گیاه شناسی سویا
سویا با نام علمی Glycine max و نام انگلیسی soybeans حبوباتی است یک ساله از خانواده نخود فرنگی Fabaceae که از نظر اقتصادی مهم ترین دانه در جهان است که پروتئین گیاهی را برای میلیون ها نفر و مواد تشکیل دهنده صدها محصول شیمیایی را تامین می کند.
اهلی شدن سویا
سویا یک محصول قدیمی هزاران ساله است که در چین، ژاپن و کره به عنوان غذا و همچنین داروها استفاده می‌شود. منشا گیاه سویا مبهم است اما بسیاری از گیاه شناسان معتقدند که اولین بار در چین مرکزی در 7000 سال قبل از میلاد اهلی شد. سویا در سال 1804 وارد ایالات متحده شد و برزیل و آرژانتین از تولیدکنندگان اصلی این محصول در دنیا هستند.
مشخصات ظاهری
سویا یک گیاه منشعب است و ارتفاع آن می تواند به بیش از 2 متر نیز برسد و سویا دارای گل های خود گشن و سفید یا بنفش رنگی است. دانه‌های سویا می‌توانند زرد، سبز، قهوه‌ای، سیاه یا دو رنگ باشند، اگرچه بیشتر گونه‌های تجاری دارای دانه‌های قهوه‌ای یا خرمایی است و هر غلاف از یک تا چهار دانه تشکیل شده است. در ایالات متحده اکثر محصولات سویا برای مقاومت در برابر علف کش گلایفوسیت اصلاح ژنتیکی شده اند. سویا ممکن است در بیشتر انواع خاک ها کشت شود، اما در خاک های لومی، حاصلخیز و با زهکشی خوب بهتر رشد می کند. دانه های سویا معمولاً پس از ریزش برگ های گیاه و کاهش رطوبت دانه به 13 درصد، به صورت مکانیکی برداشت می شوند که امکان نگهداری و انبار داری ایمن آن را فراهم می کند. مانند سایر حبوبات، این گیاه با استفاده از باکتری های تثبیت کننده نیتروژن، به خاک نیتروژن اضافه می کند و از این منظر یک محصول مهم غنی کننده خاک می باشد.
کاربردهای سویا
سویا یکی از غنی‌ترین و ارزان‌ترین منابع پروتئینی در دنیاست که جزء اصلی رژیم غذایی مردم و حیوانات می باشد. دانه حاوی 17 درصد روغن و 63 درصد کنجاله است که 50 درصد آن پروتئین است. از آنجایی که سویا حاوی نشاسته نیست، منبع خوبی از پروتئین برای بیماران دیابتی است. در آسیای شرقی سویا غالبا به شکل سس سویا استفاده می شود. تحقیقات مدرن به تنوع قابل توجهی در استفاده از سویا منجر شده است. از روغن آن در صنایع مختلفی از جمله صنایع غذایی و صنعت استفاده های بسیاری می شود. کنجاله سویا به عنوان یک جایگزین گوشت با پروتئین بالا در بسیاری از محصولات غذایی از جمله غذای کودکان و غذاهای گیاهی استفاده می شود.
بهترین نوع سویا برای مصرف
سویا را می توان به شیوه های مختلفی مصرف کرد که این عامل بستگی به سلیقه خود شخص دارد. فراورده هایی از سویا که در بازار موجود است می توان به شیر سویا، بلغور سویا، سویای بو داده، سس سویا و جوانه سویا اشاره کرد.
سویا برای بدنسازی
سویا یکی از با کیفیت ترین پروتئین های گیاهی است که 9 اسیدآمینه ضروری مورد نیاز بدن را در خود دارد. به طور میانگین سویا حاوی حدود 36 درصد پروتئین است لذا پروتئینی مناسب جهت مصرف ورزشکاران می باشد. برای اثر بخشی بهتر سویا برای بدنسازی بهتر است سویا بعد از تمرین مصرف شود.
خواص سویا برای زنان یائسه
مصرف سویا در دوران یائسگی سبب حفاظت از سلامت استخوان ها در بانوان می شود و همچنین برای تنظیم هورمون استروژن نیز مفید است.
عوارض سویا برای مردان
اگر چه مطالعات پیوند ضعیفی بین مصرف سویا و کاهش تولید هورمون تستسترون یافته اند اما برخی معتقداند که سویا باعث کاهش سلول های جنسی مردانه و ناباروری در مردان می گردد.
عوارض سویا برای پسر بچه ها
در صورت مصرف متعادل و به اندازه سویا، چنین مشکلی بوجود نخواهد آمد اما افراد با چاقی و اضافه وزن باید بیشتر مراقب مصرف سویا باشند و در حد امکان، میزان کمی از آن را مصرف کنند.
منبع:
