نقش شامپوها در سلامتی پوست و مو

پوست و مو سالم دو عنصر مهم برای داشتن ظاهری آراسته و جذاب است. اکثر مردم به طور مرتب موهای خود را شانه و از آنها نگهداری می‌کنند. امروزه دیدن افرادی که زمان و هزینه قابل توجهی را برای این کار صرف می‌کنند، غیرعادی نیست. برای رفع این نیاز، صنعت بزرگی از انواع محصولات مراقبت از مو، رو به توسعه است. همچنین مراقبت و شستشوی پوست بدن با انواع شامپوهای بدن برای بسیاری از افراد به یک روتین روزانه تبدیل شده است. داشتن پوستی خوشبو و شاداب، به افراد اعتماد به نفس بالایی برای حضور در مهمانی‌ها، جلسات و اجتماع می‌دهد.

موی سالم چه ویژگی‌هایی دارد؟

تمیزی، لطافت، براقیت، عدم موخوره و وز شدگی، همه نشانه‌های سلامت مو هستند. شامپوها و نرم کننده‌های امروزی به سلامت و ظاهر مو کمک می‌کنند. علاوه بر استفاده از محصولات مراقبت از پوست و موی سر، رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده از مکمل‌ها نیز ضروری است.

شامپوها چگونه عمل می‌کنند؟

در واقع شامپوها جایگزینی برای شستشوی پوست و مو با صابون‌ها هستند. شامپوها به از بین بردن روغن اضافی، شوره سر، عرق، گرد و غبار محیطی و باقی مانده محصولات مراقبت از مو کمک می‌کنند. اما تنها حذف چربی و آلودگی‌ها کافی نیست. در واقع ساخت شامپویی که موها و پوست سر را به طور کامل از چربی و ناخالصی‌ها پاک می‌کند، ساده است، اما این کار باعث وز شدگی و خشکی غیر قابل کنترل موها می‌شود.

با ترکیب دقیق مواد مختلف در فرمولاسیون شامپو، می‌توان تعادل ظریفی بین پاکسازی عالی، چربی متعادل پوست و زیبایی مو ایجاد کرد. شیمی مدرن و پیشرفت‌های فن‌آوری جایگزینی پایه‌های صابون، این امکان را به شرکت‌ها داده است تا عوامل تمیز کننده، مواد حالت دهنده، افزودنی‌های کاربردی، نگهدارنده‌ها، افزودنی‌های زیبایی و حتی مواد شیمیایی فعال دارویی را در شامپوها اضافه کرد.

چه موادی در شامپوهای پوست سر و مو وجود دارد؟

شامپوها عمدتاً از چند بخش اصلی تشکیل شده‌اند. سورفکتانت، ترکیبات حالت دهنده مو، قوام دهنده و مات کننده‌ها، تنظیم کننده‌های pH، حذف کننده یون‌های فلزی، نگهدارنده‌ها و افزودنی‌های تخصصی از عناصر اصلی تشکیل دهنده شامپوهای سر می‌باشند. در ادامه به معرفی و توضیح هر کدام از این موارد می‌پردازیم.

معرفی سورفکتانت‌های به کار رفته در شامپو

شامپوهای مو سر معمولاً حاوی سورفکتانت‌ها یا مواد شوینده مصنوعی (سیندت) به عنوان پاک کننده اصلی هستند. 5 دسته از سورفکتانت‌ها در صنعت شامپوسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند که شامل سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی، غیر یونی، آمفوتریک و طبیعی می‌باشند. هر یک از اعضای این گروه دارای توانایی‌های مختلف در پاکسازی و حالت دهندگی مو می‌باشند.

اگر موهای رنگ شده دارید باید از شامپوهایی استفاده کنید که چربی پوست سر را متعادل نگه می‌دارند. شامپو حاوی سورفکتانت ملایم برای موهای رنگ شده مناسب است. شامپوهای مدرن و با فرمولاسیون ویژه، بسته به نوع و نیاز مو معمولی، چرب، رنگ شده، آسیب دیده حاوی ترکیبی از سورفکتانت‌ها هستند.

کاربرد عوامل حذف کننده یون‌های فلزی در شامپوها

پلی فسفات‌ها و اتیلن دی آمین تترا استیک اسید سبب حذف یون‌های منیزیم و کلسیم می‌شوند. اگر این یون‌ها در شوینده‌ها حذف نشوند، با آب واکنش می‌دهند و رسوب صابون را تولید می‌کنند که نامحلول است. رسوب صابون ایجاد شده بر روی پوست سر و مو،  ممکن است باعث خارش و تشدید علائم درماتیت سبورئیک شود و در عین حال موها را کدر کند.

آیا وجود تنظیم کننده pH در شامپو ضروری است؟

فیبر مو به طور طبیعی دارای pH 3.67 است. اگر شرایط محیطی یا شامپوها سبب تغییر pH شوند، ساقه مو آسیب می‌بیند؛ بنابراین حفظ pH طبیعی پوست سر ضروری است. همچنین افرادی که موهای رنگ شده دارند، باید از شامپوهایی با pH خنثی استفاده کنند.

نقش قوام دهنده و مات کننده در شامپوها چیست؟

قوام دهنده‌ها و مات کننده‌ها موادی هستند که برای اصلاح ویژگی‌های فیزیکی و نوری شامپو به آن اضافه می‌شوند. در واقع اگر شامپو فاقد قوام دهنده باشد، وقتی آن را در دستتان می‌ریزید، به سادگی از میان انگشتانتان عبور می‌کند. برای چسبناک کردن یک محصول، از غلیظ کننده‌هایی مانند نمک (کلرید سدیم) و دی استئارات PEG-150 استفاده می‌شود.

عملکرد نگهدارنده در شامپوها

نگهدارنده‌ها از تجزیه شامپوها جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، وجود آنها برای حفظ سلامتی مو و پوست مفید است و از عفونت باکتریایی و میکروبی جلوگیری می‌کند. مواد نگهدارنده موجود در شامپوها اغلب شامل بنزوات سدیم، پارابن، هیدانتوئین  DMDM، تترا سدیم  EDTA، متیل ایزوتیازولینون یا MIT و کواترنیم-15 می‌باشند.

حالت دهنده‌های مو واقعا تاثیر گذار هستند؟

مواد تشکیل دهنده حالت دهنده مو به شانه کردن مو، براقیت بیشتر و خواص ضد الکتریسیته ساکن مو کمک می‌کنند. مواد حالت دهنده شامل ابریشم هیدرولیز شده و پروتئین حیوانی، گلیسیرین، دی متیکون، سیمتیکون، پلی وینیل پیرولیدون، پروپیلن گلیکول و کلرید استئارال کونیوم می‌باشد. پروتئین‎های موجود در حالت دهنده‌های مو، می‌توانند به طور موقت انتهای موهای شکافته شده که به اصطلاح موخوره گفته می‌شود، را ترمیم کنند. در واقع پروتئین‌ها جذب کراتین مو می‌شوند و قطعات ساقه مو را در کنار هم نگه می‌دارند، تا دفعه‌ دیگری که شامپو اعمال شود.

عوامل کف کننده نشانه تمیزی بیشتر است؟

عموم مردم این تصور غلط را دارند، شامپویی که کف بیشتری می‌کند در تمیز کردن پوست و مو موثرتر است. در واقع عوامل کف کننده حباب‌های گاز را وارد آب می‌کنند، ولی هیچ ارتباطی با پاکسازی ندارند و فقط به پخش مواد شوینده بر روی مو و پوست سر کمک می‌کنند. تقویت کننده‌های کف، مانند کوکودی اتانول آمید به شامپو کمک می‌کند تا حس مشتری نسبت به تمیزی را را برآورده کند؛ در واقع این حس را القا می‌کند که کف کردن بیشتر با پاکسازی خوب مساوی است.

تولید افزودنی‌های تخصصی برای شامپوهایی با کارکرد بهتر

در سال‌های اخیر، طیف متنوعی از مواد، از جمله ضد آفتاب‌های شیمیایی، پرو ویتامین‌ها، روغن درخت چای و ویتامین‌هایی مانند پانتنول به شامپوها اضافه شده‌اند. همچنین ترکیبات ضدریزش مو یکی دیگر از افزودنی‌های تخصصی شامپوها می‌باشد.

نحوه شستن صحیح موها به چه شکل است؟

1. موهای خود را کاملا خیس کنید

باید موها به طور کامل خیس شود، اگر ابتدا از شامپو استفاده کنید به خوبی پخش نمی‌شود. مدت زمان خیس شدن موها بسته ضخامت و تراکم آن است. بنابراین اجازه دهید آب برای حداقل 1 دقیقه روی سر شما جاری شود، سپس انگشتان خود را از بین موهای خود بگذرانید تا مطمئن شوید که همه آنها (حتی انتهای آن) کاملا خیس هستند. در واقع خیس شدن تمام موها به باز شدن کوتیکول‌ها کمک می‌کند و موهایتان بهتر شسته می‌شوند.

2. شامپوی را بر روی موهای خود بمالید

شامپو مناسب با نوع مو خود را انتخاب کنید و به مقدار کافی بر روی موهای خود بمالید. استفاده بیش از حد از شامپو باعث می‌شود در پایان آبکشی، به خوبی پاک نشوند. همچنین استفاده خیلی کم نیز سبب می‌شود موهای شما به طور کامل تمیز نشود. قبل از مالیدن شامپو به موهایتان، آن را با کمی آب در کف دست مخلوط کنید، سپس شامپو را به کل پوست سر و کف سر خود بمالید.

3. پوست کف سر را به آرامی ماساژ دهید

ناخن‌هایتان را در کف سر فرو نبرید. پوست سر در برابر شستشو بسیار آسیب پذیر است. هرگز نباید آن را با ناخن‌هایتان مالش دهید، زیرا ممکن است باعث تحریک جدی شود و حتی امکان ایجاد عفونت نیز وجود دارد. 3 دقیقه به آرامی موها و کف سرتان را ماساژ دهید. و از حرکات دایره‌ای یا خشن به جلو و عقب خودداری کنید. برای جلوگیری از گره خوردن و آسیب رساندن به فولیکول ها، انگشتان و کف دست خود را به آرامی حرکت دهید.

4. کاملاً موهای خود را بشویید

1 تا 2 دقیقه موهای خود را آبکشی کنید تا مطمئن شوید که هیچ شوینده‌ای باقی نمانده است. اگر به طور تصادفی شامپو در موها باقی بماند، منجر به تجمع پوست سر می‌شود.

5. نرم کننده بزنید

نرم کننده را از قسمت میانی تا انتهای مو بزنید. زدن نرم کننده به کف سر، سبب چرب شدن پوست می‌شود. بعد از اتمام زمان درج شده بر روی شامپو، موهای خود را آبکشی نمایید.

6. خشک کنید

پس از بیرون آمدن از حمام، موهای خود را با حوله به آرامی خشک کنید و از فشار بیش از حد به موها وارد نکنید.

هر فردی باید از چه شامپویی استفاده کند؟

پرسیدن اینکه از چه نوع شامپویی برای نوع موی خاص خود استفاده کنید، یک سوال متداول است، به خصوص اگر مشکلات مو نیز داشته باشید. توصیه می‌شود اگر مشکل حاد پوست و مو دارید به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

• شامپوی معمولی برای افرادی است که موهایشان رنگ نکرده‌اند و پوست سرشان چربی متوسطی تولید می‌کند.
• شامپو موهای چرب برای کسانی است که چربی زیادی تولید می‌کنند. هیچ نرم کننده ای در آنها وجود ندارد.
• شامپو روزانه مخصوص افرادی است که می‌خواهند علاوه بر حمام کردن، موهای خود را هر روز بشویند تا احساس کثیفی نکنند. آنها قدرت کف کنندگی بالایی دارند.
• شامپو مخصوص مو رنگ شده، مخصوص افرادی است که موهای رنگ شده دارند و برای حفظ زیبایی رنگ موهای خود و درخشندگی بهتر موهای خود بهتر از این شامپو استفاده کنید.