فارنژیت (Pharyngitis) التهاب حلق است که در پشت گلو قرار دارد و اغلب از آن به عنوان (گلودرد) یاد میشود. فارنژیت همچنین میتواند باعث ایجاد خراش در گلو و مشکل در بلع شود و یکی از اصلیترین دلایل مراجعه به پزشکان است. گلودرد به همراه التهاب و خارش گلو، بیشتر در ماههای سرد سال اتفاق میافتد و برای درمان صحیح، شناسایی علت مهم است. عفونتهای باکتریایی مانند استرپتوكوک یا عفونتهای ویروسی مثل سرماخوردگی و آنفولانزا، از علل اصلی ایجاد این بیماری هستند. صحیحترین اقدام در مواقع بروز التهاب گلو، مراجعه به پزشک برای شناسایی علت و به کارگیری روش درمان مناسب است. همچنین استفاده از برخی داروهای گیاهی به بهبود بیماری کمک خواهد کرد. با توجه به اهمیت این بیماری و شیوع آن در جامعه، در این مقاله ابتدا به علل و عوارض گلودرد پرداختهایم و در ادامه با معرفی گیاهان دارویی موثر در درمان التهاب و خارش گلو، بهترین فرآوردههای طبیعی به دست آمده از آنها را معرفی میکنیم.

التهاب و خارش گلو (گلودرد)
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
- علل التهاب و خارش گلو
- علائم التهاب و خارش گلو
- نحوه پیشگیری و تشخیص التهاب و خارش گلو
- راهکارهای درمان التهاب و خارش گلو
- درمان التهاب و خارش گلو با داروهای گیاهی
علل التهاب و خارش گلو
عوامل ویروسی و باکتریایی بیشماری وجود دارد که میتواند باعث فارنژیت (التهاب و خارش گلو) شود. ویروسها شایعترین علت گلودرد هستند. مهمترین آنها عبارتند از:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- سرخک
- آبله مرغان
- سیاه سرفه
- ویروس کرونا
- کروپ (خروسک)
شایعترین عفونت باکتریایی عامل فارنژیت، استرپتوکوک گروه A است که باعث گلودرد و التهاب میشود. دلایل نادر فارنژیت باکتریایی شامل سوزاک، کلامیدیا و کورینباکتریوم است. گفتنی است قرار گرفتن مکرر در معرض ویروس سرماخوردگی و آنفولانزا، میتواند خطر ابتلا به فارنژیت را افزایش دهد.
علائم التهاب و خارش گلو
علائمی که همراه با فارنژیت هستند بسته به شرایط زمینهای افراد متفاوت است. علاوه بر گلودرد، خشک یا خراشیده شدن گلو، علائم زیر ممکن است بروز کند:
- عطسه
- آبریزش بینی
- سردرد
- سرفه
- خستگی شدید
- بدن درد
- تب و لرز
تب درجه پایین در اثر ویروس سرماخوردگی و تب درجه بالاتر به علت آنفولانزا ایجاد میشود. در صورتی که عفونت باکتریایی عامل التهاب و خارش گلو باشد، تورم غدد لنفاوی، مشکل در بلعیدن، جوش صورت و از دست دادن اشتها نیز دیده میشود.
نحوه پیشگیری و تشخیص التهاب و خارش گلو
رعایت بهداشت مناسب میتواند از بسیاری از موارد التهاب حلق و خارش گلو جلوگیری کند. برای جلوگیری از فارنژیت رعایت موارد زیر توصیه میشود:
۱) خودداری از به اشتراک گذاشتن غذا، نوشیدنی و ظروف غذا خود با دیگران
۲) رعایت فاصله با افراد بیمار
۳) شستن منظم دستها به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از سرفه یا عطسه
۴) استفاده از ضدعفونی کنندههای الکلی
۵) اجتناب از کشیدن سیگار و استنشاق دود سیگار
به منظور تشخیص التهاب و درد گلو، پزشک مراحل زیر را برای شما انجام میدهد:
۱) معاینه بدنی
اگر علائم فارنژیت را تجربه میکنید، پزشک گلوی شما را از نظر وجود لکههای سفید یا خاکستری، تورم و قرمزی بررسی میکند. معاینه گوش، بینی و بررسی تورم غدد لنفاوی در دو طرف گردن نیز جزو معاینات لازم است.
۲) گرفتن نمونه از گلو
اگر پزشک شما شک داشته باشد که گلودرد دارید، به احتمال زیاد از گلو نمونه میگیرد. اکثر پزشکان قادر به انجام آزمایش سریع در مطب هستند.
۳) آزمایش خون
اگر پزشک شما به علت دیگری از فارنژیت مشکوک باشد ، ممکن است آزمایش خون را در دستور کار خود قرار دهد. به این منظور یک نمونه کوچک از خون، از بازو یا دست گرفته شده و سپس برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال میشود. این آزمایش میتواند تشخیص دهد که شما مونونوکلئوز دارید یا خیر. همچنین برای تعیین اینکه نوع دیگری از عفونت دارید یا خیر، ممکن است آزمایش شمارش کامل خون (CBC) انجام شود.

تشخیص و درمان التهاب و خارش گلو
راهکارهای درمان التهاب و خارش گلو
همانطور که گفته شد درمان گلودرد بسته به عامل ایجاد کننده آن متفاوت خواهد بود. عفونتهای ویروسی به آنتی بیوتیکها پاسخ نمیدهند و درمان فقط برای کمک به تسکین علائم ضروری است. عفونتهای باکتریایی به آنتی بیوتیک نیاز دارند. همچنین رعایت برخی اصول در منزل مانند نوشیدن مایعات فراوان، غرغره آب و نمک و داشتن استراحت کافی میتواند به بهبود بیماری کمک شایانی کند.
در برخی موارد، درمان التهاب و خارش گلو نیاز به مصرف آنتیبیوتیک دارد. این درمان به ویژه در مواردی رخ میدهد که گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی باشد. آموکسیسیلین و پنیسیلین رایجترین روشهای درمانی برای استرپتوکوک گلو هستند. در این درمان مهم است که کل دوره آنتیبیوتیک را مصرف کنید تا از بازگشت یا بدتر شدن عفونت جلوگیری شود. برای تسکین درد و تب نیز مصرف داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol) یا ایبوپروفن (Advil) توصیه میشود.
درمان التهاب و خارش گلو با داروهای گیاهی
در طب سنتی برای درمان التهاب و خارش گلو از گیاهان دارویی متعددی نام برده شده است. گیاهان آویشن، ختمی، پیچک، شیرین بیان، بابونه، بنفشه و کیدونیا ابلانگا از جمله این گیاهان به شمار میآیند. در حال حاضر شرکتهای داروسازی، داروهای گیاهی سودمندی را از این گیاهان تهیه و در اختیار ما قراردادهاند. از این گیاهان همچنین برای درمان سرماخوردگی و احتقان بینی و درمان سرفه نیز استفاده میشود.

درمان گلودرد با داروهای گیاهی
شما هم اکنون میتوانید برای تهیه و خرید هر یک از این داروهای گیاهی، از طریق لینک زیر اقدام کنید:
شربت آوی پکت دینه یکی از فرآوردههای طبیعی خوب برای درمان التهاب و خارش گلو است. این محصول از گیاه آویشن تهیه شده است و در بهبود سرفههای ناشی از سرماخوردگی، برونشیت، سیاه سرفه، لارنژیت، تنگی نفس و سرفههای ناشی از عوامل تحریکی نیز موثر است. شربت آوی پکت خاصیت خلطآور دارد و ضد اسپاسم برونشها است.
شربت پلیوم بهشاد دارو از عصاره ریشه گیاه پلارگونیوم سیدوئیدز و عصاره برگ پیچک تهیه شده است. این داروی گیاهی در درمان اغلب بیماریهای دستگاه تنفسی فوقانی با علائم گلو درد، احتقان و آبریزش بینی، سرفه و… به کار میرود. همچنین با تقویت سیستم ایمنی بدن، به پیشگیری از ابتلای مجدد به بیماریهای تنفسی کمک میکند.
شربت فیتوپان ایران داروک از عصاره خشک برگ گیاه پیچک تهیه شده است و خاصیت ضد سرفه و ضد التهاب مجاری تنفسی دارد.
شربت شرفه گیاهی اطفال پدی کاف دینه حاوی عصاره گیاهان آویشن، ختمی و عشقه است. شربت پدی کاف ضد التهاب و ضد عفونی کننده مجاری تنفسی است و از آن به عنوان شربت تسکیندهنده سرفه اطفال (خصوصا در سرفههای تحریکی، حساسیتی و سرماخوردگی) استفاده میشود.
قرص لیکوفار گل دارو از عصاره ریشه شیرین بیان، اسانس اکالیپتوس و میوه فلفل قرمز تهیه شده است. این دارو به درمان التهاب مخاط دهان و گلو کمک میکند. همچنین در برطرف کردن گرفتگی و خشونت صدا موثر است. دارای اثر ضد باکتری است و علائم سرماخوردگی را تسکین میدهد.
دهان شویه ماتریکا باریج و قطره بابونه از عصاره هیدروالکلی گیاه بابونه تهیه شدهاند و برای درمان التهاب بافت مخاطی دهان مفید هستند. همچنین دارای اثرات ضداسپاسم و ضدنفخ نیز میباشند.
قرص مکیدنی آلتادین دینه حاوی عصاره گل ختمی است و یکی از بهترین داروهای گیاهی برای درمان خارش گلو، التهاب و سوزش گلو میباشد. همچنین در بهبود گرفتگی صدا و تسکین سرفههای تحریکی ناشی از سرماخوردگی موثر است.
شربت بنفشه باریج اسانس حاوی عصاره گل بنفشه و شکر سرخ است و به درمان سرماخوردگی، سرفه و تب کمک میکند. این فرآورده خلط آور بوده و باعث نرم شدن حنجره میشود و گرفتگی صدا را نیز برطرف مینماید.
شربت کالیک نوتک فار از عصاره شیرین بیان، آویشن و عسل تهیه شده است. این محصول دارای خواص خلطآور، ضد سرفه، ضد ویروس و باکتری است و به درمان گلودرد، سرماخوردگی، لارنژیت، برونشیت، تب و آنفولانزا کمک میکند.
پودر روتارین قائم دارو از بذر گیاه کیدونیا ابلانگا ساخته شده است. این داروی گیاهی درمان کننده عفونت گلو، التهابات سینه و ریه است و التهاب حلق را تسکین میدهد.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید درمان خودسرانه گلودرد به هیچ عنوان توصیه نمیشود، بنابراین چنانچه درد گلوی شما بیشتر از یک هفته طول کشید یا هرگونه تورم یا برامدگی در ناحیه بیرونی گلو را احساس میکنید، فورا به پزشک متخصص مراجعه نمایید. شما میتوانید چنانچه اطلاعاتی در مورد درمان التهاب و خارش گلو به ویژه با فرآوردههای طبیعی که در این مقاله ذکر شد دارید، تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.