۲- عوارض جانبی متوسط:
۱.لکه بینی معمولا شایع ترین عارضه جانبی فرآورده های حاوی پروژستین تنهاست. این عارضه معمولا در نوع HD کمتر مشاهده می شود. مزیت داروهای بیفازیک و تری فازیک این است که با مقدار هورمون کمتر، این عارضه را از خود نشان نمی دهند.
۲.افزایش وزن عارضه ای است که فرآورده های حاوی پروژستین های قدیمی تر مشتق از تستوسترون (نسل اول)، بیشتر از خود نشان می دهند.
۳.تیرگی پوست یکی از عوارض جانبی داروهای ضد بارداری است که در خانم های با رنگ پوست تیره و همینطور افرادی که به کمبود ویتامین ب دچار هستند، بیشتر دیده می شود. این عارضه با گذشت زمان شدیدتر می شود و برطرف شدن آن بعد از قطع مصرف دارو نیز به کندی صورت می گیرد.
۴.آکنه در صورت مصرف داروهای حاوی پروژستین های آندروژنیک (مانند: لاینسترونول) شدیدتر می شود؛ اما داروهای حاوی استروژن بالا (مانند نوع HD)، حتی می توانند به بهبود آکنه کمک نمایند.
۵.هیرسوتیسم هم از جمله عوارضی است که با مصرف فرآورده های حاوی پروژستین های آندروژنیک تشدید می شود.
۶.افزایش احتمال عفونت واژن و رحم نیز از عوارض جانبی داروهای ضد بارداری محسوب می شود.
۷.با وجود اینکه سیکل طبیعی ماهانه در حدود ۹۵ درصد افراد چند ماه بعد از قطع مصرف داروهای ضد بارداری برقرار می شود؛ اما بعضی از خانم هایی که سابقه قاعدگی نامنظم دارند، ممکن است تا چند سال دچار آمنوره و تراوش شیر شوند.

۳- عوارض جانبی شدید:
۱.اختلالات عروقی نظیر ترومبوآمبولی وریدی و سکته های قلبی و مغزی، از جمله عوارضی هستند که در خانم های مستعد، به ویژه مبتلایان به پرفشاری خون، دیابت و سیگاری ها بیشتر مشاهده می شود.
به طور طبیعی استروژن باعث افزایش LDL و کاهش HDL خون شده و پروژسترون اثر عکس دارد. ضمنا مقادیر بالای این هورمون ها (به ویژه در فرآورده HD) باعث به تحمل سلول ها به انسولین و افزایش قند خون می شود.
۲.یرقان انسدادی و بیماری های کبد و کیسه صفرا در بعضی از مصرف کنندگان داروهای ضد بارداری مشاهده می شود.
۳.با وجود اینکه این داروها احتمال ابتلا به سرطان تخمدان و‌اندومتر رحم را کاهش می دهند؛ اما مشاهده شده که احتمال ابتلا به سرطان پستان، کبد و گردن رحم در بعضی از خانم ها، افزایش پیدا می کند.
۴.افسردگی، ریزش موی سر و بعضی اختلالات پوستی نیز در بعضی از مصرف کنندگان داروهای ضد بارداری بروز می نماید.

⛔ با توجه به اینکه میکروب های طبیعی دستگاه گوارش باعث افزایش زیست دستیابی داروهای ضد بارداری خوراکی می شوند، مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است منجر به کاهش اثربخشی این داروها شود.
در ضمن مصرف داروهای ضد بارداری به همراه داروهایی مانند: فنی توئین، کاربامازپین و ریفامپین، باعث کاهش اثر آنها و افزایش ریسک بارداری می شود.

⛔ مصرف داروهای ضد بارداری در خانم های مبتلا به اختلالات عروق قلبی و مغزی، خونریزی واژینال با علت ناشناخته و تومورهای حساس به استروژن (به ویژه در پستان) ممنوع است.
این داروها باید در مبتلایان به بیماری های کبدی، آسم، اگزما، میگرن، دیابت، التهاب عصب بینایی، پرفشاری خون و تشنج باید با احتیاط مصرف شوند.

References:
۱٫ Goodman & Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. 12th ed, (2011). pp: 1187-1188.
۲٫ Basic & clinical pharmacology. 13th ed, (2015). p: 710-712.
۳٫ Rang and Dale’s pharmacology. 8th ed, (2015). pp: 433-434