ویتامین ب9 یکی از مهم ترین ویتامین ها برای رشد و نمو تمامی ارگان ها در بدن است. این ویتامین با نام های اسید فولیک، فولات، فولاسین و ویتامین ام نیز شناخته می شود. اسید فولیک شکل سنتتیک ویتامین ب9 است که در مکمل های غذایی و غذا های غنی شده وجود دارد.
روند ساخت و متابولیسم ویتامین ب9 به سایر ویتامین های گروه ب مانند؛ ویتامین ب2، ب3، ب5، ب6 و ویتامین ب12 مرتبط است. به خصوص کمبود ویتامین ب12 در بسیاری از موارد کمبود فولات را به دنبال دارد.

منابع غذایی ویتامین ب9

منابع غنی از فولات عبارتند از: جگر، قارچ، سبزی ها با برگ سبز تیره به ویژه اسفناج، مارچوبه و کلم بروکلی. علاوه بر این موارد مقدار قابل توجهی از این ویتامین در گوشت، سیب زمینی، آب پرتقال، و لوبیا نیز وجود دارد. کمبود آهن و ویتامین سی در بدن، جذب فولات را به شدت کاهش می دهد.

عملکرد ویتامین ب9 در بدن

وجود ویتامین ب9 برای ساخت DNA و ماده ژنتیکی سلول ضروری است. این بدان معناست که نبود فولات منجر به اختلالات ژنتیکی می گردد. درواقع روند ترمیم و پایداری ژن به کمک ویتامین ب9 و تا حدودی ویتامین ب12 صورت می گیرد.
بنابراین کمبود فولات باعث اختلال در ساخت DNA سلول می شود. این اختلال به ویژه در سلول ها با روند تکثیر سریع مانند: گلوبول های قرمز و سلول های پوششی معده، روده، رحم و … بروز می کند. کمبود فولات و ویتامین ب12 ممکن است باعث بروز آنمی مگالوبلاستیک شود که در موارد شدید حتی منجر به مرگ می شود.
اختلالات ناشی از کمبود فولات در بسیاری از موارد با کمبود ویتامین ب12 مشترک است. برای مثال افزایش سطوح هموسیستئین که منجر به سکته قلبی می شود، ناشی از کمبود ویتامین ب9 و ب12 که برای تبدیل هموسیستئین به متیونین ضروری هستند، می باشد.
تامین ویتامین ب9 کافی در سنین باروری و در طول بارداری اهمیت فراوانی دارد. به طور کلی کمبود این ویتامین در دوران بارداری منجر به نقص در تشکیل سیستم عصبی نوزاد و عوارض جبران ناپذیر می گردد. بنابراین مکمل ویتامین ب9 یکی از مکمل های مصرفی ضروری طی 3 ماه اول بارداری محسوب می شود.

دریافت مقادری کافی فولات

مقدار مورد نیاز فولات در تمامی سنین حدود 1 میکروگرم در طول روز است. میزان دریافت مکمل فولیک اسید با توجه به شرایط بدنی متفاوت است. در افراد مستعد به کمبود مانند: بیماران سرطانی، افراد مبتلا به آنمی همولیتیک، مصرف کنندگان دارو های ضد تشنج و… توصیه به مصرف روزانه مکمل اسید فولیک می شود.
میزان مصرف این مکمل در دوران بارداری ممکن است تا روزانه 400 میکروگرم نیز برسد. اگرچه لازم است برای تعیین میزان مورد نیز مصرف در دوران بارداری حتما با پزشک مشورت شود.

کمبود ویتامین ب9

کمبود فولات ممکن است ناشی از مصرف رژیم غذایی فقیر و یا کمبود سایر ویتامین های موثر در روند متابولیسم آن مانند، ویتامین ب12 باشد. علائم اولیه کمبود فولات کم خونی، افسردگی، ایجاد زخم های عمیق در دهان و در موارد شدید تر، قرمز و دردناک شدن زبان و ازبین رفتن پرز های چشایی می باشد.
کمبود ویتامین ب9 در دوران بارداری منجر به ایجاد یکی از شایع ترین نواقص مادرزادی یعنی نقص لوله عصبی (NTD) در جنین می شود. در این موارد لوله عصبی جنین بسته نمی شود و نوزاد پس از تولد مبتلا به فلج دائمی خواهد شد. علاوه بر مکمل یاری با مقادیر ذکر شده  در 3 ماهه اول حاملگی در مادران با سابقه تولد نوزاد مبتلا به NTD، توصیه به مصرف روزانه 4 میلی گرم مکمل اسیدفولیک می شود.