سوختگی چیست؟

سوختگی زمانی اتفاق می‌افتد که گرما، مواد شیمیایی، نور خورشید، الکتریسیته یا تشعشع به بافت پوست آسیب می‌رساند. بیشتر سوختگی‌ها تصادفی رخ می‌دهند و درجات مختلفی دارند؛ سازمان‌های مراقبت‌های بهداشتی، شدت (درجه) آن را بر اساس عمق و میزان پوست آسیب‌دیده تعیین می‌کنند. هر نوعی از آن می‌تواند دردناک باشد و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به عفونت شود.

سوختگی چقدر شایع است؟

سالانه نزدیک به نیم میلیون نفر با جراحات سوختگی به بخش اورژانس مراجعه می‌کنند و کودکان در معرض خطر بالای تصادفی هستند. هر روز بیش از 300 کودک برای این جراحات تحت درمان اضطراری قرار می‌گیرند.

چه افرادی ممکن است دچار سوختگی شوند؟

سوختگی تصادفی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، اگرچه کودکان، نوجوانان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند. افراد مسن بیشتر مستعد آسیب ناشی از پخت و پز هستند. کودکان و نوجوانان نیز بیشتر با فندک، کبریت و آتش بازی درگیر می‌شوند یا دچار آفتاب سوختگی می‌شوند.

معرفی انواع سوختگی‌ها

سوختگی بر اساس میزان آسیب جدی پوست شما و اینکه کدام لایه‌های پوست تحت تاثیر قرار گرفته است ارزیابی می‌شود. پوست دارای سه لایه است است. 1) لایه اپیدرم لایه بیرونی پوست می‌باشد. 2) لایه درم، لایه‌ای که در زیر اپیدرم قرار دارد و حاوی مویرگ‌های خونی، گیرنده‌های عصبی، غدد عرق و فولیکول‌های مو است. 3) لایه چربی زیر جلدی یا زیر پوست که لایه عمیق‌تر چربی و بافت می‌باشد. چهار نوع سوختگی وجود دارد که ظاهر متفاوت و علائم متفاوتی دارند و در ادامه هر مورد توضیح داده می‌شود.

• سوختگی درجه یک

این سوختگی‌ها یک آسیب معمولی خانگی هستند و معمولاً فقط لایه بالایی پوست را درگیر می‌کنند و به بافت‌های دیگر نفوذ نمی‌کنند. آنها معمولاً سبب ایجاد تاول نمی‌شوند؛ اما ممکن است باعث قرمزی، درد و گاهی تورم در ناحیه آسیب‌دیده شوند. حرارت، آب جوش، آفتاب ، الکتریسیته و سوختگی ناشی از اصطکاک از عوامل ایجاد سوختگی درجه یک هستند.

•  سوختگی درجه دو و علل ایجاد آن

سوختگی‌های درجه دو جدی‌تر هستند، زیرا نه تنها لایه بیرونی پوست، بلکه درم زیرین پوست را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. آنها اغلب ایجاد کننده قرمزی، درد، تاول و تورم هستند؛ با این حال، علائم بسته به شدت نوع سوختگی با هم تفاوت دارند. آفتاب سوختگی شدید، حوادث ناشی از اجاق گاز/سوختن، روغن داغ و مواد شیمیایی از علل ایجاد سوختگی درجه دو هستند.

• سوختگی درجه سه و چهار و علل ایجاد آن

سوختگی درجه سوم هر سه لایه پوست اپیدرم، درم و چربی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این نوع آسیب فولیکول‌های مو و غدد عرق را نیز از بین می‌برد. از آنجایی که سوختگی‌های درجه سه و چهار به پایانه‌های عصبی آسیب می‌زند، احتمالاً در ناحیه خود سوختگی احساس درد نخواهید کرد، بلکه در مجاورت آن دردناک خواهد بود. پوست ممکن است رنگ سیاه، سفید یا قرمز با ظاهری چرمی پیدا کند. این سوختگی را نمی‌توان در خانه درمان کرد. اگر هر یک از علائم را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا نشان دهنده آسیب به لایه‌های عمیق‌تر پوست و بافت‌های داخلی است.

مراقبت اولیه برای سوختگی

آتش یا هر منبعی که سبب سوختن است، باید در اسرع وقت متوقف شود. این ممکن است مستلزم خارج کردن قربانی از مجاورت، خاموش کردن آتش با آب، یا پوشاندن آنها با یک پتو باشد. خود را در معرض احتمال سوزش بیشتر قرار ندهید. پوشک بچه و هر لباس یا جواهرات دیگری که نزدیک پوست سوخته است باید برداشته شود. با این حال، از حذف هر چیزی که به پوست سوخته چسبیده است خودداری کنید؛ زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.

در اسرع وقت پس از آسیب، محل سوختگی را با آب جاری خنک یا ولرم به مدت 20 دقیقه خنک کنید. هرگز از کرم، آب یخ یا هر چیز چرب مانند کره یا یخ استفاده نکنید. زمانی که درحال خنک کردن محل آسیب هستید ممکن است هیپوترمی (دمای بدن یک فرد به زیر 35 درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد) رخ دهد به خصوص برای کودکان کوچک و افراد مسن. برای جلوگیری از هیپوترمی از گرم‌کن، لباس یا پتو استفاده کنید، اما آنها را از ناحیه آسیب دیده دور نگه دارید. برای تسکین درد سوختگی از ایبوپروفن یا پاراستامول استفاده کنید. هنگام مصرف داروهای بدون نسخه، همیشه دستورالعمل‌های سازنده را بررسی کنید. افراد زیر شانزده سال نباید از آسپرین استفاده کنند.

معرفی راه‌کارها برای درمان انواع سوختگی‌ها

درمان سوختگی درجه یک:

می‌توانید از آب سرد برای محل سوختگی استفاده کنید. یخ نزنید، همچنین می‌توانید ژل آلوئه ورا را روی سوختگی بمالید. استفاده از کرم‌های آنتی بیوتیک برای سوختگی‌هایی که احتمال عفونت دارند توصیه می‌شود. علاوه بر این، مسکن‌های بدون نسخه در دسترس هستند.

درمان سوختگی درجه دو:

سوختگی‌های درجه دو مانند سوختگی‌های درجه یک درمان می‌شوند. به منظور از بین بردن میکروب‌ها، پزشک می‌تواند کرم آنتی‌بیوتیک قوی‌تری مانند سولفادیازین نقره را توصیه کند که حاوی نقره است.

درمان سوختگی درجه سه:

پیوند پوست اغلب برای سوختگی‌های درجه سه ضروری است که می‌تواند کشنده باشد. پزشک‌ها و جراح‌های زیبایی پوست با استفاده از گرافت‌های پوستی، بافت آسیب دیده با پوست سالم از ناحیه مجاور جایگزین می‌کنند، بدون اینکه آسیبی به بدن بیمار وارد کنند.

آیا کرم و پماد پزشکی برای درمان سوختگی موثر است؟

وقتی صحبت مراقبت از سوختگی‌های کوچک در خانه می‌شود، محصولات مراقبت از سوختگی بدون نسخه، هرگز گزینه بدی نیستند. با استفاده از پماد یا محصولات بدون نسخه، می‌توانید در طول فرآیند بهبود، تسکین و آرامش داشته باشید. مواد شیمیایی محافظ یا مرطوب‌کننده پوست، معمولاً در پمادها و کرم‌ها یافت می‌شوند که می‌توانند به آبرسانی به پوست آسیب‌دیده و همچنین رشد مجدد سلول‌های پوست کمک کنند. آلوئه ورا، مواد شیمیایی که با خارش مبارزه می‌کنند، مسکن‌ها و آنتی بیوتیک‌ها نیز می‌توانند در این درمان‌های موضعی دارویی وجود داشته باشند. همه این اجزای مفید اغلب در کرم‌ها و پمادهای درمان سوختگی ترکیب می‌شوند و محیط مناسبی را برای نوسازی پوست، التیام و باکتری‌ها و میکروب‌های مفید، مانند آنهایی که به دفع عفونت و ایجاد دلمه کمک می‌کنند، ایجاد می‌کنند.

پمادها یا کرم‌های مبتنی بر آلوئه

برای آبرسانی به پوست آسیب‌دیده و تسکین ناراحتی ناشی از سوختگی درجه یک بسیار عالی هستند. کودکان، بزرگسالان و افراد مسن همگی می‌توانند با خیال راحت از این کالاها استفاده کنند. آلوئه ورا اغلب به عنوان یک تسکین دهنده ملایم پوست در ترکیبات پمادها گنجانده می‌شود.

کرم و لوسیون ضد درد

کرم سوختگی بدون نسخه شامل داروهای موضعی مرطوب کننده، ضد عفونی کننده و مسکن است. یک مسکن مانند لیدوکائین و یک ضدعفونی کننده مانند باسیتراسین اغلب در اجزای تشکیل دهنده برای کمک به جلوگیری از عفونت گنجانده می‌شوند. دقت کنید که در بسته بندی محصول باید نوشته شود که برای سوختگی مناسب است. مسکن‌های حاوی لیدوکائین و منتول برای کسانی که زخم باز یا آسیب شدید دارند توصیه نمی‌شود.

کرم و پماد برای ضد خارش

سوختگی‌های درجه یک تا دو ممکن است با پوسته پوسته شدن، التیام و باقی ماندن جای زخم، خارش داشته باشند. بسیاری از قربانیان سوختگی اظهار تاسف می‌کنند که ناراحت کننده‌ترین جنبه بهبودی خارش است. بسیاری از لوسیون‌های ضد خارش موضعی بدون نسخه در داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها عرضه می‌شوند. برخی از کرم‌های ضد خارش حاوی پراموکسین یا هیدروکورتیزون هستند.

کرم‌ها و لوسیون‌های‌ضد باکتری

بدن بعد از سوختگی بیشتر مستعد عفونت است. استفاده از مواد ضدعفونی کننده برای درمان زخم باز بسیار مهم است. ریختن نوشیدنی الکل یا مالیدن الکل (ایزوپروپیل الکل) بر روی زخم توصیه نمی‌شود؛ زیرا ممکن است باکتری‌ها و میکروب‌های مفید را از بین ببرد و روند بهبودی را کند می کند. به جای آن از باسیتراسین یا پمادهای مبتنی بر نئومایسین بدون نسخه استفاده کنید. اگر آسیب شما جدی‌تر است، از ژل‌ها یا پمادهای ضدعفونی‌کننده مبتنی بر نقره، مانند مواردی که در مراکز سوختگی برای محافظت از بیماران در برابر عفونت استفاده می‌شوند، استفاده کنید. اگر زخم شما عفونی است، پزشک آنتی‌بیوتیک خوراکی یا آنتی‌بیوتیک موضعی را برای شما پیشنهاد می‌کند. قبل از شروع یک رژیم جدید، با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.

سخن پایانی

سوختگی می تواند ناشی از عوامل مختلف باشد. گاهی ادرار سوختگی و یا عرق سوز شدن پا را نیز می توان با این محصولات ضد سوختگی درمان کرد.

محصولات ضد سوختگی را می توانید در داروخانه آنلاین نسخه اول مطالعه کنید.