نخل اره ای یا ساوپالمتو گیاهی است که سالیان متمادی توسط بومیان آمریکای شمالی به کار میرفته تا اینکه برای اولین بار در سال 1877 با انتشار یک مقاله وارد طب نوین شد. امروزه نیز با توجه به استقبال زیاد مردم از آن، به عنوان سومین مکمل گیاهی پرمصرف دنیا شناخته شده است. یکی از خواص بارز این گیاه که باعث محبوبیت آن شده، کمک به درمان ریزش مو و حفظ سلامت پروستات است. در این مقاله قصد داریم شما را با مهم‌ترین خواص نخل اره ای آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

مشخصات گیاه نخل اره ای

نخل اره ای یا ساوپالمتو (Serenoa repens) یک درخت نخل کوتاه، بومی مناطق جنوب شرقی آمریکای شمالی است و به ویژه در فلوریدا، جورجیا، کوبا و باهاما فراوان دیده می‌شود. این گیاه در خاک‌های شنی رشد می‌کند و نام خود را به دلیل دندان‌های تیز و اره مانند روی ساقه‌ها گرفته است که برگ‌ها را به ساقه آن متصل می‌کند. این گیاه دارای برگ‌های سبز بلند مانند بسیاری از انواع درختان نخل دیگر است. برگ‌های آبدار و سبز این گیاه از ساقه‌های تیغ دار آن می‌روید.

رنگ برگ ها سبز روشن، طول برگ ها در حدود یک تا دو متر بوده و گل‌های این گیاه به رنگ زرد و به صورت خوشه‌ای می‌باشد. تکثیر این گیاه از طریق کاشت بذر صورت گرفته و طبع نخل اره‌ای گرم و خشک می‌باشد. این گیاه دارای گل‌های سفید بوده که در نهایت به زرد رنگ تبدیل می‌شوند. میوه درخت نخل اره ای شبیه توت به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه با سطح صاف و نرم و گاهی روغنی است و حاوی یک دانه بزرگ می‌‎باشد. مواد موثره آن شامل اسیدهای چرب، استرول های گیاهی و فلاوونوئید ها است.

عکس نخل اره ای

اندام دارویی

اندام دارویی این گیاه را میوه رسیده آن تشکیل می‌دهد. بهترین زمان جمع آوری میوه برای مصارف دارویی از شهریور تا آذر است.

عکس میوه نخل اره ای

خواص نخل اره ای

مهم‌ترین خواص نخل اره ای عبارتند از:

درمان بزرگ شدن پروستات و بهبود عملکرد دستگاه ادراری

بیشترین مورد مصرف این گیاه در درمان هیپرتروفی خوشخیم پروستات است و در درمان بزرگ شدن پروستات به کار می‌رود. مصرف این گیاه باعث تحلیل بافت پوششی پروستات و مهار تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون می‌شود. این ماده همچنین اثرات ضد استروژنی و چسبندگی به گیرنده دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف عصاره ساوپالمتو نه تنها اثر درمانی مشابهی با داروهای مؤثر بر بزرگی پروستات دارد بلکه دارای عوارض جانبی کمتری نسبت به آنها نیز می‌باشد. عصاره این گیاه در درمان سرطان پروستات و مهار آن نیز نقش بسزایی دارد.

علاوه بر این در کاهش شب ادراری که از عوارض بزرگ شدن پروستات است، موثر است. علائم دستگاه ادراری بین مردان مسن شایع هستند و از آن جمله می‌توان به بی اختیاری و دشواری در دفع ادرار اشاره کرد. نخل اره ای می تواند به بهبود علائم مرتبط با هایپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، شرایطی که موجب بزرگ شدن غده پروستات و در نتیجه کاهش جریان ادرار می شود، کمک کند.

بهبود مشکلات کلیوی در افراد مسن

اندام های ادراری با افزایش سن ممکن است ضعبف شوند، به همین دلیل است که بی اختیاری ادرار در افراد مسن رایج است. تحقیقات نشان می دهد که گیاه نخل اره‌ ای دارای ترکیبات شیمیایی قوی است که می تواند ارگان های ادراری را برای جلوگیری از بی اختیاری و حفظ سلامت کلیه ها تقویت کند. لذا مصرف مکمل های حاوی این گیاه با تجویز پزشک می توانند راهی عالی برای جلوگیری از مسائل آینده باشند.

خواص نخل اره ای برای مو

یکی دیگر از کاربردهای نخل اره ای کمک به درمان ریزش مو و مبارزه با طاسی الگوی مردانه و زنانه است. عصاره این گیاه می تواند آنزیم 5-آلفا ردوکتاز، آنزیمی که تستوسترون را به DHT تبدیل می‌کند، مسدود نماید. DHT مولکول مسئول ریزش مو است و همچنین در بزرگ شدن پروستات نقش دارد. ترکیبات موجود در این گیاه به واسطه کاهش جذب دی‌هیدروتستوسترون در فولیکول‌های مو، که توانایی آن برای تشکیل پیوند با گیرنده‌های هورمون خاص را کاهش می‌دهد، از ریزش مو پیشگیری می‌کنند. نتایج یک مطالعه بر روی این گیاه نشان داد در مردان تحت درمان با عصاره نخل اره ای، تقریبا نیمی از 25 شرکت کننده پس از چهار ماه درمان، تعداد موهایشان  11.9 درصد افزایش داشته است. همچنین تحقیقات و مدارک علمی کافی برای اثبات اثر گیاه نخل اره ای به شکل استعمال موضعی وجود ندارد با این حال بعضی از لابراتوارهای تولید کننده محصولات ضد ریزش مو بر این عقیده اند که استعمال روغن این گیاه بر پوست سر و جذب توسط ریشه موها اثر مثبتی بر کاهش ریزش موها دارد.

تقویت میل جنسی و باروری

از مکمل‌های تهیه شده از این گیاه برای تقویت میل جنسی و باروری استفاده می‌شود. ساوپالمتو با تنظیم سطح هورمون تستوسترون در درمان ناتوانی جنسی موثر است، همچنین برای بهبود میزان اسپرم استفاده می‌شود. در مردان تولید اسپرم توسط هورمون تستوسترون کنترل می‌شود، در نتیجه کاهش سطح این هورمون موجب کاهش تعداد اسپرم می‌گردد. تحقیقات دیگری که در سال 2011 توسط دانشمندان هلندی انجام شده است نشان می دهد که عصاره نخل اره ای باعث درمان اختلال نعوظ نیز می شود.

خواص نخل اره ای و بدنسازی

یکی از جدید‌ترین بحث ها و خواصی که برای گیاه نخل اره ای مطرح گردیده است، استفاده از آن در مکمل های بدنسازی می باشد. برخی بررسی ها نشان داده است مصرف مکمل های دارای این ماده باعث افزایش توده عضلانی می گردد. این موضوع باعث شده تا بدنسازان بسیاری برای اهداف خود از مکمل های نخل اره‌ای استفاده کنند. تحقیقاتی که در سال 2016 توسط گروه تحقیقاتی آرک واردن در موسسه تحقیقاتی لارنسن انجام شده است، نشان می‌دهد که مصرف این مکمل‌ها باعث می‌شود روند جذب و ذخیره پروتئین در عضله ها افزایش پیدا کند. همچنین تحقیقاتی که توسط دانشمندان ژاپنی انجام شده حاکی از این است که این خاصیت نخل اره ای به دلیل تاثیر آن بر روی تستوسترون می باشد.

خواص نخل اره ای برای تنبلی تخمدان

استفاده از گیاه نخل اره ای یکی از درمان های گیاهی مناسب برای درمان تنبلی تخمدان است. عصاره ی نخل اره ای فعالیت ضد آندروژنی داشته و می تواند در درمان سندروم پلی کیستیک که دلیل آن بالا رفتن سطح هورمون آندروژن در زنان است، مؤثر باشد.

کاهش التهاب و مبارزه با سرطان

نخل اره ای حاوی آنتی اکسیدان های Epicatechin و Methyl Gallate است که این ترکیبات از آسیب سلولی پیشگیری کرده، باعث کاهش التهاب می‌شوند و از بدن در برابر رشد سلول‌های سرطانی محافظت می‌کنند. برخی پژوهش ها نشان داده اند که این گیاه دارای خواص ضد التهاب است که می تواند در درمان برخی بیماری ها مؤثر عمل کند. به عنوان مثال، نتایج یک مطالعه نشان داد که استفاده از عصاره نخل اره ای در موش های دارای غده پروستات بزرگ شده به کاهش تورم و برخی نشانگرهای التهاب، از جمله اینترلوکین 6 (IL-6) منجر شده است.

طریقه مصرف نخل اره ای

میوه نخل اره ای از دیرباز توسط بومیان آمریکا به دلیل خواص تغذیه‌ای آن، خاصیت ادرار آور، آرامبخش، تقویت قوای جنسی و کاهش سرفه مورد استفاده قرار می‌گرفته است. امروزه نیز میوه این گیاه را به طور کامل یا خشک می‌خورند و یا از آن برای تهیه چای استفاده می‌کنند. همچنین به شکل قرص یا کپسول در دسترس است.

مکمل‌های حاوی نخل اره ای در اشکال مختلف وجود دارند که عصاره‌های روغنی محبوب‌ترین آنها هستند و اغلب با سایر موادی که به بهبود سلامت پروستات کمک می‌کنند، مانند عصاره دانه کدو تنبل ترکیب می‌شود. بیشتر تحقیقات روی استفاده از عصاره نخل اره‌ای در دوزهای 320 میلیگرم در روز انجام شده است که اغلب در دو دوز مصرف می‌شوند.

انواع قرص نخل اره ای

برخی از مکمل ها و قرص حاوی این گیاه که برای سلامت پروستات و کاهش ریزش مو وجود دارند، عبارتند از:

کپسول نرم ساوپالمتو کمپلکس ویتامین لایف

این محصول حاوی عصاره میوه نخل اره ای به همراه گیاهان دیگر از جمله جینسینگ و سیر سیاه است که با مهار آنزیم ۵-آلفاردوکتاز و جلوگیری از تشکیل دی هیدروتستسترون از رشد خوش خیم غده پروستات پیشگیری کرده و همچنین به درمان ریزش موی ناشی از هورمون مردانه کمک می کند.

قرص گیاهی پروستادین دینه

قرص گیاهی پروستادین دینه فرآورده ای طبیعی برای بهبود بزرگی خوش خیم پروستات و علائم مربوط به آن و مشکلات ادراری است. در ترکیبات این مکمل از عصاره گیاه گزنه و نخل اره‌ای استفاده شده که در حفظ سلامت پروستات و کنترل مثانه تحریک پذیر بسیار مناسب است. پژوهش‌ها بر روی این گیاهان نشان داده که سائوپالمتو یا همان نخل اره ای و گیاه گزنه تاثیراتی مشابه داروی فیناسترایت بر روی بدن دارند. عصاره نخل اره‌ای گلوبولین‌های متصل شونده به تستسترون را مهار کرده و همچنین با مهار آنزیم آروماتاز در کنترل بزرگی خوش خیم پروستات اثر گذار است.

کپسول پروستاویتال هلث اید

کپسول پروستاویتال هلث اید ترکیبی از برخی گیاهان دارویی نظیر نخل اره ای، پیجیوم آفریکانوم، ریشه گربه سیتستورول، روغن گندم و روغن دانه کدو تنبل به همراه ویتامین‌ها، املاح و اسید آمینه برای کمک به بهداشت و سلامت مردان است. مصرف این محصول به بهبود وضعیت جنسی آقایان کمک می کند و تاثیر ویژه بر حفظ سلامت پروستات و پیشگیری از عفونت های دستگاه ادراری دارد.

شامپو سائوپالمتو نلا

این شامپو حاوی عصاره گیاه نخل اره ای و پروژسترون گیاهی است که استفاده از آن در تهیه شامپوها، باعث تنظیم هورمون های پوست سر می گردد. در نتیجه به سرعت از ریزش مو جلوگیری کرده و موجب رویش مجدد و جلوگیری از طاسی می شود. شامپو سائو پالمتو نلا علاوه بر جلوگیری از ریزش مو باعث تقویت رویش مو نیز می شود و برای انواع مو مناسب است.

قرص پروستیکا گلدن لایف

این قرص گیاه نخل اره ای با داشتن ترکیبات منحصر به فرد مانند سلنیوم، زینک و عصاره گیاه نخل اره ای به حفظ سلامت پروستات، برطرف کردن سوزش در هنگام ادرار، بهبود و افزایش توان و میل جنسی و افزایش قدرت باروری مردان کمک موثری می‌کند. ترکیبات موجود در این گیاه در کنار عناصر معدنی روی و سلنیوم، به کاهش التهاب سلول‌های پروستات کمک کرده و از سلول‌های پروستات در مقابل ترکیبات سرطان‌زا مانند رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. علاوه بر این مصرف این مکمل در جلوگیری از ریزش موی وابسته به هورمون مردانه و تنظیم سطح تستوسترون موثر است.

کپسول پروستالیو بهداشت فارمد لوتوس

این فراورده، مکملی است که به جلوگیری از بزرگ شدن اندازه غده پروستات کمک نموده و موجب بهبود علائم سرطان خوش خیم پروستات می‌شود. کپسول پروستالیو حاوی عصاره میوه خشک گیاه ساوپالمتو می باشد و برای درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات مفید است.

مکمل تقویت مو سائوپالمتو افتر ایو

این مکمل گیاهی محصولی است با فرمولاسیون منحصر بفرد، ساخته شده از میوه درخت سائوپالمتو، که از خواص بسیاری از جمله جلوگیری از ریزش مو برخوردار است. کاهش ریزش مو ناشی از هورمون در زنان و مردان، کمک به بهبود عملکرد پروستات و جلوگیری از بزرگ شدن پروستات، بهبود عملکرد سیستم دستگاه ادراری، تقویت سیستم ایمنی و کمک به سلامت عمومی مردان برخی از فواید مصرف این مکمل است.

 تونیک تقویت کننده و ضد ریزش مو دمودکسیلین

این محصول حاوی ترکیبات منحصر بفرد با منشا کاملا گیاهی شامل میوه های گیاه ساوپالمتو یا نخل اره‌ای، عصاره قهوه، گزنه، رزماری، روغن شنبلیله و روغن درخت چای است. مهار و درمان انواع الگوهای ریزش موی مزمن (ارثی یا آندروژنیک) و نیز ریزش موی دوره ای (ناشی از استرس، دوران بارداری، شیردهی، سو تغذیه، کاهش وزن ناگهانی یا شدید و…)، ترمیم موهای آسیب دیده و درخشان کردن آنها، تسکین التهابات، خارش و خشکی و شوره پوست سر از فواید مصرف این فرآورده است.

هیرتونیک گیاهی ضد ریزش و تقویت کننده مو تی2 سریتا 

تونیک تقویت کننده مو کافئینه سریتا مدل T2، محصول ایرانی از شرکت سریتا است. فرمولاسیون این تونیک ضد ریزش مو بر پایه کافئین فرآوری شده است. همچنین در ساخت آن از عصاره نخل اره ای نیز استفاه شده است. نخل اره ای گیاهی شناخته شده جهت کنترل ریزش موی آندروژنیک (ارثی) در زنان و مردان است. این ماده آنزیم تولید کننده دی هیدروتستوسترون را مهار کرده و از اتصال تستوسترون و دی هیدروتستوسترون به گیرنده های درون سلولی جلوگیری می کند. نخل اره ای عملکردی مشابه با داروی فیناستراید دارد در حالی که ترکیبی ایمن بوده و عوارض جانبی جدی برای آن گزارش نشده است.

کپسول پروسکور گل دارو

کپسول پروسکور از دیگر فراورده های طبیعی حاوی عصاره میوه گیاه نخل اره ای است. درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات، تسهیل دفع ادرار و تقویت اعمال طبیعی پروستات از ویژگی های مصرف این محصول است. علاوه بر ساوپالمتو این کپسول حاوی عصاره زنجبیل، چای سبز، گزنه، رزماری و روغن تخم کدو می باشد.

عوارض گیاه نخل اره ای (نکات احتیاطی و موارد منع مصرف)

اگرچه مطالعات نشان می‌دهد که مکمل‌های نخل اره ای به طور کلی برای اکثر مردم بی خطر هستند، با این وجود برخی از عوارض جانبی این گیاه و موارد احتیاطی آن به شرح زیر است:

• شایع ترین عوارض جانبی نخل اره ای شامل اسهال، سردرد، خستگی، کاهش میل جنسی، حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه است. با این حال، این عوارض خفیف و قابل برگشت هستند.
• مصرف این گیاه برای کودکان، زنان باردار و شیرده به شدت ممنوع است.
• از آنجایی که ممکن است مکمل‌های حاوی ساوپالمتو سطح هورمون‌ها را تغییر دهند، مصرف آن به کسانی که تخت درمان‌های هورمونی هستند توصیه نمی‌شود.
• عصاره نخل اره‌ای ممکن است با داروهای رقیق کننده خون، مانند وارفارین یا کومادین، به دلیل  افزایش خطر خونریزی تداخل داشته باشد .

برگرفته از:

https://www.healthline.com/nutrition/saw-palmetto#safety