مخمرها گروهی از قارچ‌های تک سلولی هستند که معروف‌ترین آنها از خانواده ساکارومایسس‌ها است. در این مقاله شما را با مهم‌ترین کاربردهای درمانی این مخمر و انواع آن آشنا می‌کنیم.
انواع ساکارومایسس چیست
جنس ساکارومایسس شامل دو گونه مشهور ساکارومیسس سرویزیه ” Saccharomyces cerevisiae” و ساکارومیسس بولاردی “Saccharomyces boulardii” است. ساکارومایسس سرویزیه مخمری است که معمولاً به عنوان مخمر آبجو یا نانوایی شناخته می‌شود. ساکارو به معنی قند و مایسس به معنی گیاه قارچی است. نام گونه نیز، سرویزیه، کلمه‌ای رومی و به معنی الهه زراعت می‌باشد.
این مخمر یکی از اجزای ضروری در پخت نان، شیرینی، کیک و تهیه آبجو است. استفاده از مخمر در این محصولات موجب ورآمدن، توسعه و گسترش خمیر می‌شود و به محصول نهایی بافت، عطر و طعم مطلوب و دلپذیر می‌دهد. این مخمر با آزاد کردن ترکیبات خاص در خمیر، کربوهیدرات و نشاسته موجود در خمیر را به قند ساده تبدیل می‌کند و باعث تولید گاز دی اکسید کربن و الکل می‌شود. ساکارومایسس همچنین مهم‌ترین مخمر برای تولید محصولات بیوشیمیایی، پروتئین‌های نوترکیب و پروتئین تک یاخته است.
فواید ساکارومایسس چیست
مخمر ساکارومایسس دارای محتوای بالایی از ویتامینها، اسیدهای آمینه ضروری، مواد معدنی، عناصر کمیاب و آنزیم‌ها بوده و منبعی غنی از ویتامین‌های گروه ب، کروم و سلنیوم است. امروزه از این مخمر در صنعت داروسازی برای ساخت انواع مکمل‌های گیاهی به شکل کپسول، قرص و پودر استفاده می‌شود. برخی از مهم‌ترین خواص ساکارومایسس عبارتند از:
تقویت مو
این مخمر اثرات مفیدی بر متابولیسم پوست و مو دارد. همچنین با جلوگیری از ریزش مو و کمک به ضخیم‌تر شدن تارهای مو میتواند سبب تقویت و بهبود کیفیت موها شود. ترکیبات موجود در این مخمر با تحریک فولیکول مو، منجر به تولید سلول‌های جدید شده و مو را وادار می‌کند تا از فاز استراحت به فاز فعال رشد برگردد. ویتامین B3 موجود در این مخمر باعث بهبود جریان خون پوست سر می‌شود. ویتامین B5 از سفید شدن و ریزش مو جلوگیری می‌کند و ویتامین B6 از ریزش مو جلوگیری کرده و موجب تولید ملانین می‌شود که مسئول ایجاد رنگ موها است.
جوانسازی و بهبود کیفیت پوست
مخمر ساکارومایسس سرویزیه به سبب داشتن بیوتین و اسید آمینه‌های ضروری، میتواند سبب بهبود کیفیت پوست شود. در ساختار دیواره این قارچ، ترکیبی به نام بتاگلوکان وجود دارد که از طریق تاثیر مستقیم روی تحریک فیبروبلاست‌ها، موجب کلاژن‌سازی شده و تاثیر مستقیم روی الاستیسیته پوست دارد. توانایی رسوب کلاژن در پوست، سبب شادابی و زیبایی بیشتر پوست می‌گردد. علاوه بر این سیرتوئین موجود در این مخمر در حفظ جوانی پوست نقش بسزایی دارد. سیرتوئین از طریق خاموش کردن ژن‌های نابودی سلول از پیر شدن آن جلوگیری می‌کند و در نتیجه در جوانسازی، صاف و روشن شدن پوست و همچنین افزایش قابلیت الاستیسیته آن نقش دارد.
کاهش سطح کلسترول خون
بسیاری از مطالعات اثر بخشی ساکارومایسس را در کاهش سطح چربی‌های خون به ویژه کلسترول تایید کرده‌اند. گفتنی است نتایج برخی از این مطالعات نشان داد علاوه بر کاهش سطح کلسترول سرم، کاهش معناداری در سطح تری گلیسرید سرم هم پدید آمده است.
بهبود اختلالات گوارشی
مخمر ساکارومایسس بولاردی در بهبود اختلالات گوارشی نظیر کمک به درمان انواع اسهال (اسهال حاد، اسهال عفونی، اسهال مسافرتی و اسهال ناشی از درمان‌های آنتی بیوتیکی)، بهبود سندروم روده تحریک پذیر و بیماری‌های التهابی روده موثر است. مکانیسم عمل این مخمر به اینگونه است که پس از ورود به سیستم گوارشی، توانایی تغییر فلور میکروبی روده را به نفع جمعیت باکتریایی سودمند داشته و با تغییر فلور، سبب بهبود مشکلات گوارشی ایجاد شده، می‌شود.
این مخمر همچنین تأثیر مهمی در مقابله با بیماری‌های ناشی از سایر ارگانیسم‌ها یعنی باکتری‌ها و مخمرهای داخل روده و سیستم گوارشی دارد. در مطالعه‌ای مشخص گردید که ساکارومایسس بولاردی توانسته است اسهال، مشکلات گوارشی و تحمل‌پذیری آنتی‌بیوتیک‌های مصرفی جهت درمان هلیکوباکتر پیلوری را بهبود بخشد. همچنین این مخمر میتواند علائم سوءهاضمه ناشی از آنتی‌بیوتیک درمانی را بهبود دهد.
تقویت سیستم ایمنی
ساکارومایسس در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن موثر است، چرا که با فعال سازی ماکروفاژها و آزاد سازی سایتوکاین عوامل خارجی را نابود می‌کند. کروم، مس، سلنیوم، پتاسیم، لیتیوم، آهن، روی، منیزیم، اسیدهای آمینه، پروتئین و انواع ویتامینها به خصوص ویتامین‌های گروه B، پربیوتیک، پروبیوتیک و نیکوتینامید ریبوزید موجود در آن در افزایش قدرت دفاعی بدن تاثیر قابل توجهی دارند.
کمک به رفع مشکلات خواب
مخمر ساکارومایسس به سبب داشتن ویتامین هایB1 ،B3 ،B5وB6 و عناصر مختلف نظیر کلسیم، منزیم و روی در کاهش مشکلات خواب موثر است. همچنین این مخمر حاوی اسیدآمینه تریپتوفان است که سبب ساخته شدن یک انتقال دهنده عصبی به نام سروتونین در بدن می‌شود. سروتونین مغز را از حالت فعال خارج کرده و سبب ایجاد حالت خواب آلودگی می‌گردد.
تنظیم اشتها
مخمر آبجو به سبب غنی بودن از ویتامین‌های گروه ب درتنظیم اشتها، آزاد کردن انرژی، کاهش خستگی و همچنین کاهش استرس سودند است.
تنظیم قند خون
ساکارومایسس منبع غنی از عنصر کروم است. فرم فعال بیولوژیکی کروم در این مخمر ترکیبی به نامGFT است. مکانیسم عمل کروم در کاهش سطح قند خون به اینگونه است که ابتدا پس از افزایش قند خون به دنبال صرف وعده غذایی سبب تحریک ترشح انسولین از پانکراس می‌گردد. بعد از آن از طریق افزایش اتصال انسولین به گیرنده‌های انسولینی سطح سلول سبب افزایش ورود گلوکز به داخل سلول می‌شود. با این سازوکار، کروم میتواند در جلوگیری از افزایش قند خون و پیشگیری از دیابت سودمند باشد.
کنترل وزن
یکی دیگر از خواص ساکارومایسس تاثیری است که در کنترل وزن (چاقی و لاغری) دارد. این مخمر به دلیل کالری بالا و داشتن مواد معدنی و ریزمغذی‌های زیاد باعث افزایش وزن، انرژی بالا و در کل سلامتی بدن خواهد شد. همچنین غنی بودن این مخمر از ویتامین‌های گروه ب سبب افزایش اشتها و به دنبال آن افرایش وزن می‌گردد. از طرفی کروم موجود در آن به دنبال تنظیم قند خون میتواند در کاهش وزن موثر باشد. به این ترتیب که با افزایش ورود گلوکز به داخل سلول‌ها به ویژه در بافت عضلانی، از طریق متابولیزه کردن گلوکز انرژی تولید می‌شود و باعث سوزاندن چربی در بافت‌های چربی برای تولید انرژی می‌گردد. این امر میتواند سبب کاهش توده چربی شود.
پیشگیری از انواع سرطان
یکی از ترکیبات موجود در مخمر ساکارومایسس سلنیوم است. سلنیوم خواص آنتی اکسیدانی دارد و بسیاری از مطالعات مصرف آن را برای پیشگیری از احتمال ابتلا به انواع سرطان مفید می‌دانند.
تخریب مایکوتوکسین
محصولات کشاورزی، غذا و خوراک دام می‌توانند توسط مایکوتوکسین‌ها (سموم خاصی که توسط قارچ ها تولید می‌شوند) آلوده شوند. این سموم منجر به بروز بیماری‌های مختلفی در انسان و دام می‌گردند. مطالعات گزارش می‌دهند که تخمیر ساکارومایسس سرویزیه می تواند مایکوتوکسین‌ها را تجزیه کند.
عوارض ساکارومایسس چیست
- مکمل‌های حاوی ساکارومایسس به صورت روزانه در سراسر جهان مصرف می‌شود و اگرچه به طور کلی بی خطر است، اما در موارد نادر، ممکن است باعث عفونت و واکنش‌های آلرژیک شود. از این رو برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی یا تداخلات غیرمنتظره، قبل از شروع مصرف با پزشک مشورت کنید.
- به دلیل نبود تحقیق‌های علمی معتبر درباره تاثیر ساکارومایسس در زنان باردار و شیرده، این افراد نباید از مکمل‌های این مخمر استفاده کنند.
برگرفته از :
