مشخصات جینکوبیلوبا
جینکوبیلوبا درختی بسیار تنومند، قوی و کهن‌سال، بومی کشورهای آسیای شرقی از جمله چین، کره و ژاپن است اما هم اکنون در اروپا و ایالات متحده نیز رشد می‌کند. در جنگل‌ها گاهی ارتفاع آن به بیش از ۳۰ متر و قطر تنه آن به یک متر می‌رسد. این درخت می‌تواند تا بیش از ۱۰۰۰ سال عمر کند. رمز مقاومت استثنائی آن در برابر تغییرات آب و هوایی و آسیب‌های محیطی، وجود ترکیبات شیمیایی آنتی اکسیدان و محافظ مثل فلاونوئیدها و ترپنوئیدها در اندام‌های مختلف آن (به ویژه در برگ‌ها) است که از گیاه محافظت می‌کنند. برگ‌های گیاه جینکوبیلوبا، بسیار ظریف و به شکل بادبزن هستند. میوه آن دارای قسمت گوشتی آب‌دار با بوی بد است و دانه‌ای شبیه به بادام در وسط آن قرار دارد.
اندام دارویی
برگ و دانه اندام دارویی گیاه را تشکیل می‌دهد. از برگ‌های گیاه امروزه فرآورده‌های طبیعی مختلف و مکمل‌های غذایی ویژه تهیه می‌شود.
خواص گیاه جینکوبیلوبا
گیاه دارویی جینکوبیلوبا سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان با اثر محافظت‌کننده در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد است و میزان این ترکیبات کاملا برگرفته از محل رویش و فصل برداشت این درخت است. مهمترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه فلاوونوئیدها، ترپنوئیدها، پروتئین، کربوهیدرات، الکل‌ها، کتون‌های آلکالوئید، اسیدآمینه، گلوکزیدهای سیانوژنیک و فنل‌ها است. برخی از مهمترین خواص جیکوبیلوبا به شرح است:
جینکوبیلوبا برای تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر
مهمترین خاصیت درمانی گیاه جینکو، کمک به تقویت حافظه، بهبود عملکرد مغز، درمان و پیشگیری از بیماری آلزایمر و دمانس یا زوال عقل است و امروزه فرآورده‌های طبیعی و مکمل های درمانی فراوانی از این گیاه در سراسر جهان تولید می‌شود. مصرف این گیاه، باعث تحریک گردش خون در مغز می‌شود و فلاونوئیدهای موجود در عصاره برگ آن، نورون‌ها و سایر بافت‌ها را از آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کنند و بدین ترتیب از پیشرفت روند تخریبی نورون‌ها در بیماری فراموشی جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، جینکو دارای اثرات ضد التهابی نیز است، همچنین از طریق افزایش گردش خون مغزی، باعث تقویت و افزایش کارایی مغز خواهد شد.
افزایش تمرکز و بهبود رفتارهای اجتماعی به ویژه در مبتلایان به آلزایمر
جینکوبیلوبا با اثر محافظتی بر سلول‌های عصبی انسان و افزایش گردش خون در مغز مشکلات ناشی از نارسایی گردش خون در مغز که باعث کم شدن حافظه، افزایش اضطراب و دلشوره، کاهش تمرکز و کم شدن شنوایی می‌شود را بهبود می‌بخشد. مصرف این گیاه باعث افزایش تمرکز، قدرت تفکر، توانایی بهتر برای انجام کارهای روزمره، تسکین علائم اضطراب، ترس و دلهره در بیماران مبتلا به پارکینسون و آلزایمر می‌شود.
کاهش علائم روان پریشی
تحقیقات اخیر پژوهشگران تاثیرات درمانی گیاه جینکوبیلوبا را در کمک به درمان جنون، اضطراب، شیزوفرنی و افسردگی نشان داده است به طوری که مصرف روزانه جینکو علاوه بر داروهای معمول ضد روان پریشی به مدت ۱۶-۱۸ هفته می‌تواند علائم اسکیزوفرنی را کاهش دهد. همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تشنگی و یبوست و عوارض جانبی مرتبط با داروی ضد روان پریشی را کم کند.
جینکوبیلوبا و افزایش توان جنسی
یکی دیگر از خواص جینکوبیلوبا کمک به رفع کم توانی جنسی است. هر چند تفاوت جینسینگ با جینکوبیلوبا در ترکیبات و نحوه اثر این دو گیاه بر سلول‌های عصبی است ولی یکی از خواص مشترک این دو گیاه، بالابردن توان و انرژی جنسی در مصرف کنندگان است. با توجه به اینکه گیاه جینکوبیلوبا باعث بهبود فرایند جریان خون و اکسیژن رسانی به بافت‌ها می‌شود؛ در نتیجه باعث نعوظ بهتر مردان شده و بنابراین رضایت‌مندی زناشویی و لذت رابطه جنسی را افزایش می‌دهد. خواص جینکوبیلوبا به ویژه در بهبود ناتوانی جنسی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی بسیار موثر بوده است.
پیشگیری از سرطان
جینکوبیلوبا سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان است که سلول‌های بدن را در برابر آسیب اکسیداتیو سلولی از رادیکال‌های مضر آزاد محافظت می‌کند. از این رو به عنوان یک گیاه با خاصیت ضد سرطان شناخته می‌شود و مصرف مکمل‌های آن در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر است.
محافظت از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد
به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در برگ جینکوبیلوبا و قابلیت آن در محافظت پوست در برابر رادیکال‌های آزاد، از این گیاه در ساخت بسیاری از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. علاوه بر این محصولات آرایشی حاوی این گیاه دارای خاصیت ضد پیری، سفت کننده و روشن کننده پوست هستند و باعث افزایش ساخت کلاژن در پوست می‌شوند.
پیشگیری از سکته قلبی و مغزی
یکی دیگر از فواید درمانی و خواص جینکوبیلوبا پیشگیری از سکته قلبی و مغزی است. این گیاه حاوی ترکیباتی است که به افزایش قطر رگ‌ها کمک می‌کند و باعث بهتر شدن گردش خون می‌شود. همچنین از تجمع چربی در رگ‌ها که در نهایت به تصلب شرایین منجر می‌گردد، پیشگیری می‌کند. لذا برای سلامت رگ‌ها، کاهش خطر تشکیل لخته و پیشگیری از سکته قلبی و مغزی مفید است.
کمک به بهبود سندورم پیش از قاعدگی
به نظر می رسد مصرف عصاره برگ جینكو از طریق دهان حساسیت پستان و سایر علائم مرتبط با PMS را كه در روز شانزدهم سیكل قاعدگی شروع شده و تا روز ۵ چرخه بعدی ادامه دارد، تسكین می‌دهد.
درمان سرگیجه و وزوز گوش
مصرف عصاره برگ جینکو از طریق دهان باعث بهبود علائم سرگیجه و اختلالات تعادل می‌شود همچنین به دلیل تحریک گردش خون در مغز در درمان وزوز گوش موثر است.
عوارض جانبی
- استفاده از جینکوبیلوبا برای افرادی که از داروهای ضد انعقاد خون و داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند ممنوع است. چرا که با این داروها تداخل دارویی دارد و اثرات آنها را کاهش می‌دهد.
- بیماران دیابتی بایستی قبل از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنند.
- مصرف جینکوبیلوبا در برخی افراد با عوارض جانبی نظیر ناراحتی‌های گوارشی مانند تهوع، اسهال، دل درد، استفراغ و خارش، سرگیجه و سردرد همراه است.
- زیاده‌روی در مصرف این گیاه ممکن است باعث ابتلا به سرطان تیروئید، کبد و نیز ایجاد تومور بینی گردد.
- استفاده از این گیاه و مکمل‌های آن، قبل از هر گونه عمل جراحی باید متوقف و مصرف آن به اطلاع پزشک معالج رسانده شود.
- جینکوبیلوبا به علت پیوندهای بلند آلکیل فنلی،خاصیت آلرژی‌زایی زیادی دارد. در نتیجه افرادی که سابقه حساسیت به سایر مواد گیاهی را دارند ممکن است به این گیاه نیز حساس باشند، بنابراین توصیه می‌شود چنین افرادی از مصرف آن خودداری کنند.
- استفاده از محصولات دارویی و فرآورده‌های گیاه جینکوبیلوبا در دوران بارداری، شیردهی و برای کودکان ممنوع است.
