جرم گوش چیست

مجرای گوش روغنی مومی به نام سرومن (cerumen) تولید می‌کند که با نام موم گوش یا جرم گوش شناخته می‌شود. این موم از گوش در برابر گرد و غبار، ذرات خارجی، میکروارگانیسم‌ها و تحریکات ناشی از آب محافظت می‌کند. در شرایط عادی، موم اضافی از کانال خارج می‌شود ولی وقتی غدد شما بیش از حد لازم جرم گوش ترشح کنند، ممکن است سخت شود و گوش را مسدود کند. علاوه بر این احتمال دارد وقتی گوش‌های خود را تمیز می‌کنید، موم را فشار دهید و باعث انسداد گوش خود شوید. تجمع جرم (موم) در گوش دلیل اصلی کاهش شنوایی موقتی است. هنگام تلاش برای درمان جرم گوش در خانه باید بسیار محتاط باشید و در صورت ادامه مشکل، به پزشک مراجعه کنید. درمان موم گوش به طور کلی سریع و بدون درد است و می‌توان کاهش شنوایی ناشی از آن را به طور کامل بازیابی کرد.

دلایل تجمع موم گوش

برخی از افراد مستعد تولید بیش از حد جرم گوش هستند. موم اضافی به طور خودکار منجر به انسداد نمی‌شود. استفاده از گوش پاک کن یا سایر اشیاء در مجرای گوش شما نیز می‌تواند موم را به عمق بیشتری فشار دهد و انسداد ایجاد کند. اگر مرتباً از هدفون استفاده می‌کنید، احتمال ایجاد موم نیز وجود دارد و می‌تواند به طور ناخواسته از خروج موم گوش از مجاری گوش جلوگیری کرده و باعث انسداد شود.

علت زیاد شدن جرم گوش (چه افرادی در معرض ابتلا به جرم گوش هستند؟)

برخی افراد با شرایط زیر بیشتر از سایرین دچار مشکل جرم گوش می‌شوند؛ بنابراین، باید بیشتر به درمان موم گوش خود اهمیت بدهند تا دچار ابتلا به جرم گوش نشوند.

۱) افراد مبتلا به لوپوس یا سندروم شوگرن

۲) افرادی که مجاری گوش بسیار پرمویی دارند.

۳) افرادی که بیماری پوستی خاصی، مانند اگزما دارند.

۴) افراد مبتلا به عفونت‌های مکرر گوش که سابقه عفونت دارند.

۵) افرادی که مجاری گوش آنها باریک است یا کامل تشکیل نشده است.

۶) افرادی که دارای استئوماتا یا رشد استخوانی خوش خیم هستند که در قسمت خارجی کانال گوش قرار دارد.

۷) افراد سالمند، زیرا موم گوش با افزایش سن خشک و سخت می‌شود و خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.

۸) افرادی که مشکل یادگیری دارند، اغلب با مشکلات جرم گوش روبه‌رو هستند اما دلیل این امر مشخص نیست.

علائم تجمع جرم گوش

شکل ظاهری موم گوش از زرد روشن تا قهوه‌ای تیره متفاوت است. گفتنی است رنگ‌های تیره لزوماً نشان دهنده انسداد نیستند. علائم تجمع موم گوش شامل موارد زیر است:

۱) کاهش شنوایی ناگهانی یا جزئی که معمولاً موقتی است

۲) وزوز گوش که صدای زنگ یا وزوز گوش است

۳) احساس پر بودن گوش

۴) گوش درد

در برخی موارد تجمع موم گوش باعث ایجاد عفونت می‌شود. در صورت مشاهده علائم عفونت، مانند موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

۱) احساس درد شدید در گوش

۲) درد در گوش که فروکش نمی‌کند

۳) تب

۴) سرفه

۵) کاهش شنوایی مداوم

۶) بویی از گوش شما می‌آید

۷) سرگیجه

لازم به ذکر است که کاهش شنوایی، سرگیجه و گوش درد دلایل زیاد دیگری نیز دارد. در صورت مکرر بودن هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید. ارزیابی پزشکی کامل می‌تواند به شما کمک کند تا تعیین کنید آیا این مشکل به دلیل بیش از حد بودن موم گوش است یا یک مسئله جدی دیگر می‌باشد.

جرم گوش در کودکان

کودکان نیز  مانند بزرگسالان به طور طبیعی موم گوش تولید می‌کنند. اگرچه ممکن است خارج کردن جرم گوش کودکان وسوسه‌انگیز باشد ، اما انجام این کار می‌تواند به گوش کودک آسیب برساند. اگر مشکوک هستید که فرزند شما جرم گوش یا انسداد دارد، بهتر است به متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین ممکن است پزشک کودک شما در معاینات منظم گوش متوجه موم اضافی شود و در صورت لزوم آن را خارج کند. همچنین، اگر متوجه شدید فرزندتان انگشت یا سایر اشیا را از در گوش خود فرو می‌کند، از پزشک وی بخواهید تا گوش‌های او را از نظر تجمع موم بررسی کند.

جرم گوش در افراد مسن

جرم گوش در افراد مسن نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد. در حقیقت، بیشتر موارد کاهش شنوایی در بزرگسالان مسن به دلیل تجمع موم گوش ایجاد می‌شود و باعث می‌شود صداها خفه به نظر برسند.

علت سیاه شدن جرم گوش

تغییر رنگ زرد موم  گوش به خاکستری نشانه‌ی خطرناکی نیست. زیرا اغلب اوقات افرادی که در شهرهای با آب و هوای آلوده زندگی می‌کنند یا اینکه هوا آلوده به سرب است، در اثر ورود گرد و غبار به مجرای گوش رنگ موم گوششان تغییر می‌کند. اما دقت داشته باشید وضعیت سیاه شدن رنگ جرم گوش‌ها کمی متفاوت بوده و نشانه‌ خطر است. زیرا معمولاً در عفونت‌های قارچی رنگ جرم گوش سیاه می‌شود و بیمار از خارش گوش‌ رنج می‌برد.

درمان جرم گوش

بیشتر افراد برای درمان جرم گوش به کمک پزشکی مکرر نیاز ندارند و مراحل زیر به آنها کمک می‌کند:

۱) شست و شو

۲) مکش

۳) curette (ابزاری است کوچک و فلزی برای خارج کردن جرم گوش)

با این حال به یاد داشته باشید هرگز نباید خودتان سعی کنید موم گوش را کاملا جمع کنید. این می تواند آسیب بزرگی به گوش شما وارد کند و منجر به عفونت یا کاهش شنوایی شود. محققان می‌گویند که تمیزکاری سالیانه یک بار در سال با پزشک معمولاً برای جلوگیری از انسداد گوش در اثر موم کافی است.

نرم کننده موم گوش (بهترین قطره برای جرم گوش)

برای نرم کردن موم گوش، می توانید قطره‌های بدون نسخه ساخته شده مخصوص این منظور را خریداری کرد.

۱) روغن معدنی

۲) آب اکسیژنه

۳) گلیسرین

۴) روغن‌های گیاهی

امروزه این روغن‌های گیاهی با روش‌های علمی تهیه می‌شوند و به منظور سهولت مصرف ما، توسط شرکت های داروسازی به شکل های دارویی عرضه می‌گردند.

معرفی فرآورده‌های طبیعی درمان جرم گوش

 قطره گوش ایرگل گل دارو

این فرآورده طبیعی حاوی روغن بادام، روغن بادام زمینی و روغن کافور است و برای کمک به خروج آسان و راحت موم گوش تجویز می‌شود. همچنین برای رفع گرفتگی گوش، رفع سنگینی، بهبود درد و سوت کشیدن یا وزوز گوش بسیار مؤثر است و به شستشوی راحت و بدون درد گوش کمک می‌کند. مخلوط روغن‌های گیاهی موجود در این فرآورده دارویی، موجب نرم شدن ترشحات سخت شده در گوش می‌شود و به خروج راحت‌تر موم از گوش کمک می‌کند.

روغن بادام و بادام زمینی یکی از بهترین چرب کننده‌ها هستند و به خروج جرم نرم شده از گوش کمک شایانی می‌کنند. ضمن اینکه این قابلیت را دارند که حجم وسیعی از باکتری‌های مضری که به دلیل تجمع جرم در گوش انباشته شده‌اند، را از بین ببرند. روغن کافور نیز افزون بر خاصيت نرم کنندگی دارای اثر ضد درد است و در شرايط دردناک بودن گوش موثر واقع می‌شود.

قطره گوش زیتوواکس دانا کاسیان

این فرآورده طبیعی حاوی روغن زیتون بکر است و برای نرم کردن و خارج کردن جرم گوش تجویز می‌شود. علاوه بر این، روغن زیتون به واسطه خاصیت ضدعفونی‌ کنندگی در مبارزه با عفونت گوش مؤثر است. روغن زیتون برخی خواص ضد میکروبی دارد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۳ نشان داد که قطره‌های گیاهی حاوی روغن زیتون به کاهش درد ناشی از عفونت گوش در کودکان کمک می‌کنند. این روغن به پوشاندن غشای گوش و حفاظت از گوش در برابر عفونت‌های ناشی از ورود آب به گوش کمک می‌کند. روغن زیتون همچنین با نرم کردن جرم گوش به خروج راحت‌تر آن کمک می‌کند. به یاد داشته باشید اهمیت زیادی دارد که روغن زیتون باکیفیت به کار ببرید. بهترین حالت این است که روغن زیتونِ فرابکر (روغن خام) تهیه کنید. این نوع روغن زیتون به لحاظ شیمیایی پردازش نشده‌ است، همچنین روغن هنگام استفاده، حتما باید همدما با دمای اتاق باشد.

شست و شوی گوش

روش دیگر برای از بین بردن تجمع موم گوش، شست شوی گوش است. البته در صورت آسیب دیدگی گوش یا انجام عمل پزشکی روی گوش، هرگز سعی در شست و شوی گوش خود نکنید. شست و شوی گوش می‌تواند باعث کاهش شنوایی یا عفونت شود.

برای شست و شوی گوش خود، دستورالعمل‌های ارائه شده یا این مراحل را دنبال کنید:

۱) بایستید یا سر خود را بالا گرفته و بنشینید.

۲) با یک سرنگ، یک جریان آب با دمای بدن به گوش خود بفرستید. آبی که خیلی سرد یا خیلی گرم باشد می‌تواند باعث سرگیجه شود.

۳) با کج کردن سر اجازه دهید آب تخلیه شود.

شاید لازم باشد این کار را چندین بار انجام دهید. اگر غالباً با تجمع موم سر و کار دارید، شست و شویمعمول گوش ممکن است از بروز این بیماری جلوگیری کند.

۴) اگر تجمع جرم گوش یک مشکل مکرر است، ممکن است پزشک توصیه کند از داروی حذف موم مانند کاربامید پراکسید استفاده کنید.

دستورالعمل های پزشک خود را برای مراقبت‌های بعدی با دقت دنبال کنید. اکثر افراد پس از برداشتن جرم گوش مشکلشان رفع می‌شود و شنوایی غالباً بلافاصله به حالت طبیعی برمی‌گردد. با این حال، برخی از افراد مستعد تولید موم زیاد هستند و دوباره با این مشکل روبرو می‌شوند.

درمان خانگی جرم گوش

اگر لاله گوش شما سوراخی در آن ایجاد نشده باشد، این اقدامات خود مراقبتی ممکن است به شما کمک کند تا جرم گوش اضافی را که مسدود کننده مجرای گوش شما است، از بین ببرید:

1. با استفاده از قطره چکان چند قطره روغن کودک، روغن معدنی، گلیسیرین یا پراکسید هیدروژن در مجرای گوش خود بمالید و موم را نرم کنید.

2. از آب گرم استفاده کنید. بعد از یکی دو روز، وقتی موم نرم شد، از یک سرنگ لاستیکی استفاده کنید تا آب گرم را به آرامی در مجرای گوش خود بچرخانید. سر خود را کج کرده و گوش خارجی خود را به سمت بالا و عقب بکشید تا مجاری گوش شما صاف شود. پس از اتمام شست و شو، سر خود را به پهلو قرار دهید تا آب آن تخلیه شود.

درمان جرم گوش با جوش شیرین

با استفاده از جوش شیرین می‌توانید موم گوش را در خانه از بین ببرید. نصف قاشق چای خوری جوش شیرین را در ۲ اونس آب گرم (حدود 60 سی سی) حل کنید. اگر بطری قطره چکان دارید، محلول را درون آن بریزید. سر خود را به پهلو خم کرده و به آرامی ۵ تا ۱۰ قطره از محلول را درون گوش خود بچرخانید. این کار را یک بار در روز انجام دهید تا جرم گوش پاک شود. این کار را بیش از دو هفته انجام ندهید.

درمان جرم گوش با آب اکسیژنه

با استفاده از پراکسید هیدروژن ۳ درصد می‌توانید گوش خود را در خانه پاک کنید. سر خود را به پهلو خم کرده و ۵ تا ۱۰ قطره پراکسید هیدروژن درون گوش خود بچکانید. سر خود را به مدت پنج دقیقه به سمت کنار متمایل نگه دارید تا پراکسید به موم نفوذ کند. این کار را یک بار در روز به مدت ۳ تا ۱۴ روز انجام دهید.

درمان جرم گوش با سیر

سیر به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده و ضد التهابی که دارد برای درمان عفونت گوش مفید است. برای خارج کردن جرم گوش میز می‌توانید از روغن سیر کمک بگیرید. به این منظور بر روی گوش مخالف خود بخوابید. دو یا سه قطره روغن سیر گرم را در گوش بریزید. ( روغن و سیر را در یک گرمای ملایم حرارت دهید. اجازه ندهید که خیلی داغ شود. اگر روغن در حال تبخیر یا جوشیدن باشد نشان دهنده آن است که حرارت آن بسیار بالاست.) پنبه را روی سوراخ گوش بگذارید تا روغن خارج نشود. ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در همان حالت بمانید. مقدار باقی مانده‌ی روغن را می‌توانید در یخچال نگه‌داری کرده و دفعات بعد از آن استفاده کنید.

هشدار در مورد شمع گوش

شمع‌های گوش به عنوان درمانی برای تجمع جرم گوش و سایر شرایط به بازار عرضه شده‌اند. با این حال، منبع معتمد سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) به مصرف کنندگان هشدار می‌دهد که ممکن است این محصولات بی خطر نباشند. استفاده از این شمع‌ها می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

۱) سوختگی در گوش و صورت

۲) خونریزی

۳) لاله گوش سوراخ شده

۴) صدمات ناشی از قطره موم

۵) خطرات آتش سوزی

این امر به ویژه برای کودکان خردسال می‌تواند خطر آفرین باشد.

سخن پایانی

باید توجه نمود که جرم گوش اگرچه گاهی آزار دهنده است اما بخشی طبیعی از سلامت گوش شماست. شما باید از برداشتن جرم گوش با اشیا خودداری کنید زیرا این امر می‌تواند مشکل را بدتر کند. در موارد شدید، گوش پاک کن نیز می‌تواند به لاله گوش یا مجرای گوش شما آسیب برساند. توصیه می‌کنیم در صورت زیاد بودن جرم گوش، حتما به یک متخصص مراجعه کنید.

منابع:

https://www.healthline.com/health/earwax-buildup#outlook

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/earwax-blockage/diagnosis-treatment/drc-20353007

https://www.medicalnewstoday.com/articles/248934#causes