عفونت‌های موضعی پوست از رایج ترین نوع عفونت هستند و معمولاً افراد زیادی در زندگی خود با آن درگیر می‌شوند. این عفونت به عفونت قارچی، ویروسی، باکتریایی و انگلی تقسیم می‌شود و علائم آن از خفیف به شدید متغیر است. اغلب افراد برای درمان عفونت‌های موضعی پوست از پمادها و محلول‌های گیاهی استفاده می‌کنند. داروهای گیاهی عارضه جانبی ندارند، ارزان‌تر هستند و نحوه مصرف و ترکیبات آنها نیز عمدتاً ساده است. همچنین بسیاری از افراد به دلیل دچار بودن به بیماری‌های ثانویه نمی‌توانند از داروهای شیمیایی پر عارضه استفاده کنند، از این رو به استفاده از محلول‌ها و ترکیب‌های گیاهی روی می‌آورند. با توجه به شیوع این بیماری ما و علاقه‌مندی به مصرف فرآورده‌های طبیعی برای درمان این ناخوشی، ما در این مقاله گیاهان دارویی موثر بر عفونت موضعی پوست و محصولات دارویی حاوی آنها را معرفی می‌کنیم.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
- عفونت موضعی پوست چیست
- انواع عفونت پوست
- روش‌های درمان عفونت پوست
- گیاهان موثر بر عفونت موضعی پوست و نحوه تاثیر آنها
- معرفی فرآورده‌های طبیعی درمان عفونت موضعی پوست (قارچی و میکروبی)
عفونت موضعی پوست چیست
سطح خارجی بدن یعنی پوست، می‌تواند دچار عارضه‌های مختلفی مانند عفونت‌های قارچی و یا میکروبی شود. این عارضه‌ها معمولا در شرایطی که گرما یا رطوبت محیطی زیاد باشد یا محیط زیست شما آلوده باشد، ایجاد می‌شود. علاوه بر این عفونت پوستی می‌تواند حاصل فعالیت بیماری‌زای گروهی از میکروب‌ها و باکتری‌ها باشد. این عفونت‌ها ممکن است خفیف یا شدید باشند که بسته به نوع آن، نیاز به مراجعه به پزشک ضروری می‌شود. عفونت پوستی می‌تواند باعث التهاب پوست شود یا اینکه با سرایت به خون و انتشار در تمام بدن، حیات فرد را به خطر بیاندازد. شایع‌ترین نشانه عفونت پوستی درد در برابر فشار است؛ یعنی محل عفونت بدون فشار درد می‌کند و در اثر فشار نیز دردناک‌تر می‌شود. سایر علائم شامل قرمزی، التهاب، جوش، تیرگی پوست، بافت‌مردگی (نکروز) یا رنگ‌پریدگی پوست می‌شود. همچنین پوسته پوسته شدن، چرک و تاول نیز ممکن است در برخی موارد مشاهده گردد.
انواع عفونت پوست
عفونت‌های باکتریایی عفونت‌هایی هستند که به صورت برامدگی‌های کوچک و قرمز دیده می‌شوند و رفته رفته بزرگ‌تر و وسیع تر می‌گردند. این نوع عفونت‌ها شامل بیماریهایی مانند سلولیت، زخم زرد، بعضی انواع جوش و جذام هستند. استرپتوکوک‌ها و استافیلوکوک‌ها شایع‌ترین باکتری‌ها در ایجاد عفونت پوستی هستند. هر فرد سالمی می‌تواند روی پوست، سطح داخلی بینی یا دهان خود این باکتری‌ها را داشته باشد. اگر جایی در پوست خللی مانند یک خراش یا زخم وجود داشته باشد، این باکتری‌ها وارد پوست و بافت زیر آن می‌شوند، رشد می‌کنند، تکثیر می‌یابند و عفونت و تورم را پدید می‌آورند.
عفونت‌های قارچی یک عارضه پوستی رایج دیگر است. این نوع عفونت پوستی در اثر قارچ‌هایی ایجاد می‌شود که در نواحی مختلف بدن مانند پاها، زیر بغل و کشاله ران هستند. عفونت قارچی به دیگران سرایت نمی‌کند و خطر چندانی هم در پی ندارد و با تشخیص صحیح و به موقع می‌توان به راحتی آن را برطرف کرد. این نوع عفونت موضعی پوست شامل بیماریهایی نظیر بیماری پای ورزشکار، عفونت مخمری، عفونت قارچی کرم حلقوی، قارچ ناخن، برفک دهان، راشک پوشک و خارش کشاله ران سوارکارن است.
عفونت ویروسی ناشی از ورود ویروس است. بیماریهایی نظیر زونا، زگیل، سرخک، آبله مرغان و بیماری دست و پا و دهان از این دسته هستند. این عفونت‌های پوستی خفیف تا شدید خواهند بود.
عفونت انگلی به وسیله یک انگل ایجاد می‌شود. این نوع عفونت می‌تواند از پوست هم فراتر برود و به جریان خون و اعضا نیز وارد شود. شپش، گال، لارو پوستی و ساس برخی از انواع آن هستند. این عفونت‌ها تهدید کننده نیستند اما ناراحتی ایجاد می‌کنند.
روش‌های درمان عفونت پوست
درمان عفونت‌های موضعی به عامل به وجود آورنده و شدت عفونت بستگی دارد. در عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری، درمان با کمک آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خوراکی انجام می‌شود. عفونت‌های ویروسی در بیشتر موارد خود به خود بهبود می‌یابند و درمان عفونت‌های قارچی و انگلی نیز با کمک داروهای ضد قارچ و ضد انگل صورت می‌گیرد.
گیاهان موثر بر عفونت موضعی پوست و نحوه تاثیر آنها
بطور کلی گیاهانی که خاصیت ضد التهابی و همچنین، ضدعفونی کننده دارند در این موارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. گیاهان دارویی آویشن، بابونه، سدر، بابا آدم، آلوئه ورا، حنا، اکیناسه، درخت چای، سیر و درمنه، از دیرباز برای درمان عفونت‌های پوست کاربرد داشته‌اند. این گیاهان بر طیف وسیعی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها اثر می‌گذارند و در درمان عفونت‌ها موثر هستند.
درمنه
درمنه خاصیت ضدعفونی کنندگی زیادی دارد و از آن برای درمان عفونت‌های قارچی سطحی پوست و ضدعفونی کردن محل زخم‌ها استفاده می‌شود. این گیاه در درمان تعریق زیاد و از بین بردن باکتری‌هایی که باعث بوی نامطبوع عرق در بدن می‌شوند، نیز موثر است. از این گیاه در صنعت داروسازی برای ساخت لوسیون‌های ضدعفونی کننده قارچ‌های پوستی استفاده می‌شود.
سیر
سیر دارای ترکیبات ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ و ضد کرم است و در درمان و پیشگیری از بیماری‌های عفونت موضعی پوست موثر است. یکی از فرآورده‌های دارویی حاوی این گیاه کرم میکوزین است که از عصاره سیر و آویشن تهیه شده است. اثر هم افزایی این دو گیاه سبب شده است که این کرم برای درمان عفونت های باکتریال و قارچی واژن نیز اثر درمانی ویژه‌ای داشته باشد.
بابا آدم
یکی از راه‌های درمان عفونت‌های پوستی مانند جوش‌های چرکی که معمولا با آنتی بیوتیک‌های قوی درمان می‌شود، گیاه بابا آدم است. این گیاه معمولا برای برطرف کردن عفونت های پوستی توصیه شده است. دم کرده این گیاه به همراه یک لیتر آب در زمان ۲۰ دقیقه، می‌تواند تاثر زیادی در از بین بردن جوش‌های چرکی پوست داشته باشد.
درخت چای
روغن درخت چای، تاثیر زیادی در ضدعفونی کردن و همچنین، از بین بردن التهاب پوستی در عفونت‌ها و قارچ‌های سطح پوست دارد. این روغن، یکی از با ارزش‌ترین روغن‌های گیاهی برای درمان عفونت‌های پوستی است و بر روی طیف وسیعی از باکتری‌ها و قارچ‌ها اثر گذار می‌باشد. روغن درخت چای بر ضد باکتری‌های گرم منفی، اشرشیاکلی، باکتری‌های گرم مثبت و استافیلوکوکوس نیز مؤثر است. استفاده از این روغن به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده، ضد میکروب و ضد التهاب، در بهبود سریع‌تر زخم و التهاب پوست و درمان سوختگی موثر است.
آلوئه ورا
ژل آلوئه ورا از معروف‌ترین درمان‌های گیاهی برای بیماری‌های مختلف پوستی است. ژل آلوئه ورا به دلیل خواصی که دارد جدای از ضدعفونی کردن محل، باعث کاهش التهاب و خارش نیز می‌شود. این گیاه در برابر طیف وسیعی از باکتری‌ها موثر است و دارای خواص ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی، ضدعفونی و ضد میکروبی می‌باشد.
سرخارگل (اکیناسه)
عصاره سرخارگل قادر به از بین بردن انواع مختلف باکتری از جمله Streptococcus pyogenes می‌باشد. این گیاه همچنین در کنترل التهابات ناشی از عفونت باکتریایی مفید است. گفتنی است خاصیت ضد التهاب، ضدعفونی کننده و ضد میکروب این گیاه در فهرست خواص اکیناسه در دارونامه‌های معتبر بین‌المللی ثبت است. ترکیبات مفید موجود در این گیاه، همچنین سبب محافظت پوست در برابر استرس اکسیداتیو و بهبود هیدراسیون پوست می‌شود.
بابونه
این گیاه حاوی ترکیباتی با خاصیت ضد التهابی مانند کامازولن است که التهاب و قرمزی پوست را تسکین می‌دهد و همزمان باعث نرمی و لطافت پوست می‌شود.همچنین بابونه، خشک شدن زخم و اپیتلیزاسیون (ترمیم زخم در اثر رشد بافت پوششی یا اپیتلیوم پوست) را سرعت می‌بخشد؛ این مراحل برای بهبود زخم بسیار اهمیت دارند. بابونه همچنین خواصی چون ضدالتهاب، ضدقارچ، آنتی‌باکتریال و ضدعفونت بودن برای پوست دارد. این گیاه حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و اسانس‌های روغنی بوده و برای پوست‌های حساس مناسب است و به واسطه خنثی کردن رادیکال‌های آزاد به کاهش تحریک‌های پوستی کمک می‌کند.
آویشن
ترکیبات آنتی سپتیک، کریوفیلن، کمپیلن و تیمول موجود در این گیاه، از زخم‌ها در برابر عفونت موضعی پوست محافظت می‌کند. همچنین همزمان سرعت التیام زخم را نیز افزایش می‌دهد. آویشن خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد و به همین علت از پوست در برابر عفونت‌های پوستی محافظت می‌کند. علاوه بر این روغن آویشن زخم‌ها، جراحات و بریدگی‌ها را بهبود می‌بخشد. این روغن حتی به تسکین سوختگی هم کمک کرده و به‌عنوان داروی خانگی راش (بثورات پوستی) عمل می‌کند.
حنا
برگ‌های گیاه حنا دارای خاصیت ضدعفونی کننده، ضد قارچ و ضد میکروب هستند، از این رو برای درمان عفونت‌های موضعی پوست ناشی از قارچ و باکتری بسیار مفید هستند. کمک به ترمیم سریع‌تر زخم و اسکار، محو کردن جای زخم‌های قدیمی، افزایش شفافیت و روشن کردن پوست و رفع چین و چروک برخی از مهم‌ترین خواص این گیاه برای پوست است.
سدر
برگ گیاه سدر، حاوی ترکیبات ضد میکروب قوی است و استفاده از آن بر روی زخم، باعث ضدعفونی کردن محل زخم و کمک به درمان آن می‌شود. استفاده از فرآورده‌های این گیاه تاثیر خوبی در بهبود سریع‌تر زخم‌ها و پروسه بهبودی زخم دارند و به برطرف کردن قرمزی و خارش ناشی از تحریکات پوستی کمک می‌کنند. سدر، التهابی که به تحریک شدن پوست می‌انجامد را درمان می‌کند. پوسته پوسته شدن را کاهش می‌دهد و با خواص ضد قارچ و ضد میکروب خود، برای درمان عفونت موضعی پوست موثر است.
معرفی فرآورده‌های طبیعی درمان عفونت موضعی پوست
اسپری موضعی مایکودرم باریج یکی از محلول‌های گیاهی مناسب برای از بین بردن مشکلات قارچی پوست است. این لوسیون حاوی ترکیباتی کاملا گیاهی و برگرفته از اسانس گیاه درمنه است که تاثیر زیادی در کاهش التهاب، خارش و ضدعفونی موضعی دارد.
محلول کامیلوگل گل دارو با داشتن عصاره بابونه یک محصول مناسب جهت شستشو و ضدعفونی کردن زخم، بانداژ و استفاده در حمام و وان است. همچنین در در حمام‌های موضعی و ضدعفونی کردن بواسیر و واژن کاربرد دارد.
ژل گیاهی ملیسان گل دارو حاوی عصاره برگ‌های گیاه بادرنجبویه است. این فرآورده خاصیت ضد باکتری و ضد ویروس دارد. در درمان و بهبود آکنه و عفونت‌های ویروسی پوست نظیر تبخال و زونا کارایی دارد.
محلول کلیندافیت گیاه اسانس حاوی عصاره‌هـای درخت چای، بابونه، همیشه بهار، علف خرس و بید علفی است. این محلول در درمان جوش،آکنه، التهابات و قارچ‌هـای پوستی بکار می رود. دارای اثرات ضد التهابی و آنتی باکتریال قابل توجهی می‌باشد و باعث کاهش التهابات پوستی ناشی از هیستامین و همچنین قارچ‌های پوستی می‌شود.
