داروهای ضد تیروئید معمولا به سه دسته تقسیم می شوند:
۱.تیوآمیدها (مانند: متی مازول)
۲.نمک های ید (مانند: یدید پتاسیم)
۳.ید رادیواکتیو
۱- تیوآمیدها:
دو داروی زیر، تیوآمیدهای موجود در فهرست دارویی ایران هستند:
Methimazole
Propylthiouracil
تیوآمیدها جلوی ساخته شدن هورمون های تیروئید را می گیرند و تاثیری در آزاد شدن هورمون های ساخته شده ندارند؛ به همین دلیل شروع اثر آنها کند است.
متی مازول داروی انتخابی برای درمان بیماری گریوز است و ۱۰ برابر قوی تر از پروپیل تیواوراسیل
می باشد؛ اما پروپیل تیواوراسیل سرعت جذب بیشتر و دوام اثر کوتاه تری نسبت به متی مازول دارد.
به دلیل احتمال عارضه جانبی هپاتیت ناشی از مصرف پروپیل تیواوراسیل، بهتر است که مصرف این دارو فقط به موارد زیر محدود شود:
خانم ها در سه ماه اول بارداری، طوفان تیروئیدی و افراد مستعد ابتلا به عوارض جانبی متی مازول (به غیر از هپاتیت و آگرانولوسیتوز).
⚠ سردرد، تهوع و ناراحتی های گوارشی، از عوارض جانبی شایع این داروها محسوب می شود. متی مازول می تواند باعث تغییر احساس مزه شود.
ایجاد جوش در پوست (گاهی به همراه تب) و بروز زردی نیز از عوارض جانبی شایع تیوآمیدها است.
کهیر، التهاب عروقی، واکنش های شبیه لوپوس، تورم غددلنفاوی، درد و التهاب مفاصل نیز از عوارض جانبی کمتر شایع این داروها هستند.
⚠ آگرانولوسیتوز، جدی ترین عارضه جانبی این داروها به ویژه در سالمندان است. کاهش بیش از حد گلبول های سفید، بیماران را در معرض انواع عفونت قرار می دهد و می تواند مرگ بار باشد.
البته این عارضه برگشت پذیر است و با قطع مصرف دارو بهبود می یابد. ضمنا باید به بیمار در رابطه با بروز نشانه هایی نظیر گلودرد هشدار داد.
⚠ با توجه به ریسک ابتلا به هپاتیت و حتی مرگ ناشی از آن در اثر مصرف پروپیل تیواوراسیل، باید از مصرف این دارو در کودکان خودداری شود و تجویز برای بزرگسالان نیز باید محدود به مواردی باشد که گزینه بهتری در دسترس نیست.
⛔ تیوآمیدها (به ویژه متی مازول) از جفت عبور می کنند؛ لذا احتمال آسیب به تیروئید جنین وجود دارد.
مصرف این داروها در دوران شیردهی مانعی ندارد.
References:
۱٫ Goodman & Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. 12th ed, (2011). pp: 1147-1151.
۲٫ Basic & clinical pharmacology. 13th ed, (2015). pp: 669-671.
۳٫ Rang and Dale’s pharmacology. 8th ed, (2015). pp: 421- 423.
