هورمون های مغزی محرک ترشح هورمون های تیروئید (هورمون های TRH و TSH)، کاربرد درمانی ندارند و معمولا به منظور ارزیابی محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – تیروئید به کار می روند که داروهای تزریقی زیر در فهرست دارویی کشورمان جای دارند:
Protirelin
این دارو نوع سنتتیک هورمون TRH است که به منظور تشخیص نارسائی هیپوتالاموس یا هیپوفیز (به عنوان عوامل هیپوتیروئیدی ثانویه) به کار می رود.
Thyrotropin alpha
این دارو هورمون TSH نوترکیب است که به منظور بررسی کارایی غده تیروئید مورد تجویز قرار می گیرد.
هورمون های تیروئید در بدن، دو وظیفه اصلی را بر عهده دارند:
۱.اثر بر متابولیسم
افزایش متابولیسم کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها در بافت هایی نظیر: عضلات، قلب، کبد و کلیه اتفاق می افتد و نقش مهمی در پاسخ به سرما ایفا می نماید.
این اثر به طور مستقیم توسط هورمون های تیروئید یا از طریق هورمون هایی چون: انسولین، گلوکاگون، کورتیزول و آدرنالین اعمال می شود.
در این مورد اثر هورمون T3 سه تا پنج برابر T4 است (البته هورمون T4 خود در داخل سلول ها به T3 تبدیل می شود).
۲.اثر بر رشد و نمو
تاتیر هورمون های تیروئید بر رشد اسکلتی، هم به طور مستقیم و هم از طریق افزایش ترشح هورمون رشد اعمال می شود. ضمنا این هورمون ها نقش به سزایی در رشد و تکامل مغز و همینطور غدد جنسی ایفا می نمایند.
کمبود یا افزایش ترشح هورمون های تیروئید می تواند سبب بروز دو عارضه: هیپوتیروئیدی یا هیپرتیروئیدی شود.
داروهای موثر بر هورمون های غده تیروئید نیز معمولا برای درمان این دو عارضه مورد استفاده قرار می گیرند.
لووتیروکسین (T4) و لیوتیرونین (T3) برای درمان کم کاری تیروئید و داروهای ضد تیروئید (متی مازول، پروپیل تیواوراسیل، پتاسیم یداید، ید و ید رادیواکتیو) برای درمان پرکاری تیروئید کاربرد دارند.
: References
Goodman & Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. 12th ed, (2011). pp: 1129-1142.
Basic & clinical pharmacology. 13th ed, (2015). pp: 663-672
Rang and Dale’s pharmacology. 8th ed, (2015). pp: 418-421