مشخصات شمعدانی عطری

شمعدانی عطری گیاهی علفی، چند ساله، با ساقه‌های منشعب، برگ‌های متناوب و پوشیده از کرک است. لبه‌های برگ‌ها دارای بريدگی‌هايی است كه به برگ يک حالت پنجه‌ای می‌هد و در اثر مالش برگ‌ها بوی مليحی استشمام می‌شود كه مربوط به اسانس آن است. گل‌های این گیاه به رنگ های بنفش، قرمز و صورتی مشاهده می‌شود. ارتفاع بوته شمعدانی عطری به حدود سی سانتیمتر و پهنای حدود شصت سانتیمتر می‌رسد. موطن اصلی آن، قاره آفریقا می‌باشد ولی امروزه به سراسر جهان به عنوان گیاه زینتی و گیاه دارویی صادر می‌گردد. این گیاه حدود 200 گونه دارد. از دیرباز گونه‌ای از آن به نام شمعدانی (پلارگونیوم زوناله) با واریته‌های گوناگون و به رنگ‌های مختلف به عنوان گیاه زینتی در بیشتر نقاط ایران کاشته می‌شود.

اندام دارویی

قسمت مورد استفاده دارویی این گیاه، برگ‌های آن است. از برگ‌ها اسانسی به نام Geranium rosat استخراج می‌‌شود که بوی آن مطبوع و شبیه به بوی گل سرخ است و لطافت نوع اسانس بر حسب محلی که تقطیر در آن صورت گرفته، فرق می‌کند. با توجه به اينكه مصرف این گیاه به طور ویژه در استخراج و تولید اسانس است، لذا زمان برداشت موقعی است كه حداكثر اسانس را بتوان از حجم معينی از گياه به دست آورد. از این رو بهترین برداشت هنگامی خواهد بود كه گياه حداكثر رشد رويشی را نموده و در حال شكوفه كردن باشد.

خواص گل شمعدانی عطری (طبیعت و خواص درمانی)

طبع شمعدانی عطری گرم است. اسانس این گیاه به خاطر رایحه دلپذیر، اثرات قابض و ضدعفونی کنندگی که دارد از مهم‌ترین اسانس‌های موجود در صنعت عطرسازی، فرآورده‌های آرایشی بهداشتی، صنایع غذایی و داروسازی است. شمعدانی عطری یکی از اجزای اصلی داروهای گیاهی نظیر کپسول دپروهرب است که برای کاهش علائم افسردگی، اضطراب و استرس تجویز می‌شود. کرم ریپل گل برای دفع حشرات، اسپری نوروژیک منتوله به منظور تسکین درد و قطره لامیژکس باریج حاوی اسانس میخک، اسطوخودوس و شمعدانی عطری است که در درمان عفونت حاد گوش خارجی به کار می‌رود. برخی از مهم‌ترین خواص شمعدانی عطری عبارتند از:

1- خواص شمعدانی عطری برای پوست

از این گیاه به شکل موضعی برای برای درمان جوش‌ و آکنه، بواسیر، اگزما، تعریق زیاد، سوختگی‌ها و کچلی استفاده می‌شود. اسانس آن در جلوگیری و ممانعت از رشد باکتری‌ها بر روی پوست و ضدعفونی نمودن زخم موثر است. رفع چین و چروک پوستی، بند آوردن خونریزی، درمان عفونت ناخن و کمک به بهبود واریس از دیگر خواص شمعدانی عطری برای بیماری‌های پوست، مو و ناخن است.

2- خواص شمعدانی عطری در کاهش افسردگی و اضطراب

عصاره این گیاه برای بهبود افسردگی بسیار خوب عمل می‌کند. استفاده از آن در کاهش فشار روحی و اضطراب موثر است، به ویژه اگر در اثر بی نظمی‌های هورمونی مانند یائسگی و عوارض قبل از عادت ماهانه باشد.

3- دفع حشرات

بوی قوی شمعدانی عطری در دفع و دور کردن حشرات مختلف موثر است به ویژه برای مقابله با پشه و برای مبارزه با شپش موی سر مفید است. از این گیاه به همراه سنبل هندی، نعناع، علف معطر و ارز یا سدار در ساخت پماد ریپل گل برای دفع حشرات موذی استفاده می‌شود. این کرم با توجه به موادی که در آن موجود است برای درمان عفونت‌های پوستی و عفونت‌های انگلی نیز کاربرد دارد و حاوی اثرات سودمندی بر روی پوست است.

4- تسکین درد

استفاده موضعی از روغن آن روی پوست، درد را تسکین می‌دهد. جالب است بدانید نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد استفاده از روغن ژرانیوم بر روی پوست می‌تواند درد ناشی از  بیماری زونا را کاهش دهد. به طور کلی روغن و اسانس شمعدانی معطر به دلیل ترشح اندورفین در کاهش دردهای عصبی مفید است، ضمن اینکه به تقویت عضلات نیز کمک می‌کند.

5- تقویت کبد و کلیه

شمعدانی عطری تقویت کننده کبد و کلیه‌ها است و در طب سنتی برای درمان زردی، سنگ‌های کلیوی و عفونت‌های مختلف سیستم ادراری به کار می‌رود.

6- کم کردن علائم برونشیت حاد و مزمن

اسانس این گیاه می‌تواند از عفونت بینی و عفونت‌های گلو جلوگیری کند، زیرا ترکیبات شیمیایی موجود در آن دارای اثرات آنتی بیوتیکی هستند. در کشورآلمان عصاره‌های گیاه ژرانیوم یک داروی گیاهی مجاز به حساب می‌آید و برای کم کردن علائم برونشیت حاد و مزمن کاربرد دارد.

7- کاربرد در عطرسازی و فرآورده‌های آرایشی بهداشتی

از این گیاه در عطرسازی و تهیه گرد دندان، پمادها و فرآورده‌های زیبایی استفاده می‌شود. امروزه بسیاری از شرکت‌های تولید مواد آرایشی و بهداشتی از عصاره شمعدانی عطری برای تولید محصولات مختلف از جمله کرم‌ها و لوسیون‌ها بهره می‌برند.

خواص قرص گل شمعدانی

اخیرا قرص هایی با گل شمعدانی نیز تولید شده است که خواص بسیاری دارد. گل شمعدانی ترکیباتی دارد که سبب بهبود عملکرد مغز و درمان افسردگی می شود.

اسانس شمعدانی عطری

از گل شمعدانی اسانس نیز تهیه می شود که رایحه آن خاصیت دارویی دارد. لازم به ذکر است که اسانس گل شمعدانی از برگ و گل های آن تهیه می شود.

مضرات شمعدانی عطری

1. به سبب وجود تانن در گل شمعدانی، مصرف بیش از حد و مداوم آن سبب سوء هاضمه می‌شود.
2. زنان باردار و شیرده باید از مصرف شمعدانی عطری و فرآورده‌های دارویی حاوی آن خودداری کنند.
3. شمعدانی عطری موجب پرکار شدن سیستم بدن می شود لذا افراد دچار بیماری‌های خود ایمنی مانند ام اس، لوپوس و روماتوئید آرتریت لازم است در مصرف این گیاه احتیاط کنند.

مراجع:

دائره المعارف گیاهان دارویی

https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-153/rose-geranium-oil

https://www.healthline.com/health/geranium-oil