انتخاب مسواک مناسب دندان شما

انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می‌کند که افراد روزانه دو بار و هر بار به مدت 2 دقیقه مسواک بزنند. مسواک زدن منظم نه تنها برای تمیز نگه داشتن دهان، بلکه برای حفظ سلامت کلی بدن نیز ضروری است. مسواک زدن صحیح باعث می‌شود تا پلاک و باکتری‌های جمع شده بین دندان‌ها و روی زبان از بین بروند. این امر از بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند و به تقویت سیستم ایمنی و سبک زندگی سالم‌تر کمک می‌نماید. اما نکته مهم در انتخاب مسواک مناسب است. هر مسواکی برای دندان‌های افراد مختلف مناسب نیست. انتخاب نادرست مسواک نه تنها در حفظ سلامت دندان‌ها موثر نخواهد بود، بلکه می‌تواند به آن‌ها آسیب رسانده و باعث از بین رفتن لایه مینای دندان شود. برای انتخاب مسواک مناسب در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

چرا انتخاب مسواک مناسب دندان مهم است؟

معمولا افراد هنگام انتخاب مسواک، تنها به مسائلی مانند بزرگسال یا کودکانه بودن آن توجه می‌کنند. اما انتخاب یک مسواک نامناسب می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد و آسیب‌های آن بیشتر از فواید آن باشد. استفاده از مسواکی که برای فرد مناسب نیست، می‌تواند منجر به تحلیل لثه‌ها و دیگر مشکلات سلامتی شود. عدم مراقبت صحیح از دندان‌ها با استفاده از مسواک مناسب، می‌تواند به بهداشت نامطلوب دهان منجر شده و با سایر مشکلات سلامتی در ارتباط باشد. بنابراین، انتخاب درست مسواک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای انتخاب یک مسواک مناسب، باید به عوامل متعددی از جمله سایز برس، نوع موهای آن، سفتی یا نرمی برس، اندازه و شکل دسته و… توجه کرد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

اندازه مسواک مناسب دندان چقدر است؟

اندازه مناسب مسواک با رشد و تغییر اندازه دهان در طول زندگی، متفاوت خواهد بود. باید مسواکی را انتخاب کنید که به شما امکان دسترسی راحت به تمامی دندان‌ها، حتی دندان‌های آسیا عقب و خارج از دید را بدهد. برای بزرگسالان، یک سر مسواک با ارتفاع حدود 2.5 سانتی‌متر و عرض 1.25 سانتی‌متر برای دستیابی به بالاترین اثربخشی توصیه می‌شود.

بزرگ بودن سر مسواک لزوماً به معنای بهتر بودن آن نیست. یک سر مسواک بزرگ، مانور دادن در فضاهای تنگ و دسترسی به نقاطی که ممکن است بقایای غذا در آنجا پنهان شده باشد را دشوارتر می‌کند. در مورد دسته مسواک نیز، باید طولی داشته باشد که برای گرفتن راحت در دست مناسب باشد. در نهایت، برای انتخاب مسواک مناسب باید به شرایط و ابعاد دهان و دندان‌های خود توجه کنید و از توصیه‌های دندانپزشک یا متخصصان این حوزه بهره ببرید.

بین مسواک با موهای نرم یا سخت کدام را انتخاب کنیم؟

کمی این تصور غلط وجود دارد که موهای سفت و محکم مسواک، تمیز کنندگی بهتری دارند. اما در حقیقت، با وجود انواع مختلف مسواک با موهای نرم، متوسط و سخت در بازار، به نظر می رسد که کارشناسان بر استفاده از مسواک با موهای نایلونی نرم تاکید دارند. این توصیه هم برای مسواک های دستی و هم برقی صادق است. دلیل این امر آن است که اگر موهای نرم در طول مسواک زدن فرسوده شوند، آسیب کمتری به دندان ها وارد می‌کنند. موهای نرم و گرد شکل، با دندان‌ها و لثه‌ها ملایم‌تر برخورد می‌کنند، در حالی که موهای سخت و زبر می توانند به لثه‌ها فشار وارد کرده و منجر به تحلیل لثه شوند. بنابراین، برای جلوگیری از آسیب به دندان ها و لثه ها، توصیه می شود از مسواک با موهای نرم و با کیفیت مناسب استفاده کنید تا بتوانید از مزایای مسواک زدن صحیح بهره مند شوید.

استفاده از مسواک مناسب دندان با موهای گرد

هنگام خرید یک مسواک جدید، یکی از مواردی که باید به آن توجه کنید، شکل و طراحی موهای آن است. شما می‌توانید بین مسواک‌های با موهای صاف یا موهای گرد انتخاب کنید که این یک تصمیم مهم محسوب می‌شود. منظور از “موهای گرد” این است که انتهای موهای مسواک به جای شکل صاف و تیز، گرد شده‌اند. این طراحی به دلیل کاهش خطر آسیب به لثه‌ها انجام می‌شود. موهای گرد، در تماس با لثه‌ها، ساییدگی و فشار کمتری ایجاد می‌کنند. بنابراین، با استفاده از یک مسواک با موهای گرد، می‌توانید از آسیب احتمالی به بافت‌های لثه‌ که ممکن است در اثر استفاده از مسواک با موهای صاف و تیز ایجاد شود، جلوگیری کنید. این ویژگی به حفظ سلامت لثه‌ها و در نتیجه سلامت کلی دهان کمک می‌کند.

آیا باید یک مسواک با بخش زبان شوی تهیه کنیم؟

زبان نیز می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها و تشکیل بیوفیلم (پلاک میکروبی) باشد. بنابراین، تمیز کردن زبان به اندازه تمیز کردن دندان‌ها اهمیت دارد. از دیرباز، افراد از مسواک‌های مجهز به بخش زبان‌ پاک‌کن برای حذف بیوفیلم روی زبان و بهبود تنفس استفاده می‌کردند. بخش زبان‌ پاک‌کن در مسواک‌ها معمولاً از موهای پلاستیکی ضخیم‌تر و زبرتر تشکیل شده است که به راحتی می‌تواند پلاک میکروبی را از روی زبان پاک کند. این امر علاوه بر بهبود تنفس، می‌تواند به کاهش تجمع باکتری‌ها در دهان و در نتیجه کاهش خطر بیماری‌های لثه و دهان کمک کند. بنابراین، توصیه می‌شود افراد هنگام خرید مسواک جدید، مسواکی را انتخاب کنند که دارای بخش زبان‌پاک‌کن نیز باشد. این ویژگی کوچک اما مهم، می‌تواند به بهداشت کلی دهان و پیشگیری از مشکلات آینده کمک شایانی کند. البته باید توجه داشت که استفاده از بخش زبان‌پاک‌کن نباید باعث آسیب یا ناراحتی در زبان شود. بهتر است ابتدا نحوه صحیح استفاده از آن را از دندانپزشک یاد بگیرید.

کدام بهتر است: مسواک برقی یا دستی؟

قبل از اینکه مسواک‌های برقی در اواخر دهه 1950 در ایالات متحده وارد صحنه شوند، این یک تصمیم آسان بود. اما امروزه با عرضه مدل‌های متنوع و با کیفیت مسواک‌های برقی شارژی، این مسئله به یک انتخاب مهم تبدیل شده است. هر دو نوع مسواک (دستی و برقی) دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. با این حال، نکته مهم این است که اگر از تکنیک‌ها و برنامه زمانی مناسب برای مسواک زدن پیروی کنید، می‌توانید با استفاده از هر دو نوع، به طور موثر پلاک دندانی را از بین ببرید و از سلامت دهان و دندان خود محافظت کنید. بنابراین، مهم تر از انتخاب مسواک دستی یا برقی، رعایت اصول صحیح مسواک زدن و انجام منظم آن است. البته داشتن مسواکی با کیفیت مناسب نیز حائز اهمیت است تا بتواند به خوبی وظیفه تمیز کردن دندان ها را انجام دهد.

معایب مسواک برقی

1. هزینه بالاتر: مسواک‌های برقی چندین برابر گران‌تر از مسواک‌های معمولی دستی هستند. این امر ممکن است برای برخی افراد مانعی برای خرید آنها باشد.
2. نیاز به تعویض سرهای برس: سرهای برس مسواک‌های برقی باید هر چند ماه یکبار تعویض شوند که هزینه اضافی را به همراه دارد.

3. احتمال افزایش باکتری در جریان خون: برخی مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از مسواک‌های برقی ممکن است میزان باکتری در جریان خون را بیشتر از مسواک‌های دستی افزایش دهد. این می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی خطرناک باشد، هرچند تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
4. نیاز به شارژ: مسواک‌های برقی نیاز به شارژ دارند و در صورت تمام شدن باتری، قابل استفاده نخواهند بود.
5. حساسیت به لرزش: برخی افراد ممکن است نسبت به لرزش و ارتعاش مسواک برقی در دهان حساس باشند و احساس ناراحتی کنند.

مزایای مسواک برقی

مسواک‌های برقی مناسب دندان دارای مزایای قابل توجهی نسبت به مسواک‌های دستی هستند:

1. کنترل فشار: مسواک‌های برقی فشار یکنواخت و کنترل شده‌ای را به دندان‌ها و لثه‌ها وارد می‌کنند. این در حالی است که در هنگام استفاده از مسواک دستی، برخی افراد ممکن است فشار بیش از حد یا ناکافی را اعمال کنند که می‌تواند به آسیب لثه و حساسیت دندان یا تمیز نشدن کامل دندان‌ها منجر شود.
2. راحتی برای افراد با محدودیت حرکتی: مسواک‌های برقی گزینه مناسب‌تری برای افرادی هستند که دچار محدودیت حرکتی دست و مچ دست هستند، مانند بیماران مبتلا به آرتریت. حرکت خودکار برس، نیاز به تلاش دستی کمتری را می طلبد.
3. تمیز کردن موثرتر: طراحی و حرکات چرخشی یا رفت و برگشتی مسواک‌های برقی، امکان تمیز کردن موثرتر دندان‌ها و لثه‌ها را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند به کاهش پلاک، جرم و التهاب لثه کمک کند.
4. سهولت استفاده: برای برخی افراد، استفاده از مسواک برقی راحت‌تر و آسان‌تر از مسواک دستی است، زیرا نیازی به حرکات دستی پیچیده نیست.
5. انگیزه بیشتر برای مسواک زدن: ویژگی‌های جذاب و کارآمد مسواک‌های برقی می‌تواند انگیزه بیشتری برای مسواک زدن منظم و طولانی مدت ایجاد کند.

مزایا و معایب مسواک‌های دستی

مسواک‌های دستی مناسب دندان نیز دارای مزایا و معایب خاص خود هستند:

مزایا:

1. قیمت مناسب: مسواک‌های دستی معمولا ارزان‌تر از مسواک‌های برقی هستند و برای افرادی که بودجه محدودی دارند، گزینه مقرون به صرفه‌تری به شمار می‌روند.
2. بدون نیاز به شارژ: استفاده از مسواک دستی نیازی به شارژ یا باتری ندارد، بنابراین هر زمان که نیاز باشد، قابل استفاده است.
3. سبک و قابل حمل: مسواک‌های دستی سبک و کوچک هستند و به راحتی می‌توان آنها را در سفر و حتی در محل کار نیز به همراه داشت.

معایب:

1. احتمال آسیب به لثه‌ها: اگر فشار زیادی در هنگام مسواک زدن با مسواک دستی اعمال شود، می‌تواند به لثه‌ها آسیب برساند.
2. تمیز کردن ناکافی: گاهی اوقات به دلیل خستگی یا عجله، ممکن است مسواک زدن با مسواک دستی به طور کامل و موثر انجام نشود.
3. سختی در دسترسی به نقاط دور دست دهان: رسیدن به نقاط دور دست و دشوار دهان با مسواک دستی می‌تواند چالش برانگیز باشد.
4. عدم کنترل فشار: برخلاف مسواک‌های برقی، مسواک‌های دستی کنترل کمتری بر میزان فشار وارده به دندان‌ها و لثه‌ها دارند.
5. انگیزه کمتر برای مسواک زدن طولانی مدت: برخی افراد ممکن است در استفاده طولانی مدت از مسواک دستی کمتر انگیزه داشته باشند.

تهیه مسواک مناسب برای کودک

خوب، شما اکنون همه چیزهایی را که باید در مورد انتخاب مسواک مناسب بزرگسالان اطلاع داشته باشید، می‌دانید. اما برای یک کودک چطور؟

برای انتخاب یک مسواک مناسب برای کودک در درجه اول، اندازه مسواک باید متناسب با دست کوچک کودک باشد، تا بتواند به راحتی آن را در دست بگیرد و حرکت دهد. برس مسواک نیز باید از موهای نرم و ملایم تشکیل شده باشد تا از آسیب به لثه‌های حساس کودک جلوگیری شود. همچنین لازم است مسواک دارای تأییدیه ایمنی از سازمان های معتبر مانند وزارت بهداشت باشد تا از سلامت و ایمنی آن برای کودکان اطمینان حاصل شود. در کنار این موارد، انتخاب خمیردندان مناسب کودک نیز ضروری است.

استفاده از مسواک‌ها با طرح‌های شاد، رنگارنگ و شکل‌های فانتزی می‌تواند به افزایش انگیزه کودکان برای مسواک زدن کمک کند. برخی مسواک‌ها نیز دارای ویژگی‌های سرگرم کننده مانند تصاویر شخصیت‌های محبوب کارتونی، چراغ‌های کوچک یا موسیقی هستند که می‌توانند فرآیند مسواک زدن را برای کودکان لذت بخش‌تر کنند. در نهایت، والدین باید در انتخاب مسواک مناسب و آموزش تکنیک صحیح مسواک زدن به کودکان نقش فعالی داشته باشند و به آنها بیاموزند که مسواک زدن یک عادت سالم و ضروری است.

نشانه‌هایی که نشان می‌دهد از مسواک اشتباه استفاده می‌کنید

برخی نشانه‌های آشکار وجود دارند که نشان می‌دهند مسواک فعلی شما مناسب نیست. اگر موهای خیلی سفتی را انتخاب کنید، ممکن است با تحلیل لثه‌ها و بیشتر در معرض دید قرار گرفتن دندان‌ها مواجه شوید. همچنین اگر شیارهایی در کناره‌های دندان خود (که به آن سایش مسواک می‌گویند) مشاهده کنید، می‌تواند نشانه‌ای از مسواک زدن بیش از حد سخت باشد. استفاده از اندازه نامناسب مسواک نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد، زیرا ممکن است نتوانید به برخی از مناطق دهان به طور موثر دسترسی پیدا کنید و آن را در معرض باکتری‌های بیماری‌زای لثه قرار دهید. در چنین مواردی، استفاده از سر مسواک کوچکتر می‌تواند به دسترسی بهتر به فضاهای دشوار کمک کند.

علاوه بر این، اگر علائم واضحی از ساییدگی و فرسودگی موهای برس مسواک خود مشاهده می‌کنید، زمان آن رسیده است که آن را کنار بگذارید و با یک مسواک جدید تعویض کنید. انتخاب مسواک مناسب با اندازه و سفتی موهای متناسب با وضعیت دهان و لثه‌های شما، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات ذکر شده و حفظ سلامت دهان و دندان کمک شایانی کند.

چه زمانی باید مسواک خود را عوض کنید؟

اکثر متخصصان توصیه می‌کنند که مسواک خود را هر 3 تا 4 ماه (یا زودتر) تعویض کنید. طول عمر مطلوب یک مسواک استاندارد حدود 40 روز است. مطالعات نشان می‌دهند که پس از استفاده مداوم در این بازه زمانی، موهای برس شروع به فرسایش می‌کنند. این فرایند باعث می‌شود که مسواک برای از بین بردن پلاک دندانی اثر کمتری داشته باشد.

اما سایش موهای برس تنها به دلیل تماس مکرر با دندان‌ها نیست. موهای نایلونی مسواک به مرور زمان توسط آب و مواد شیمیایی موجود در خمیردندان ضعیف می‌شوند. همچنین اگر علائم سایش و فرسودگی را در مسواک خود مشاهده کنید، باید سر مسواک برقی را هر 12 هفته (حدود 3 ماه) یا زودتر تعویض کنید.

بنابراین، برای حفظ کارایی مطلوب و پیشگیری از آسیب به لثه‌ها، توصیه می‌شود مسواک‌های دستی را هر 40 روز و سرهای مسواک برقی را هر 3 ماه یا زودتر در صورت مشاهده علائم سایش و فرسودگی، تعویض کنید. این امر به تمیز کردن موثرتر دندان‌ها و حفظ سلامت دهان و لثه کمک می‌کند.

بهترین زمان برای مسواک زدن چه زمانی است؟

برخی از دندانپزشکان مسواک زدن را بعد از هر وعده غذایی توصیه کنند. اما به طور کلی، اگر دو بار در روز مسواک می زنید، احتمالاً یک بار در صبح و یک بار قبل از خواب مسواک می زنید. اگر معمولاً بعد از خوردن صبحانه مسواک می‌زنید، سعی کنید حداقل یک ساعت بعد از صرف غذا برای مسواک زدن صبر کنید. در صورتی که چیزی اسیدی مانند مرکبات مصرف کرده باشید، انتظار برای مسواک زدن اهمیت بیشتری دارد. زیرا مسواک زدن خیلی زود پس از خوردن غذاها یا نوشیدنی‌های اسیدی، می‌تواند مینای دندان‌های شما را که در اثر اسید ضعیف شده‌اند، از بین ببرد. به عنوان مثال، اگر قصد دارید برای صبحانه آب پرتقال بخورید و فرصتی برای یک ساعت صبر کردن ندارید، قبل از غذا مسواک بزنید. یا بعد از صبحانه دهان خود را با مقداری آب بشویید.

سخن پایانی

داروخانه آنلاین نسخه اول با عرضه محصولات متنوعی مراقبت بهداشتی و دندانی در این مسیر به شما کمک می‌کند. انواع مسواک‌ها و خمیر دندان‌های مناسب در صفحه داروخانه موجود است که راحتی می‌توانید آنها را تهیه کنید.

منابع:

How to Brush Your Teeth with a Standard or Electric Toothbrush (healthline.com)

How Long Should You Brush Your Teeth? Plus, Other Brushing FAQs (healthline.com)