مشخصات افسنطین

افسنطین یا افسنتین با نام علمی (Artemisia absinthium) گیاهی از خانواده کاسنی با ساقه‌های مخملی سفید یا نقره‌ای متمایل به سبز، برگ‌های زرد مایل به سبز و گل‌های پیازی به رنگ زرد روشن یا کم رنگ است. ارتفاع آن به 50 تا 100 سانتیمتر می‌رسد. این گیاه بومی اروپا است ولی به راحتی در آب و هوای مختلف از جمله بخش‌هایی از آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و ایالات متحده نیز رشد می‌کند. افسنطین در کشور ما به طور وحشی و خودرو در استان‌های مازندران، گیلان، اردبیل، آذربایجان و … یافت می‌شود و گیاهی حساس به سرما، مقاوم به خشکی و کم آبی است.  این گیاه در کتب طب سنتی با نام‌های مروه، کشوتامی، خاراگوش، رومی و خترق نیز شناخته می‌شود.

اندام دارویی

قسمت‌های مورد استفاده دارویی این گیاه، انشعابات گل‌دار خشک شده، بخش‌های هوایی گل‌دار تازه و گیاه کامل است. امروزه این گیاه به صورت عصاره و تنتور در داروخانه‌ها وجود دارد.

خواص افسنطین (طبیعت و خواص درمانی)

طبیعت این گیاه گرم و خشک است. برگ‌ها و سرشاخه‌های این گیاه دارای ترکیباتی چون اسانس، مواد تلخ (آبسینتین و آستابسین)، ویتامین های ب و ث و … می باشند. اسانس آن نیز از تقطیر برگ‌ها و اندام‌های خشک گیاه با بخار آب بدست می‌آید. از اسانس این گیاه در صنایع داروسازی، نوشابه‌سازی و کنسروسازی استفاده می شود. این اسانس دافع حشرات نیز است. برخی از مهم‌ترین خواص افسنطین عبارتند از:

تسکین درد و کاهش التهاب

افسنطین خاصیت ضد درد و التهاب دارد و به بهبود درد استخوان و مفاصل و آرتروز کمک می‌کند. در یک مطالعه چهار هفته‌ای بر روی 90 بزرگسال مبتلا به آرتروز زانو، استفاده از پماد 3 درصدی گیاه افسنطین به مقدار سه بار در روز به بهبود سطح درد و عملکرد فیزیکی کمک زیادی کرد.

خاصیت ضد سرطان

گیاه افسنطین حاوی ترکیبی به نام آرتمیسینین است که به از بین بردن سلول‌های سرطانی کمک می‌کند، بدون اینکه آسیبی به سلول‌های سالم وارد کند. همچنین به دلیل دارا بودن کامازولن، خاصیت آنتی اکسیدان دارد که در پیشگیری و کمک به درمان انواع سرطان و آلزایمر موثر است.

مبارزه با انگل‌ها

افسنطین خاصیت ضد انگل و ضد کرم دارد و در نابود کردن انگل، باکتری و قارچ موثر است. در مصر باستان از آن برای درمان کرم‌های روده استفاده می‌شده است.

کمک به درمان کم خونی

استفاده از این گیاه در رفع کم خونی موثر است. موجب تصفیه خون و رفع تصلب شرایین نیز می‌شود.

تقویت معده، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و افزایش اشتها

افسنطین برای تقویت دستگاه گوارش مفید است و مصرف آن به رفع اختلالات گوارشی و افزایش اشتها کمک می‌کند. همچنین در تقویت کبد و طحال موثر است و درمان مناسبی برای نارسایی‌های کبد و یرقان می‌باشد. ابوعلی‌ سینا افسنطین را از بهترین گیاهان اشتها ‌آور توصیف کرده است. امروزه نیز در صنعت داروسازی در تولید فرآورده‌های طبیعی اشتهاآور از آن استفاده می‌گردد.

کمک به درمان مالاریا

یکی از شناخته شده‌‌ترین خواص افسنطین استفاده از آن برای درمان بیماری مالاریا است و در سراسر جهان آن‌ را به عنوان درمانی برای از بین بردن انگل مالاریا معرفی می‌کنند.

بهبود بیماری‌های عصبی

بهبود اعصاب و درمان بیماری‌های عصبی، رفع سرگیجه و درمان مشکلات خواب از دیگر خواص درمانی این گیاه در طب سنتی است.

خواص حشره‌کشی و فیتوتوکسیک

اسانس افسنتین باعث مهار تغذیه حشرات می‌شود و می‌تواند به صورت موضعی به عنوان یک ترکیب دافع حشرات استفاده گردد.

عوارض جانبی

• توجون موجود در روغن افسنطین سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند و می تواند باعث تشنج و سایر عوارض جانبی آن شود.
• لازم به ذکر است که خود گیاه هرگز نباید مستقیماً روی پوست مالیده شود، زیرا ترکیبات آن بیش از حد غلیظ است و می تواند منجر به سوختگی دردناک شود.
• استفاده از گیاه افسنطین در دوران بارداری، شیردهی و برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.
• افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی، افراد دارای افسردگی و کسانی که دچار مشکلات کیسه صفرا و خونریزی هستند، بایستی از مصرف این گیاه خودداری کنند.

• مصرف زیاد و یا طولانی مدت آن سبب نوعی اعتیاد (به دلیل وجود ترکیب تویون) و باعث بروز بیماری‌های عصبی و مسمومیت در انسان می‌گردد.