خواص گل محمدی (گل سرخ) چیست

گل محمدی یکی از گونه‌های گل سرخ (گل رز) است که به دلیل غنی بودن از ویتامین E و آنتی اکسیدان‌ها، فواید دارویی فراوان در زمینه‌های درمان بیماری‌های پوست، مو و ناخن دارد. استفاده از فراورده‌های این گل از زمان‌های گذشته در ایران رایج بوده و انواع محصولات به دست آمده از آن نظیر گلاب، قطره، روغن گل سرخ و اسانس آن در طب سنتی ایران همیشه از مصارف دارویی فراوانی برخوردار بوده است. هم اکنون نیز یکی از فرآورده‌های طبیعی صادراتی کشور ما محصولات به دست آمده از این گل می‌باشد. در این مطلب با مهم‌ترین خواص گل محمدی (گل سرخ) برای زیبایی و درمان بیماری‌ها آشنا می‌شوید.

خواص گل محمدی برای پوست

فرآورده‌های گل محمدی یکی از بهترین محصولات برای زیبایی پوست و رفع مشکلات پوستی هستند. استعمال روغن گل محمدی و اسانس آن باعث افزایش درخشندگی و جوانی پوست می‌شود و استعمال روزانه آن لکه‌های مربوط به جوش، آکنه و زخم را محو و کمرنگ می‌کند. گل محمدی و گل رز دارای خواص تسکین دهنده هستند که برای ترمیم پوست مناسب است و می‌تواند سلول‌های پوست را به خوبی تغذیه کند و آن را مرطوب نگه دارد و به تنظیم میزان روغن تولیدی پوست کمک کند. برخی از مهم‌ترین خواص گل سرخ برای پوست عبارتند از:

• رفع خشکی پوست
• درمان جوش و آکنه
• از بین بردن لک‌های پوستی
• کمک به درمان اگزما
• پاکسازی و لایه‌برداری پوست
• درمان ترک پاشنه پا
• التیام سریع‌تر زخم‌ها
• کمک به درمان عارضه‌های پوستی مانند قرمزی، سوزش و پف کردن پوست
• جوان‌سازی پوست و پیشگیری از چین و چروک
• درمان ترک لب

خواص گل سرخ برای پوست

خواص گل محمدی برای مو

گلبرگ‌های گل محمدی غنی از ترکیبات آنتی اکسیدان هستند که باعث تغذیه فولیکول‌های مو و تحریک رشد موها می‌شوند. همچنین گل سرخ حاوی ویتامین‌های A ، C ، D ، E و B۳ است که همه باعث تقویت مو می‌شوند. فلاونوئیدها، تانن‌ها و آنتی اکسیدان‌های موجود در این گیاه با پیری سلول‌های پوست سر و فولیکول مبارزه می‌کنند. استفاده از روغن گل محمدی و روغن گل رز برای موها مزایای زیادی دارد:

• تقویت موها
• پیشگیری و درمان ریزش مو
• کمک به درمان شوره سر
• پیشگیری و درمان قارچ‌های پوستی سر و کاهش التهاب
• آبرسانی و تغذیه موها
• نرم کردن مو
• افزایش درخشش موها

خواص گل محمدی برای مو

خواص گل محمدی برای تقویت حافظه

یکی از خواص گل محمدی تقویت حافظه و افزایش قدرت یادگیری است. مطالعات مختلف بر روی این گیاه نشان داده است افراد مسن می‌توانند از  آن برای جلوگیری از کاهش حافظه و آلزایمر استفاده کنند.

خاصیت آرامبخش و کمک به درمان افسردگی

گل محمدی آرامبخش است و خواص ضد افسردگی دارد. به همین خاطر در مراسم‌های سوگواری از گلاب استفاده می‌شود تا اثرات غم را برطرف کند. بوییدن این گل و ماساژ بدن با روغن آن در کاهش استرس، اضطراب و بهبود افسردگی تاثیر فراوان دارد و نشاط آور است. همچنین باعث افزایش و تقویت اعتماد به نفس، امید و قدرت روحی شده و باعث ایجاد افکار مثبت و احساسات خوشایند در بیمار مبتلا به افسردگی می‌شود.

محققان بر این باورند که گل رز ممکن است مغز را برای ترشح اندورفین تحریک کند که اغلب به آن هورمون “احساس خوب” می‌گویند. در یک مطالعه، محققان روغن گل رز را روی پوست هر شرکت‌ کننده استفاده کردند و سپس تأثیر آن را بر شایع‌ترین علائم اضطراب اندازه‌گیری کردند. فشار خون، ضربان قلب، تعداد تنفس، سطح کورتیزول و سطح اکسیژن خون همگی کاهش یافتند. همچنین افراد بعد از درمان با روغن گل محمدی احساس آرامش بیشتری داشتند. مطالعه دیگری با بیش از 100 زن در حال زایمان نشان داد که روغن گل رز سطح اضطراب آنها را در هنگام زایمان کاهش می‌دهد.

خواص روغن گل محمدی در درمان بیماری‌ها

خواص گل محمدی برای معده و درمان یبوست

گل محمدی خاصیت ملین دارد و مصرف آن در طب سنتی برای درمان یبوست توصیه می‌شود. همچنین به پاکسازی معده از بلغم و دفع اخلاط مضر کمک می‌کند.

خواص گل محمدی برای عفونت زنان

گل محمدی یا گل سرخ خواص فراوانی برای زنان دارد. چای این گیاه موجب تقویت میل جنسی و بهبود دردهای قاعدگی می‌شود. همچنین از خواص گل محمدی و خواص گل رز برای درمان عفونت، رفع ترشحات زنانگی و درمان خونریزی‌‌های شدید قاعدگی می‌توان کمک گرفت. علاوه بر این گل سرخ در ترمیم زخم‌های واژن و سرویکس، کاهش درد رحم و درمان ورم رحم موثر است. مطالعات مختلف نشان داده‌اند اسانس تقطیر شده از گل رز می‌تواند در برابر طیف وسیعی از میکروب‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، موثر باشد. علاوه بر این، این مطالعه نشان داد که روغن گل رز در برابر کاندیدا آلبیکنس موثر است که می‌تواند باعث عفونت قارچی در دهان، روده و واژن گردد.

خواص گل سرخ برای مردان

گل سرخ در تقویت میل جنسی و تنظیم هورمون‌های مردانه تاثیر فراوانی دارد. به نظر می‌رسد این گل با افزایش تعداد اسپرم و تولید تستوسترون، به افزایش قدرت باروری مردان کمک می‌کند. همچنین استفاده از گل محمدی و روغن گل سرخ به رفع ناتوانی‌های جنسی که منشاء آنها مشکلات عصبی و افسردگی است، کمک می‌کند.

خواص اسانس گل رز

خواص گل محمدی برای لاغری

گل سرخ حاوی ترکیباتی است که به پاکسازی سموم از بدن و افزایش سوخت و ساز کمک می‌کند و از این طریق در لاغری و کاهش وزن موثر است. همچنین مصرف آن برای کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری مفید است. متخصصان طب سنتی معتقدند مصرف دمنوش گل محمدی با کاهش اشتها و نیز کمک به چربی سوزی و هضم بیشتر غذا‌ می‌تواند تا حدودی باعث لاغری و کاهش وزن شود.

کمک به درمان سردرد

در طب سنتی برای درمان سردردهای ناشی از هوای آلوده یا گیجی و منگی استفاده از عصاره گل محمدی یا گل رز توصیه می‌‌شود. بدین منظور چند قطره عصاره آن را در بینی بچکانید تا سردرد رفع شود.

گیاه‌شناسی گل محمدی

گل محمدی یا گل سرخ (Rosa damascena) گیاهی چند ساله از جنس گل رز و خانواده رزاسه است که دارای گل‌های زیبایی در رنگ‌های قرمز و صورتی می‌باشد. گل رز محمدی بیشتر به صورت درختچه‌ای بوده، شاخه‌های گل دهنده تیغ دار، استوانه‌ای شکل، بدون شیار و برگ‌های مرکب شانه‌ای دارد. قسمت مورد استفاده دارویی گل محمدی، گلبرگ‌های گیاه هستند. همچنین اسانس تهیه شده از این گل، یکی از عطرهای بسیار معروف است که به طور وسیع در عطرسازی و سایر فراورده‌های بهداشتی و آرایشی نظیر پودر دندان و انواع پمادها به عنوان خوشبو کننده به کار می‌رود. در حال حاضر کشت گل محمدی در ۱۴ استان کشورمان صورت می‌پذیرد که مهم‌ترین آنها استان‌های کرمان، فارس، اصفهان و آذربایجان شرقی است و در مابقی استان‌ها کشت بیشتر به صورت پراکنده می‌باشد.

خواص گل محمدی

عوارض گل محمدی (گل سرخ)

معمولا فرآورده‌های گل محمدی برای همه افراد بی خطر است مگر اینکه به آن حساسیت داشته باشند. با این وجود همانند سایر گیاهان دارویی مصرف خودسرانه و بیش از اندازه آن توصیه نمی‌شود. زیاده‌روی در مصرف گل سرخ و گل رز می‌تواند باعث کاهش نیروی جنسی، ایجاد تشنگی، یبوست و در بعضی موارد اسهال شود.

منابع:

دائره المعارف گیاهان دارویی

https://www.healthline.com/health/rose-oil#8

https://www.healthline.com/health/rose-water-benefits#how-to-use-it

خواص بذر کتان

بذر کتان یا تخم کتان (Flax seeds) که به آن بزرک نیز گفته می‌شود، یک دانه خوراکی روغنی سرشار از مواد مغذی، فیبر و اسیدهای چرب ضروری (اسیدهای چرب امگا ۳ مانند آلفا لینولنیک اسید و اسیدهای چرب امگا ۶) است که کاربردهای درمانی فراوانی نیز دارد. این گیاه دارویی به عنوان یک مکمل رژیم غذایی و فرآورده طبیعی برای جلوگیری از یبوست، بیماری‌های قلبی، دیابت، کلسترول و سرطان مصرف می‌شود. در این مطلب شما را مهم‌ترین خواص بذر کتان و فایده‌های دارویی و درمانی آن آشنا می‌کنیم.

آنچه در این مطلب به آن پرداخته‌ایم:

• خواص بذر کتان
• گیاه شناسی کتان
• اندام دارویی کتان
• طبع بذر کتان
• مکمل‌های غذایی بذر کتان
• عوارض بذر کتان (تداخلات دارویی و موارد منع مصرف)

خواص بذر کتان

امروزه از بذر کتان در ساخت شامپوهای ضد ریزش مو استفاده می‌شود. همچنین کپسول روغن بذر کتان و مکمل‌های گیاهی حاوی آن برای درمان یبوست، حفظ سلامت قلب و کمک به کاهش وزن از فرآورده‌های طبیعی این گیاه دارویی هستند. مهم‌ترین خواص درمانی بذر کتان عبارتند از:

خواص بذر کتان برای مو

آلفا لینولنیک اسید (ALA) موجود در تخم کتان و ویتامین‌های گروه ب موجود در آن در تقویت موها و کمک به رشد طبیعی آنها نقش دارند. استفاده از بذر کتان در پیشگیری از ریزش مو موثر است و  به تنظیم سطح pH پوست سر و افزایش گردش خون کمک می‌کند و از این طریق باعث رشد بهتر موها می‌شود. همچنین ویتامین E موجود در دانه کتان اثر رادیکال‌های آزاد را بر روی پوست سر کاهش می‌دهد و فولیکول‌های مو را برای بهبود رشد مو تقویت می‌کند. امروزه از این گیاه در ساخت شامپوهای ضد ریزش استفاده می‌شود همچنین شما میتوانید روغن آن را به موهای خود بمالید.

کمک به سلامت قلب

فیبر، فیتواسترول‌ها، امگا ۳ و لیگنان‌های موجود در بذر کتان در بهبود سلامت قلب و پیشگیری از اختلالات قلب و عروق موثر هستند. جالب است بدانید بذر کتان یکی از بهترین منابع لیگنان است و در بین گیاهان دارویی بالاترین میزان لیگنان را به خود اختصاص داده است. همچنین بذر کتان منبع اسیدهای چرب ضروری (اسیدهای چرب امگا ۳ مانند آلفا لینولنیک اسید و اسیدهای چرب امگا ۶) است که برای سلامتی لازم هستند. آلفا لینولنیک اسید با مهار التهاب عروقی و فعالیت اندوتلیال، خطر بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. همچنین مصرف روغن کتان موجب کاهش چربی‌های خون می‌شود و از این طریق نیز در حفاظت از قلب موثر است.

کاهش قند خون

از دیگر خواص بذر کتان کاهش قند خون و کمک به درمان و پیشگیری از دیابت است. لیگنان‌ها و سایر فیتواستروژن‌ها موجود در بذر این گیاه، به دلیل داشتن اثر ضد التهابی به کاهش خطر ابتلا به دیابت، کمک می‌کنند. در یک مطالعه که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، دانشمندان به بررسی اثرات بذر کتان بر قند خون پرداختند و به این نتیجه رسیدند افرادی که ۱۳ گرم بذر کتان را به صورت روزانه مصرف کرده‌ بودند، سطح گلوکز و انسولین کمتری داشتند و حساسیت به انسولین در آن‌ها بهبود یافته بود.

خواص بذر کتان برای پوست

مصرف تخم کتان در کاهش علائم آکنه و بهبود اگزما موثر است و به دلیل ویتامین‌ها و اسیدهای چربی که دارد به درمان خشکی پوست کمک می‌کند. ماساژ روغن کتان روی پوست سبب تولید کلاژن می‌شود و باعث جوانسازی پوست و رفع چین و چروک می‌گردد. این ماده همچنین رنگ پوست را روشن‌تر می‌کند.

درمان یبوست

یکی از شناخته‌شده‌ترین خواص بذر کتان، کمک به درمان یبوست است. این گیاه سرشار از فیبر محلول و نامحلول است و مصرف آن به پیشگیری و درمان یبوست کمک می کند. علاوه بر این در بهبود دیگر اختلالات گوارشی نظیر نفخ شکم و سوء هاضمه نیز موثر است و می‌توان به خوبی از آن برای تمیز کردن معده و دستگاه گوارش استفاده کرد.

خواص بذر کتان برای لاغری

همانطور که گفتیم بذر کتان سرشار از فیبر است. از این رو مصرف ان موجب کاهش اشتها و درمان یبوست که از علل چاقی هستند، می‌شود. همچنین امگا 3 موجود در آن سوخت و ساز بدن را افزایش داده و در نتیجه بدن با سوخت و ساز بیشتر، چربی­‌ها از جمله چربی شکم را از دست می‌­دهد.

خواص بذر کتان برای باردار شدن زنان

مصرف بذر کتان در زنان تخمک‌گذاری را بهبود می‌بخشد و از این طریق به افزایش قدرت باروری آنها کمک می‌کند. بررسی‌ها نشان داده است زنانی که تخم کتان مصرف می‌کنند در طول هر چرخه قاعدگی تخمک‌گذاری خواهند داشت و درد پریودی کمتری را تجربه خواهند کرد. علاوه بر این بذر کتان حاوی مقادیر قابل توجهی استروژن است و می‌تواند به تعادل هورمونی و رفع کیست‌های تخمدانی کمک کند.

خواص بذر کتان برای مردان

مصرف بیش از اندازه بذر کتان برای مردان توصیه نمی‌شود زیرا باعث کاهش هورمون‌های مردانه و میل جنسی می‌گردد.

پیشگیری از پوکی استخوان

تخم کتان از پوکی استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می‌کند. این دانه‌های پرخاصیت دارای ماده‌ای هستند که به روان‌سازی مفاصل کمک می‌کند و در نتیجه از بروز آرتروز و ایجاد التهاب مفاصل پیشگیری خواهد کرد.

پیشگیری و کمک به درمان سرطان

همانطور که گفتیم تخم کتان سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ و لیگنان است. این ترکیبات منابع رشد سلول‌های سرطانی را مختل کرده و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری می‌کنند. نتایج مطالعات نشان دادند که مصرف تخم کتان از پیشرفت سرطان پروستات جلوگیری می‌کند. مطالعاتی نیز حاکی از آن هستند که وجود تخم کتان در رژیم غذایی، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد.

گیاه‌شناسی کتان

کتان (Linum usitatissimum) گیاهی است دارای واریته اهلی شده‌ای که برای استفاده از الیاف ساقه و نیز گرفتن لعاب و روغن از دانه‌های آن، کشت می‌شود. از فیبر موجود در ساقه این گیاه، پارچه کتانی ساخته می‌شود و از دانه‌های آن روغن به دست می‌آید. دانه‌ یا بذرهای کتان خوراکی هستند و حاوی مواد مغذی فراوانی بوده، خواص دارویی بسیاری دارند. کتان به صورت سالانه رشد می‌کند و طول آن به 90 سانتیمتر می‌رسد. این گیاه گل‌های آبی زیبایی تولید می‌کند که بسیار ظریف و جذاب هستند. امروزه این گیاه در منطقه وسیعی از اروپا و آسیا می‌روید. در کشور ما نیز کتان در مناطق مختلف کشت می‌شود و به طور طبیعی در مناطقی از استان‌های آذربایجان شرقی، مازندران و هرمزگان می‌روید.

اندام دارویی کتان

بذر گیاه و روغن حاصل از آن اندام دارویی گیاه را تشکیل می‌دهند. بذر گیاه کتان به رنگ قهوه‌ای روشن است و بدون بو، لغزنده و شفاف بوده دارای طعم موسیلاژی است. طول آن 4 تا 8 میلیمتری و ضخامت 2.5 میلیمتر دارد. بهترین زمان برداشت بذر کتان برای مصارف دارویی، فصل پاییز زمانی که گیاه کاملا رسیده است، می‌باشد.

طبع بذر کتان

بذر کتان طبع گرم و خشک دارد و در طب سنتی از خواص آن برای کاهش سردی معده و اشتهای کاذب استفاده می‌شود.

مکمل‌های غذایی بذر کتان

مکمل‌های غذایی تخم کتان که امروزه به عنوان یکی از فرآورده‌های طبیعی در شرکت‌های داروسازی تولید می‌شوند، حاوی روغن بذر کتان هستند. این مکمل‌ها  نسبت به دانه‌های کتان خام دارای فیبر کمتری هستند، اما استفاده از آن‌ها راحت‌تر است و معمولا به عنوان مکمل کاهش وزن و لاغری، حفظ سلامت قلب و دستگاه گوارش کاربرد دارند.

عوارض بذر کتان (موارد منع مصرف و تداخلات دارویی)

• زیاده‌روی در مصرف بذر کتان مشکلاتی نظیر اسهال، درد شکم، نفخ و حالت تهوع را ایجاد می‌کند.
• تخم کتان حاوی موادی شامل گلیکوزید‌های سیانوژنیک است. این مواد در اثر تجزیه در محیطی شبیه به آب دهان، این قابلیت را دارند که تجزیه و به اسید سیاندریک یا همان سیانور تبدیل شوند.
• فیتیک اسید از دیگر مواد موجود در بذر کتان است که می‌تواند جذب کلسیم، روی، منیزیم، مس و آهن را با اختلال روبرو کند.
• مصرف این گیاه در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است زیرا فیتواستروژن‌های موجود در آن می‌توانند اثرات نامطلوبی داشته باشند.
• بذر کتان ممکن است با بعضی از داروهای رقیق کننده خون، داروهای کاهش فشار و کلسترول خون، برخی مسکن‌ها، قرص‌های هورمونی و داروهای دیابت تداخل داشته باشد.

منابع:

فارماکوپه گیاهی ایران

https://www.webmd.com/diet/features/benefits-of-flaxseed#3

https://www.healthline.com/nutrition/benefits-of-flaxseeds

https://www.healthline.com/nutrition/foods/flaxseeds