بیوتین یا ویتامین ب7، یکی از جدید ترین ویتامین های شناسایی شده از خانواده ویتامین های محلول در آب است. ویتامین ب7 در بسیاری از منابع غذایی طبیعی وجود دارد. این ویتامین در ساختار مواد غذایی در ترکیب با پروتئین است. درواقع فرم آزاد از این ویتامین در منابع غذایی وجود ندارد و فرم آزاد آن تنها در بدن انسان یافت می شود. بعد از فرآیند هضم غذا، ترکیب بیوتین و پروتئین های غذایی شکسته می شود و تبدیل به ماده ای به نام “بیوسیتین” می شود. بیوسیتین در روده باریک انسان، توسط آنزیم بیوتیناز هیدرولیز می شود و بیوتین یا ویتامین ب7 فعال، تولید می گردد.
منابع غذایی ویتامین ب7
شیر تازه، زرده تخم مرغ و گوشت احشاء گوسفند به ویژه جگر و برخی از سبزیجات مانند گیاهان خانواده کلم و قارچ ها غنی ترین منابع غذایی بیوتین هستند. ویتامین ب7 موجود در جگر، بالاترین جذب را از میان منابع غذایی دیگر دارد. جذب بیوتین از تخم مرغ تنها پس از تکمیل فرآیند پخت آن امکان پذیر است. تخم مرغ خام یا نیم پز دارای ترکیبی به نام “آویدین” است. این ترکیب با اتصال به ویتامین ب7 آن را تخریب می نماید و مانع از دسترسی به آن می شود.
علاوه بر دریافت بیوتین از منابع غذایی، مقداری از این ویتامین در بدن نیز تولید می شود. باکتری های هم زیست موجود در روده بزرگ انسان می توانند ویتامین ب7 تولید کنند. این ویتامین در همان روده بزرگ جذب می شود و سپس برای انجام اعمال مختص خود وارد گردش خون می گردد. بیوتین که توسط باکتری های روده ای تولید می شود، سهم قابل توجهی از نیاز انسان به این ماده مغذی را تامین می کنند.
عملکرد بیوتین در بدن
همان طور که گفتیم به دلیل اینکه این ویتامین اخیرا شناسایی شده است، مکانیسم و نحوه اثر آن در بافت های هدف هنوز ناشناخته است. به طور کلی بیوتین در عملکرد های زیر نقش موثری دارد:
- تنظیم و پیشبرد متابولیسم درشت مغذی ها شامل کربوهیدرات، پروتئین و اسید‌های چرب و نقش در تولید انرژی
- جلوگیری از دیابت و سایر بیماری های متابولیکی با تحریک عملکرد هورمون انسولین
- مراقبت از سلامت پوست، حفظ رطوبت و شادابی آن و پیشگیری از بروز چین و چروک های غیرطبیعی
- بهبود استحکام، درخشندگی و سلامت ناخن ها و جلوگیری از شکنندگی آن ها
- تقویت سلامت و کیفیت تار موها، ترمیم موهای آسیب دیده و جلوگیری از ریزش مو
کمبود ویتامین ب7
کمبود بیوتین به دلیل وجود باکتری‌های تولید کننده این ویتامین در بدن، رواج چندانی ندارد. ممکن است کمبود این ویتامین در خانم های باردار، نوزادان نارس، بیمارانی که مدت طولانی در بیمارستان بستری بودند، مبتلایان به سوء تغذیه یا افرادی که روزانه تخم مرغ خام یا نیم پز مصرف می کنند به چشم بخورد.
علائم کمبود بیوتین شامل:
- اختلال در متابولیسم درشت مغذی ها
- اختلالات پوستی از قبیل راش، قرمزی و درماتیت سبوره‌ای
- ریزش مو و آلوپسی (ریزش مو سکه ای)
- شکنندگی ناخن ها
- اختلالات عصبی مانند فلج و آتاکسی
برخی از مطالعات نشان داده اند که کمبود بیوتین می تواند زمینه ساز بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس باشد. چرا که مصرف دوز های بالای ویتامین ب7 در این بیماران، روند تخریب عصبی و پیشروی بیماری را آهسته تر می کند. البته برای اثبات این موضوع لازم است مطالعات بیشتری انجام شود.
دریافت مقادیر کافی بیوتین
میزان نیاز روزانه به ویتامین ب7، در دختران و پسران کودک و نوجوان 20-25 میکروگرم در روز می باشد. بعد از سنین 18-19 سالگی میزان نیاز به این ویتامین در مردان و زنان تا پایان عمر حدود 30 میکروگرم در روز باقی می ماند. در دوران بارداری و شیردهی میزان نیاز به بیوتین افزایش می یابد. دریافت روزانه 35 میکروگرم بیوتین در این دوران برای جلوگیری از کمبود بیوتین در مادر و نوزاد ضروری به نظر می رسد.
