ید یکی از اصلی ترین ریزمغذی ها برای ساخت هورمون های تیروئیدی در بدن است. 20-30 میلی گرم ید در بدن وجود دارد که 75% آن در در غده تیروئید تجمع پیدا کرده است.

منابع غذایی

غذا های دریایی و به ویژه صدف و ماهی های آب شور مانند ماهی ساردین، غنی ترین منابع روی به شمار می روند. میزان ید موجود در سایر منابع غذایی گیاهی و حیوانی به ید موجود در خاک یا محتوای ید غذای حیوانات مرتبط است.

یکی دیگر از اصلی ترین منابع ید، نمک ید دار است. نمک های غنی شده با ید بخش زیادی از نیاز روزانه به این ماده معدنی را فراهم می کنند. بهترین راه دریافت کافی ید، مصرف نمک ید دار است. مقدار ید موجود در نمک دریا تقریبا یک دهم نمک ید دار است، بنابراین مصرف آن می تواند زمینه ساز کاهش ید بدن باشد. مواد غذایی مانند کلم، شلغم و بادام زمینی، میزان جذب ید از غذا را به شدت کاهش می دهند. پختن این مواد غذایی منجر به کاهش اثر مهاری آن ها بر جذب ید می شود. به طور کلی مصرف این مواد غذایی در افراد مبتلا به کمبود ید و بیماری های مرتبط با آن توصیه نمی شود.

عملکرد ید در بدن

در واقع ید جزء اصلی تشکیل دهنده هورمون های تیروئیدی است. هورمون های تیروئیدی در بدن نقش تنظیمی در بسیاری از عملکرد ها دارند. موارد زیر توسط هورمون های تیروئیدی تنظیم و کنترل می شوند:

• سوخت و ساز درشت مغذی ها
• دمای بدن
• رشد
• باروری و تولید مثل
• تولید سلول های خونی
• عملکرد عضلات
• عملکرد سلول های عصبی
• بیان ژن

علاوه بر این موارد، عملکرد های جداگانه ای نیز دارد. تنظیم پاسخ ایمنی و رشد و تکامل سلول های عصبی تا حد زیادی وابسته به وجود مقادیر کافی ید در بدن می باشد.

دریافت مقادیر کافی ید

میزان ید کافی در روز، برای بزرگسالان سالم 150 میکروگرم است. مقدار نیاز در نوجوانان همانند افراد بزرگسال است اما کودکان مقادیر کمتری ید (90-120 میکروگرم) برای رشد مناسب نیاز دارند. میزان نیاز به ید در بارداری و شیردهی تا 290 میکروگرم افزایش پیدا می کند. کاهش ید بدن در دوران بارداری منجر به آسیب شدید به مغز جنین می شود.

کمبود ید

کمبود ید رایج ترین و قابل پیشگیری ترین دلیل ابتلا به ناهنجاری های مغزی می باشد. این کمبود منجر به تخریب پیشرونده و سریع مغز می شود. علاوه بر عقب ماندگی ذهنی کمبود این ریزمغذی درجات مختلف کم کاری تیروئید و اختلالات مرتبط با آن را نیز به دنبال دارد.

کمبود ید در دوران بارداری با زایمان زودرس، سقط جنین، ناهنجاری های عصبی و مرگ نوزاد در ارتباط است. علاوه بر این مصرف مقادیر ناکافی ید در کودکان منجر به اختلالات عصبی برگشت ناپذیر می شود. کریتینیسم یا عقب ماندگی ذهنی ناشی از کمبود ید باعث نقص ذهنی، فلج دست و پاها، کری و لالی، اختلالات تکلم، کوتاه قدی و کم کاری تیروئید می شود. مصرف مکمل ید در دوران بارداری در پیشگیری از این اختلالات موثر است.