اهمیت فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست

فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست به عنوان ترکیباتی موثر و پرکاربرد برای از بین بردن آلودگی‌های ویروسی و باکتریایی از سطح دست شناخته شده‌اند. این فراورده‌ها قابلیت نفوذ به ساختار پروتئینی ویروس را دارند. این مواد ضدعفونی کننده ساختار پروتئینی ویروس را تخریب می‌کنند و تخریب این ساختار‌های پروتئینی حیات ویروس را دچار مشکل می‌کند و ویروس را از بین خواهد برد. درصد مشخص الکل موجود در این فراورده‌های الکلی عامل تخریب ساختار پروتئین ویروس است.

دست عامل انتقال ۹۰ درصد از بیماری هاست. زیرا دست به طور مداوم در طول روز با سطوح مختلف در ارتباط است و باعث انتقال ویروس از یک سطح به سطح دیگر می‌شود. به محض تماس دست با غشاهای مخاطی، چشم، بینی و دهان باعث انتقال ویروس به بدن خود می‌شویم. سازمان بهداشت جهانی استفاده از آب و صابون را به عنوان بهترین ترکیب ضدعفونی کننده برای دست‌ها معرفی کرده است. این سازمان مردم را به شستشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه توصیه کرده است. اما شاید در بعضی مواقع دسترسی به همین ترکیب ساده آب و صابون ممکن نباشد پس باید از ضدعفونی کننده دست استفاده کرد.

نحوه استفاده فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست

۱- مقدار مشخصی از این محصول را بر کف دست ریخته یا اسپری کنید.

۲- کف دو دست را به هم مالش داده و تمامی قسمت‌های دست خود را از جمله لای انگشتان و زیر ناخن‌ها را به کمک این ضدعفونی کننده دست ضدعفونی کنید.

۳- فرصت دهید تا این فراورده‌های الکلی به طور کامل و خود به خود خشک شوند و برای خشک کردن از دستمال استفاده نکنید.

انواع فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست

از جمله فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست، می‌توان به اتانول، ایزوپروپانول و پروپانول اشاره کرد. این فراورده‌های الکلی به دو شکل رقیق و غلیظ و به صورت محلول، ژل و فوم تولید و به فروش می‌رسند.

ژل ضد عفونی کننده دست بر پایه الکل

ایده تولید ژل ضدعفونی کردن دست بر پایه ترکیبات الکلی مربوط به سال های اخیر نیست. بلکه این ایده در سال۱۹۶۶ توسط لوپ هرناندز مطرح شد اما در آن سال‌ها زیاد مورد استقبال همگانی قرار نگرفت. زیرا اهمیت و کاربرد آن برای مردم ناشناخته بود. در سال ۲۰۰۹ که بیماری ویروسی آنفولانزای خوکی شدت یافت، استفاده از این ژل به عنوان یک عامل موثر در کاهش ابتلا به بیماری بیان شد. امروزه انواع فراورده‌های الکلی در غلظت‌ها و شکل‌های مختلف تولید و در دسترس مردم قرار گرفته‌ است.

اتانول؛ الکلی با خاصیت ضدعفونی کنندگی

اتانول یکی از انواع فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست است که بدون رنگ می‌باشد و دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی است. زیرا با حذف بخش‌های پروتئینی در ساختار میکروارگانیسم‌ها، این عوامل بیماری‌زای ویروسی و باکتریایی را از بین می‌برد. در طی آزمایشات صورت گرفته دو ویروس هپاتیت و ایدز توسط اتانول به طور کامل نابود می‌شوند. اتانول در غلظت ۷۰ درصد بیشترین خاصیت ضدعفونی کنندگی را دارد. اتانول در غلظت‌های بالا به سرعت تحت تاثیر فرایند فیزیکی تبخیر قرار گرفته و این سرعت بالای تبخیر مانع اثر ضدعفونی کنندگی این نوع الکل خواهد شد. همچنین در غلظت‌های پایین‌تر از ۷۰ درصد فاقد اثرات مطلوب است.

ایزوپروپانول؛ یکی از انواع فراورده‌های الکلی سازگار با پوست دست

ایزوپروپانول یا الکل مالشی یکی دیگر از انواع فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست می‌باشد که بسیار مشابه اتانول است اما تفاوت‌هایی را هم دارد. این نوع فراورده الکلی دارای کاربرد گسترده‌ای در صنعت و پزشکی به عنوان گندزدا و ضدعفونی کننده است. سرعت تبخیر ایزوپروپانول هم بسیار بالاست بخاطر همین در آب حل کرده تا سرعت تبخیر آن کاهش یابد و خاصیت ضدعفونی‌کنندگی موثری داشته باشد. این نوع ترکیب الکلی مناسب‌تر و سازگارتر از دیگر فراورده‌های الکلی می‌باشد چون هیچ اثری بر روی پوست باقی نمی‌گذارد و آسیب به پوست نمی‌رساند.

نقش الکل در انواع فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست

الکل ترکیبی خاص و منحصر به فرد با  کاربردهای فراوان است و در دو نوع رقیق و غلیظ موجود است. برخلاف تفکر مردم عامه که فکر می‌کنند ترکیبات الکلی غلیظ خاصیت ضدعفونی کنندگی بیشتری دارند مطالعات نشان داده است که ترکیبات الکلی رقیق‌تر خاصیت ضدعفونی کنندگی بیشتر و کارایی بهتری دارند و آسیب کمتری به پوست دست وارد می‌کنند.

به طور کلی دو نوع الکل در تولید محصولات بهداشتی و انواع فراورده‌های الکلی استفاده می‌شود:

۱- الکل‌های فرار یا خشک کننده

این نوع الکل نقش حلال  را در محصولات مراقبتی ایفا می‌کند. این نوع الکل به سرعت از سطح پوست تبخیر می‌شود. وجود این الکل در کرم‌ها و مرطوب‌کننده‌ها، جذب کرم را سرعت می‌بخشد. همچنین وجود الکل در ترکیبات ضدعفونی کننده دست، باعث شده ماده ضدعفونی کننده سریعا جذب دست شده و عوامل بیماری‌زا را در مدت زمان کوتاهی از بین ببرد. از جمله این الکل‌ها می‌توان به اتانول و ایزوپروپانول اشاره کرد.

۲- الکل‌های چرب

نوعی ترکیب آب و روغن است و تشکیل سورفکتانت می‌دهد. اضافه کردن سورفاکتانت به محلول‌های ضدعفونی کننده باعث افزایش اثر پاک کنندگی فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست می‌شود. این نوع الکل به دلیل چرب بودن به حفظ چربی سد دفاعی یا محافظتی پوست کمک خواهد کرد. استفاده از الکل‌های چرب در تهیه مواد آرایشی و بهداشتی این امکان را به پوست می‌دهد تا بتواند خود را در مدت زمان مشخصی ترمیم و بازسازی کند.

اثر فراورده‌های الکلی بر روی پوست دست

در سطح پوست ما لایه ‌هایی از چربی وجود دارند که مانند سد دفاعی عمل می‌کنند. این لایه چربی سلول های سطح پوست را بهم می‌چسباند و پوست را مرطوب نگه می‌دارد. لایه‌های چربی علاوه بر اینکه احساس نرمی و لطافت به پوست هدیه می‌دهد، مانع از دست رفتن رطوبت لایه‌های زیرین پوست می‌شود.

بهترین غلظت فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست بین ۶۲ تا ۷۲ درصد می‌باشد. زیرا مطالعات نشان داده در این غلظت‌ها، غشای پروتئینی میکروارگانیسم به طور کامل تخریب می‌شود. از پدها یا دستمال های مرطوب با درصد الکل ۴۰ درصد  هم می‌توان به عنوان یکی از فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست استفاده کرد. این فراورده‌های الکلی دارای اثری سریع و طولانی مدت است و تقریبا بعد از گذشت ۲۰ ثانیه و خشک شدن خود به خودی بر روی پوست ویروس و باکتری را از بین می‌برد.

حتما توجه کنید بعد از استفاده از این فراورده‌های الکلی هرگز دست خود را با دستمال یا حوله خشک نکنید. زیرا این کار باعث شده تا دست به طور کامل ضدعفونی نشود و مواد ضدعفونی کننده از سطح دست پاک شوند.

از جمله انواع روغن‌های طبیعی با خاصیت ضدعفونی کنندگی می‌توان به روغن درخت چای، روغن اکالیپتوس، روغن لاوندر، روغن دارچین اشاره کرد.

سخن پایانی

در هنگام خرید انواع فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست به این نکات توجه کنید:

۱- این فراورده‌های الکلی ضدعفونی کننده دست را از داروخانه‌ها و فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید.

۲- حتما درصد الکل در این ترکیبات بین ۶۰ تا ۷۰ درصد باشد.

منابع:

۱https://www.cdc.gov/Chemical Disinfectants.

https://www.blog.golopac.com/ why is 70% Isopropyl Alcohol a Better