روغن کنجد از روغن های گیاهی مفید است که کاربرد گسترده‌ای در آشپزی، صنایع غذایی، داروسازی و مواد آرایشی و بهداشتی دارد. این روغن پرخاصیت منبع خوبی از چربی‌های سالم، پروتئین، ویتامین‌های گروه B، مواد معدنی، فیبر، آنتی اکسیدان‌ها و سایر ترکیبات مفید گیاهی است. در این مطلب شما را با مهم‌ترین خواص روغن کنجد برای سلامتی و مزایای مصرف آن آشنا می‌کنیم.

خواص روغن کنجد و فواید درمانی آن

مهم‌ترین خواص روغن کنجد برای سلامتی عبارتند از:

خواص روغن کنجد برای پوست

روغن کنجد به دلیل خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضدباکتری که دارد، به عنوان یک ماده مفید در صنعت آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود و خواص فراوانی برای سلامت پوست دارد. برخی از کاربردهای روغن کنجد برای پوست به شرح زیر است:

1. مرطوب کننده پوست

روغن کنجد به دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی و ضد التهابی که دارد، به عنوان یک ماده مرطوب کننده پوست در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. این روغن می‌تواند به بهبود ظاهر پوست، افزایش ترشح چربی و کاهش خشکی پوست کمک کند.

2. محافظت از پوست

روغن کنجد دارای خواص ضد اکسیدانی است که می‌تواند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های نور خورشید، تلف شدن سلول‌ها و پیری زودرس کمک کند.

3. شستشوی صورت

روغن کنجد می‌تواند به عنوان یک ماده تمیز کننده پوست در محصولات شستشوی صورت مانند روغن پاک کننده صورت استفاده شود. این روغن ضمن آبرسانی به پوست در برطرف کردن آلودگی‌های پوست و بهبود سلامت آن موثر است.

4. کمک به درمان سوختگی

یکی از مهم‌ترین خواص روغن کنجد برای پوست، کمک به درمان سوختگی است. روغن کنجد ویتامین E  بالایی دارد که می‌تواند جای زخم و التهاب پوست، سوختگی و اسکارهای پوستی را ترمیم کند و در حفظ گلبول‌های قرمز و ترمیم و تجدید بافت‌ها نیز نقش مهمی دارد. این روغن همچنین در بهبود سوختگی‌های پوست و آفتاب سوختگی بسیار موثر است.

5. جلوگیری از عفونت و التهابات پوستی

خواص ضد باکتری و ضد التهابی روغن کنجد باعث شده این روغن در مبارزه با رادیکال‌های آزاد و عفونت‌های باکتریایی پوستموثر باشد. همچنین مصرف آن به درمان اگزما و پسوریازیس کمک می‌کند.

خواص روغن کنجد برای پوست صورت

خواص روغن کنجد برای پوست دور چشم

روغن کنجد به دلیل خواص مرطوب کننده، ضد التهابی و ضد اکسیدانی که دارد، می‌تواند به بهبود سلامت پوست دور چشم، رفع چین و چروک و کاهش التهاب و قرمزی آن کمک کند. استفاده از این روغن در پوست اطراف چشم باعث می‌شود تا پوست دور چشم نرم و مرطوب باقی بماند و از ایجاد خطوط ریز اطراف آن پیشگیری می‌کند. همچنین روغن کنجد می‌تواند به کاهش تیرگی پوست دور چشم کمک کند. این خاصیت به دلیل وجود ویتامین E و فسفر  موجود در آن است.

خواص روغن کنجد برای لک صورت

کاهش بروز لک‌های پوستی از دیگر خواص روغن کنجد برای پوست است. این روغن حاوی اسیدهای چرب ضروری، ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی مانند ویتامین E، کلسیم، منیزیم و روی است، از این رو می تواند به عنوان یک راه حل طبیعی برای کاهش لک صورت مورد استفاده قرار گیرد.

خواص روغن کنجد برای چروک صورت

روغن دانه کنجد غنی از ویتامین E است. بررسی‌ها بر روی این ویتامین نشان داده است که ویتامین E آثار چین و چروک پوست را رفع کرده و علائم پیری زودرس را نیز کاهش می‌دهد. محافظت پوست در برابر سموم و عوامل خارجی آسیب زننده از جمله آفتاب که یکی از علل چین و چروک پوست است، از دیگر فواید روغن کنجد می‌باشد.

خواص روغن کنجد برای مو

روغن کنجد حاوی ویتامین B، ویتامین E، منیزیم، کلسیم و فسفر است. این مواد مغذی ضروری موها را تغذیه و تقویت می‌کنند. برخی از خواص روغن کنجد برای مو عبارتند از:

 تقویت موها

روغن کنجد در تقویت موها تاثیر ویژه دارد. این روغن می‌تواند به تغذیه موها، کاهش خشکی و جلوگیری از شکنندگی موها کمک کند.

افزایش درخشندگی و استحکام مو

ترکیبات موجود در روغن کنجد می‌توانند درخشندگی و استحکام مو‌ها را افزایش دهند.

درمان ریزش مو

روغن کنجد می‌تواند به عنوان یک راه حل طبیعی برای درمان ریزش مو مورد استفاده قرار گیرد. این روغن حاوی اسیدهای چرب ضروری، ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی مانند ویتامین E، کلسیم، منیزیم و روی است که می‌تواند به بهبود سلامت موها و پیشگیری از ریزش مو کمک کنند.

خواص روغن کنجد برای مو

پیشگیری از بیماری‌های قلبی با کاهش کلسترول و تری‌گلسیرید خون

روغن کنجد در کاهش کلسترول و تری‌گلیسرید‌ خون موثر است، این دو از عوامل اصلی بیماری‌های قلبی هستند. همچنین دانه کنجد شامل ۱۵ درصد چربی اشباع شده و ۸۰ درصد چربی غیراشباع است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف چربی غیراشباع می‌تواند به پایین آوردن کلسترول، سلامت قلب و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند. علاوه بر این روغن کنجد حاوی دو نوع ترکیب گیاهی، لیگنان و فیتواسترول‌ها است که باعث کاهش کلسترول می‌شوند.

حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصل

روغن دانه کنجد حاوی عناصری نظیر کلسیم، منیزیم، منگنز و روی است که برای سلامت و تقویت استخوان‌ها ضروری هستند. این ترکیبات می توانند تراکم استخوان‌ها را افزایش دهند و از پوکی استخوان جلوگیری کنند. همچنین استفاده موضعی از روغن کنجد در تسکین دردهای مفصلی دست و پا و بهبود آرتریت موثر است. روغن کنجد التهاب مفاصل، استخوان‌ها و عضلات و در نتیجه درد آرتروز را کاهش می‌دهد، همچنین در تسکین دردهای مزمن ماهیچه‌ای و گرفتگی عضلات نیز موثر است.

مراقبت از دهان و دندان

روغن کنجد می‌تواند به عنوان یک ماده ضدباکتری در محصولات مراقبت از دهان و دندان مانند مسواک و خمیردندان استفاده شود. این روغن می‌تواند به کاهش بوی بد دهان، پایداری رنگ دندان‌ها و بهبود سلامت دهان کمک کند.

کنترل قند خون

دانه کنجد و روغن آن باعث کاهش چشمگیر قند و هموگلوبین خون به خصوص در افراد دیابتی نوع دو می‌شوند. کنجد دارای کربوهیدرات کم و در عین حال پروتئین و چربی‌های سالم است. همه‌ این‌ها موادی هستند که می‌توانند به کنترل قند خون کمک کنند. علاوه بر این، کنجد حاوی «پینورزینول» است، ترکیبی که می‌تواند با مهار عملکرد آنزیم مالتاز هضم کننده به تنظیم قند خون کمک کند. از این رو مصرف آن به عنوان یک راه حل طبیعی برای کنترل قند خون بیماران دیابتی محسوب می‌گردد. طی تحقیقاتی که روی تعدادی از بیماران دیابتی نوع دو صورت گرفت به هر کدام از این بیماران  مقدار ۳۰ گرم روغن کنجد به مدت ۴۱ روز داده شد.  نتایج  حاصل از این تحقیقات نشان داد که مصرف روغن کنجد به مدت ۶ هفته باعث کاهش چشمگیر قند خون ناشتا در افراد مورد مطالعه گردید.

خواص روغن کنجد برای مردان

از مهم‌ترین خواص روغن کنجد برای مردان تقویت اسپرم و افزایش تعداد آن است. همچنین استفاده موضعی این روغن در رفع مشکل اختلال نعوظ مردان موثر است. روغن کنجد طبع گرم و خشکی دارد و مصرف آن  در طب سنتی برای افزایش میل جنسی مردان توصیه می‌شود.

درمان یبوست و اسهال

روغن کنجد حاوی فیبر فراوان است و مصرف آن می‌تواند مشکلاتی مانند یبوست و اسهال را برطرف کند و همزمان به محافظت از سلامت کولون و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های دستگاه گوارش و سرطان نیز کمک می‌کند.

کاهش فشار خون

یکی دیگر از خواص روغن کنجد کمک به کاهش فشار خون در افراد با فشار خون بالا است. روغن کنجد دارای درصد بالایی از اسیدهای چرب اشباع نشده است (اسیدهای چرب امگا ۶) است، وجود این اسیدها موجب کاهش فشار خون می‌گردد. در یک مطالعه که در سال 2011 انجام شد، مشاهده گردید که مصرف روغن کنجد به مدت 45 روز، به کاهش فشار خون در افراد دارای فشار خون بالا کمک کرده است. همچنین، مصرف روغن کنجد باعث بهبود عملکرد عروق و کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) در این افراد شد.

کاهش استرس، اضطراب و افسردگی

روغن کنجد حاوی مقادیر بالای آمینواسید تیروزین است که به طور مستقیم سبب افزایش سروتونین در مغز می‌شود و با بهبود خلق و خو به درمان استرس، اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. علاوه بر این نتایج یک مطالعه نشان داد استفاده از روغن کنجد بر روی پیشانی به شکل موضعی، به مدت ۳۰ دقیقه، بعد از گذشت دو هفته کیفیت خواب شرکت کنندگان را بهبود بخشیده‌ است.

خواص روغن کنجد برای لاغری

روغن کنجد یک منبع عالی از پروتئین است و مصرف آن متابولیسم بدن را افزایش و احساس گرسنگی را کاهش می‌دهد. همچنین به دلیل کم بودن میزان سدیم روغن کنجد، مصرف آن به تنظیم چرخه مایعات بدن کمک کرده، دفع آب از بدن را افزایش می‌دهد و در نتیجه وزن را کاهش می‌دهد.

خواص روغن کنجد برای لاغری

مواد مغذی روغن کنجد

روغن کنجد حاوی مواد مغذی مهمی است که برای سلامتی بدن ضروری هستند. این روغن سرشار از چربی‌های دارای حلقه‌های اشباع نشده و چربی‌های غیر اشباع است و همچنین میزان چربی‌های اشباع شده‌اش نیز پایین است. پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم، مس و روی و آنتی اکسیدان‌ها از دیگر ترکیبات موجود در این روغن هستند. روغن‌ کنجد حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ نیز هست و در برابر حرارت مقاومت بالایی دارد.

طبع روغن کنجد و خواص آن در طب سنتی

طبع روغن کنجد گرم و خشک است، لذا مصرف زیاد آن در فصل‌های گرم و خشک می‌تواند باعث افزایش حرارت بدن و خشکی دهان و حلق شود. به همین دلیل، مصرف معتدل روغن کنجد در فصل‌های سرد و مرطوب مفید است. در طب سنتی، روغن کنجد به عنوان یک دارو گرم و خشک برای درمان برخی از بیماری‌ها مانند درد مفاصل، سردرد، سرماخوردگی، ضعف عمومی بدن و سرطان استفاده می‌شود. تقویت کبد و کلیه، پیشگیری از ریزش و سفید شدن موهای سر، درمان وزوز گوش، تنگی نفس، سرفه، اسهال، افزایش شیر مادران شیرده و تقویت قوای جنسی از خواص روغن کنجد در طب سنتی است.

مضرات روغن کنجد (موارد احتیاطی و منع مصرف)

استفاده از روغن کنجد در حد اعتدال، برای بیشتر افراد مضر نیست. با این حال، در برخی موارد مصرف بیش از حد روغن کنجد ممکن است برای برخی افراد مشکلاتی را ایجاد کند. در زیر به برخی از مشکلات مصرف بیش از حد روغن کنجد اشاره می‌شود:

• افزایش وزن: افراد مبتلا به اضافه وزن باید در مصرف روغن کنجد احتیاط کنند، زیرا همانند هر روغن دیگر مصرف بیش از اندازه آن موجب چاقی و اضافه وزن می‌شود.
• آلرژی: برخی افراد ممکن است به روغن کنجد حساسیت داشته باشند و هنگام مصرف آن، علائمی مانند خارش، تورم و قرمزی پوست، سردرد و تنگی نفس داشته باشند.
• افت قند خون: روغن کنجد می‌تواند به کاهش قند خون کمک کند. لذا مبتلایان به دیابت و افرادی که دارای قند خون پایین هستند باید در مصرف آن احتیاط کنند.
• تداخل با برخی داروها: روغن کنجد ممکن است با برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد تداخل داشته باشد.
• زنان باردار و شیرده: در مورد مصرف روغن کنجد به عنوان دارو در دوران بارداری و شیردهی اطلاعات کافی وجود ندارد. بنابراین در چنین شرایطی در مصرف آن زیاده‌روی نکنید.

سخن پایانی

روغن کنجد به عنوان یک روغن پر مزیت، برای بسیاری از افراد ضرر ندارد، با این حال پیشنهاد می‌شود قبل از شروع مصرف آن به عنوان دارو، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، بهتر است در مصرف روغن کنجد به میزان معقول توجه کنید و از مصرف بیش از حد آن خودداری کنید.

منبع:

دائره المعارف گیاهان دارویی

https://www.healthline.com/nutrition/sesame-seeds

https://www.healthline.com/nutrition/sesame-oil-benefits#TOC_TITLE_HDR_7