اتیلن دی آمین تتراستیک اسید (EDTA) از انواع داروهایی است که در مدیریت و درمان مسمومیت حاصل از فلزات سنگین به کار میرود. این ماده در کلاس داروهای کیلِیت قرار دارد یعنی دارای ترکیبی حاوی یک لیگاند (معمولاً آلی) است که در دو یا چند نقطه به یک اتم فلز مرکزی پیوند دارد.
مواد ترکیبی EDTA، ادتات کلسیم دی سدیم، کلسیم دی سدیم ورسِنات که برای اولین بار در اواسط دهه 1930 سنتز شد، دارای مصارف دارویی و غیر دارویی است. نقش این عامل از کلاس کیلیتها ایجاد پیوند با یونهای فلزی مختلف از جمله کلسیم، روی، سرب و غیره است. این عامل ساختار پیچیده ای دارد که به آن اجازه میدهد فلزات مختلف را به هم متصل کند. پیوندهای تشکیل شده با فلزات بسیار قوی هستند و از بروز اثرات سمی بیشتر قبل از دفع از بدن جلوگیری میکنند. به دلیل شکل یونی که دارد در بخش خارج سلولی توزیع میشود و از ورود آن به سلولها جلوگیری میگردد.
کاربرد EDTA در صنایع آرایشی و بهداشتی چیست؟
از عامل EDTA در بسیاری از صنایع مختلف برای حذف یونهای فلزی سمی استفاده میگردد. کاربرد غیر دارویی آن به طور معمول در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی بوده و در آزمایشگاه های علمی کاربردهای زیادی دارد. نقش این ماده به عنوان یک کیلِیتور آن است که یونهای فلزی را میگیرد که می‌تواند بر پایداری و ظاهر محصولات آرایشی تأثیر مثبتی بگذارد. به دلیل مقابله آن با سختی آب در محصولات شستشو استفاده میشود. این کار به جلوگیری از رسوب یونهای خاص مانند کلسیم، منیزیم و غیره کمک میکند تا از کیفیت و حفظ محصولات اطمینان حاصل گردد.
در تماس با چشم و پوستهای حساس ممکن است EDTA باعث تحریک شود. با توجه به استفاده گسترده از این ماده، نگرانیهایی در رابطه با ماندگاری و تجمع زیستی در محیط وجود دارد. البته پس از چندین دهه مصرف در سطح غلظت استاندارد، اطلاعات خوبی گزارش شده که استفاده آن در لوازم آرایشی بی خطر است.
مراجع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://inside-our-products.loreal.com
