردندان در وهله نخست فراورده‌ای زیبایی است و به خودی خود دندان‌ها را تمیز نمی‌کند.
استفاده بیش از حد
خمیردندان را به اندازه نخود روی مسواک قرار دهید. کف بیش از حد اجازه نمی‌دهد محل قرار گرفتن دندان‌ها را ببینید.
وقت نگذاشتن برای مسواک زدن
حداقل دو دقیقه برای مسواک زدن وقت بگذارید. اگر مسواک زدن را سرسری بگیرید و حتی دو دقیقه زمان برای آن صرف نکنید، مطمئن باشید که تمام سطوح را تمیز نخواهید کرد. خوش‌بو شدن دهان لزوماً به معنای تمیز شدن دندان‌ها نیست.
توجه نکردن به تمام دندان‌ها
برخی افراد در مدت دو دقیقه چند بار چهار بخش از دندان‌ها را چند بار مسواک می‌زنند، اما به شصت درصد بقیه هیچ توجهی نمی‌کنند. دقت کنید که مسواک باید با تمام دندان‌ها تماس داشته باشد، چون سایش حاصل از مسواک است که دندان‌ها را تمیز می‌کند و صرف قرار گرفتن خمیردندان روی آن تاثیری در تمیزی ندارد. پلاک زائده‌ای است که باید آن را بسابید تا از روی دندان جدا شود. هیچ دهانشویه، خمیردندان، ژل، کرم یا پودری نمی‌تواند جایگزین توجه شما به تک تک دندان‌ها و دقت در مسواک زدن بشود.
راه‌حل
راه حل بسیار ساده است، از هر چه دوست دارید، استفاده کنید. اگر مزه خمیردندان را دوست داشته باشید و با مصرف آن احساس خوشایند تمیزی به شما دست بدهد، بیشتر و طولانی‌تر مسواک می‌زنید، احساس بهتری دارید و سالم‌تر خواهید بود.
می‌توانید از جوش شیرین، روغن نارگیل یا خمیردندان طعم‌دار مورد علاقه خود یا حتی آب خالی استفاده کنید. نکته مهم چند بار مسواک زدن در روز به روش صحیح است.
سخن پایانی
با توجه به اینکه مسواک زدن صحیح و استفاده از خمیر دندان متناسب با دندان‌های شما سبب ایجاد حس خوشایند و تمیزی دهان و دندان شما شود، بهتر است بهترین و مناسبترین انتخاب را داشته باشید تا از پوسیدگی دندان جلوگیری کنید.
ما در داروخانه آنلاین نسخه اول با ارائه انواع خمیر دندان و مسواک و معرفی علمی و همه جانبه آنها، به شما اطلاعات دقیق از ویژگی‌ها، مواد و ترکیبات و فواید و معایب به شما می‌دهیم. با مطالعه و بررسی این اطلاعات، به راحتی نیاز خود را شناخته و بهترین و آگاهانه‌ترین انتخاب را خواهید داشت.
