آنچه در این مقاله راجع به دستگاه سنجش فشار خون خواهیم خواند:

• بررسی انواع تجهیزات سنجش فشار خون
• دستگاه آنیرید(عقربه‌ای)
• دستگاه دیجیتال
• مزايا و معايب فشارسنج های شنیداری
• مزایا و معایب فشارسنج های دیجیتالی
• نکاتی که هنگام خرید فشارسنج باید به آن توجه کنیم
• نکاتی در مورد میزان فشار خون و استفاده از دستگاه اسفیگمومانومتر

بررسی انواع تجهیزات سنجش فشار خون

فشار خون را می توان به دو روش شنیداری و دیجیتالی اندازه گیری کرد. برای اندازه گیری فشارخون به روش شنیداری می توان از دو نوع دستگاه فشارسنج جیوه ای و فشارسنج عقربه ای استفاده کرد و به روش دیجیتالی می توان از دو نوع متفاوت دستگاه فشارسنج با صفحه نمایش دیجیتالی بازویی و فشارسنج با صفحه نمایش دیجیتالی انگشتی یا مچی بهره گرفت.

به زبانی دیگر دستگاه های فشار سنج خون در دو نوع دستی (Manual ) و الکترونیکی (Digital) در بازار موجود هستند.

همه دستگاه های سنجش فشارخون از اجزای مشترکی تشکیل شده اند که ممکن است در انواع آن ها ظاهری متفاوت داشته باشند:

– بازوبند حاوی یک کیسه لاستیکی قابل اتساع

– بخش سنجش فشار

– لوله‌هایی که این دو بخش را به هم وصل می‌کنند.

-یک توپی برای باد کردن بازوبند در نوع دستی که با لوله‌هایی به دستگاه متصل است و در مدل دیجیتال موتور الکتریکی جای آن را گرفته است.

دستگاه فشارسنج دستی

استفاده از نوع دستی دستگاه سنجش فشار خون، نیاز به آموزش و تمرین دارد و معمولا به صورت کلینیکی و توسط پزشکان مورد استفاده قرار می‌گیرد و گوشی پزشکی( استِتوسکوپ) نیز همراه آن استفاده می شود و از دقت بیشتری نسبت به سایر فشار سنج های پزشکی برخوردار است.

فشارسنج های دستی دو نوع هستند:

• فشار سنج جیوه ای
• فشار سنج آنیرید (اندازه گیری با هوا)

دستگاه فشارسنج جیوه ای به عنوان استانداردترین نوع دستگاه های فشار سنج خون در نظر گرفته شده است. این دستگاه، فشار خون را به وسیله ارتفاع ستون جیوه نشان می‌دهد، که به خاطر دقت بالا، اغلب در آزمایش‌های بالینی مواد مخدر و در ارزیابی بالینی بیماران پر خطر، از جمله زنان باردار استفاده می شود. فشارسنج های آنیرید از نوع مکانیکی هستند و دارای شماره گیر می باشند و نیاز به کالیبراسیون (درجه بندی و تنظیم کردن) منظم دارند.

در فشارسنج جیوه ای، يك  نوع مانومتر جیوه ای وجود دارد. این مانومتر یک محفظه فلزي دارد، صفحه مدرج به شکل عمودي كه بر اساس ميليمتر جيوه به فاصله ۱۰ ميليمتر جيوه درجه بندي شده است و يك عدد لوله شيشه اي كه انتهاي آن  لوله حاوی مخزن جيوه می باشد، وجود دارد. میزان فشار در بازوبند يا به عبارت دیگر میزان فشارخون را مي توان از عددي كه در صفحه مدرج  قرار دارد و هم سطح با جيوه در لوله جیوه ای است، تعيين كرد. مایع جیوه در مخزن جيوه و در یک محیط محکم و بسته قرار دارد. اين مخزن در انتهاي دستگاه و درون لوله شيشه اي قرار دارد، يك پيچ تنظيم دارد كه ورود و خروج جيوه را به درون لوله شيشه اي تنظيم مي كند. قبل از این که اندازه گيري فشارخون انجام شود، با باز شدن پيچ مخزن جيوه به درون لوله راه می يابد.

اگر پيچ مخزن جيوه  فشارسنج باز باشد، در زماني كه فشار وجود ندارد، سطح جيوه در لوله  فشارسنج بايد روی صفر قرار گرفته باشد؛ اما زمانی که کاف  دستگاه باد شود وبا ایجاد تغيير فشار در كيسه هوا، جيوه به داخل لوله راه يافته و در طول لوله  دستگاه در جهت بالا حركت مي كند و برعکس با تخليه هواي كيسه، سطح جيوه دستگاه در لوله در جهت پايين حركت مي كند. پس از تمام شدن اندازه گيري، باید دستگاه را كج کرد تا جيوه درون لوله دستگاه در جهت مخزن هدايت شود و بعد از این کار، پيچ مخزن را بست تا وقتی كه از دستگاه استفاده نمي شود، مایع جيوه درون لوله دستگاه باقي نمانده و يا حركت نكند.

دستگاه سنجش فشار خون آنیرید (عقربه‌ای)

فشارسنجی است که استفاده از آن بسیار متداول و رایج است ولی بر خلاف فشار سنج جیوه ای، نیاز به کالیبراسیون و تنظیم به موقع دارد. این نوع فشار سنج ارزان‎تر از نوع جیوه ‌ای است و ارزان بودن قیمت آن بعضا باعث دقت کمتر آن‌ها می‌شود. علت اصلی خروج از کالیبراسیون این دستگاه، تکان خوردن آن است که دستگاه‌های نصب شده بر روی دیوارها یا پایه‌ها به این مسئله حساس نیستند.

در این نوع دستگاه قشارسنج مانومتر از نوع عقربه ای می باشد. این مانومتر يك صفحه مدرج گرد دارد كه بر حسب ميليمتر جيوه، با فاصله ای به اندازه ۱۰ ميليمتر جيوه  درجه بندي شده است و يك عقربه گردان دارد كه با ایجاد تغيير فشار در كيسه هوا تغییر کرده و حرکت می کند. ایجاد تغيير فشار در كيسه هوا  دستگاه با حركت عقربه نمایش داده می شود و مي توان میزان فشار را با نگاه به محل  مورد نظر تماس عقربه و درجه مشخص كرد.اگر فشار وجود نداشته باشد عقربه باید روی صفحه روی شماره صفر قرار بگیرد.با باد کردن کاف دستگاه و  ایجاد تغيير فشار در كيسه هوا  دستگاه عقربه در جهت عقربه هاي ساعت يا عكس عقربه های ساعت حركت مي كند.  این درجه بندی عقربه ای  شامل ترکیبی از اعداد و قسمت های عمودی و افقی می باشد و باید مستقیم  افراد با چشم خود در یک خط عمود بر مرکز صفحه درجه های دستگاه، به آن نگاه کنند. ایجاد هرگونه ضربه در استفاده روزانه  از دستگاه روی دقت فشارسنج عقربه ای تاثیر مي گذارد و پس از گذشت مدتی دقت خود را از دست داده و معمولاً عدد فشار خون را دقیق نشان نمی دهد.

فشار سنج های دیجیتال

دستگاه سنجش فشار خون دیجیتال برای نشان دادن فشار خون فرد از اندازه گیری اسیلوسکوپ (نوسان سنجی) و محاسبات الکترونیکی استفاده می‌کنند. این نوع دستگاه های سنجش فشار خون، آسان برای استفاده و بدون نیاز به آموزش می‌باشند و می‌توان از آن‌ها در محیط‌های پر سر و صدا هم استفاده کرد چون نیازی به شنیدن ضربان سیستول و دیاستول قلبی با گوشی پزشکی ندارند.

دستگاه های فشار سنج دیجیتال با دقت زیادی، فشار خون متوسط ​​و میزان ضربان قلب را اندازه گیری می‌کنند، اما ممکن است برای برخی از بیماران، مانند افرادی که مبتلا به آرترواسکلروز یا آریتمی هستند، دستگاه های فشار سنج دیجیتال توصیه نشود، زیرا محاسبات آن‌ها ممکن است برای این بیماران دقیق نباشد، در این موارد از فشارسنج دستی و گوشی پزشکی توسط یک فرد آموزش دیده استفاده می‌شود.

اخیرا برخی از دستگاه های فشار سنج دیجیتال می‌توانند به وسیله اینترنت به موبایل شما وصل شوند و اطلاعات فشار خونتان را در تلفن همراه شما ذخیره کنند. این نوع فشار سنج ها با برق یا باطری کار می‌کنند.

انواع فشارسنج دیجیتال

فشارسنج های دیجیتال برحسب اندامی که کاف  به آن متصل می شود به چند دسته تقسیم می شوند:

• فشارسنج بازویی
• فشارسنج های مچی
• فشار سنج انگشتی

فشار سنج دیجیتالی بازویی

در دستگاه دیجیتالی بازویی یک مانومتر دیجیتالی با صفحه نمایش دیجیتالی وجود دارد. یک بازوبند شامل كيسه هوا و يك لوله لاستيكي  که از بازوبند خارج مي شود، به صفحه نمایش ديجيتالي وصل می شود. میزان فشارخون روی يك صفحه کوچک با دو عدد نشان داده می شود. اين نوع دستگاه دیجیتالی نيازی به استفاده از گوشي ندارد.صفحه نمایش دیجیتالی دارای پمپ هوای دستی یا پمپ هوای خودکار می باشد.در نوع پمپ هوای خودكار دستگاه، كيسه هوا  فشارسنج بدون استفاده از پمپ، فقط با فشار بر روی يك دكمه خاص، باد شده و تخلیه مي شود.

فشارسنج دیجیتالی انگشتی یا مچی

در دستگاه فشار خون دیجیتالی انگشتی یا مچی یک مانومتر دیجیتالی با صفحه نمایش دیجیتالی وجود دارد.مچ بند یا انگشت بند دارد. میزان فشارخون روی يك صفحه کوچک با دو عدد نشان داده می شود. در اين نوع فشارسنج دیجیتالی به استفاده از گوشي نیازی نيست.

دقیق‌ترین و بهترین نوع فشار سنج ها، فشار سنجی است که کاف آن بازویی باشد. بین فشار سنج عقربه‌ای و دیجیتالی، فشار سنج دیجیتالی  به شرط آنکه توسط شرکت معتبر ساخته شده باشد، بهتر و دقیق تر از دستگاه فشار خون عقربه ای است و این ادعا که برخی پزشکان می‌گویند فشار سنج دیجیتالی درست کار نمی‌کند، صحیح نیست ولی لازم است بدانیم تمامی دستگاه های پزشکی به ویژه انواع دیجیتال آن ها نیاز به کالیبراسیون و تنظیم دوره ای دارند تا بهترین و دقیق ترین نتایج را به نمایش بگذارند.

کاف فشار سنج یا Sphygmomanometers Cuff کیسه‌ای پلاستیکی است که به دور عضو بدن بسته شده و با افزایش حجم هوای درونی، عضو را در بر می‌گیرد و از عبور خون از رگ‌های آن عضو جلوگیری می‌کند.

مزايا و معايب فشارسنج های شنیداری

فشار سنج عقربه ای مزیتی که  نسبت به فشارسنج جیوه ای دارد قابل حمل بودن آن است.فشارسنج جیوه ای به حرکت و  ضربه و جابجایی حساس می باشد و ممکن است لوله شیشه ای بشکند و جیوه از آن خارج شود.صفحه نمایش عقربه ای از صفحه نمایش الکترونیکی ارزانتر است اما به آسانی صدمه می بیند و دقت فشارسنج نیز کم می شود.دستگاه های شنیداری برای افرادی که مشکلات شنوایی دارند مناسب نمی باشد، چون باید به وسیله گوشی صدای ضربان را بشنوند.فشارسنج جیوه ای به دلیل خطرهای ناشی از جیوه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. فشارسنج عقربه ای دقت کمتری نسبت به فشارسنج جیوه ای دارد.

مزایا و معایب فشارسنج های دیجیتالی

امروزه به دلیل وجود فشارسنج های دیجیتالی از فشارسنج های جیوه ای کمتر استفاده می شود.به این دلیل که افراد خودشان می توانند به طور دقیق فشارخون خود را اندازه گیری کنند.دقت این دستگاه ها بالا می باشد و درصد خطا پایین می باشد.بعضی از آن ها تعداد ضربان قلب فرد را نمایش می دهند. از ویژگی های دیگر ای فشارسنج ها داشتن باطری است و این که بعضی از آن ها فقط برای دست چپ طراحی شده اند.با توجه به موارد گفته شده قیمت بالایی دارند.دستگاه های ديجيتالي كه از راه  انگشت يا مچ دست فشارخون را اندازه گیری می کنند، دقت بالایی در اندازه گيري  فشار خون ندارند. دستگاه هاي فشار خون انگشتي به شرایط و دمای بدن و انقباض عروق محيطي در انگشت دست، حساس هستند.

نکاتی که هنگام خرید فشارسنج باید به آن توجه کنیم

دیجیتالی بهتر است یا عقربه ای؟

فشارسنج دیجیتالی ساخته شده توسط شرکت معتبر بهتر از دستگاه فشار خون عقربه ای می باشد.

فشار سنج دیجیتالی اندروید بهتر است یا ساده؟

دستگاه فشار خون دیجیتالی اندروید قابلیت اتصال به تلفن همراه را دارد کسانی که میخواهند از تکنولوژی روز دنیا استفاده کنند می توانند از این قابلیت موجود استفاده کرده و بهره لازم را ببرند در غیر اینصورت نیازی به داشتن تکنولوژی اندروید نیست.

اندازه کاف دستگاه

اندازه کاف نیز مهم می باشد.برخی از دستگاه های اندازه گیری فشار خون کاف قابل تنظیم دارند ولی برخی دیگر این قابلیت را ندارند و اندازه کاف روی جعبه آن ها نوشته می شود.اگر اندازه کاف مناسب دست ما نباشد،بزرگتر یا کوچکتر باشد فشار خون ما را دقیق تر نشان نخواهد داد و باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد.پس توجه به این نکته نیز ضروری می باشد.

روش استفاده

باید هنگام خرید هر دستگاه فشار خون به نکته روش استفاده دستگاه  نیز توجه کرد. استفاده از برخی از انواع دستگاه‌ های فشار خون شیوه مشخصی دارد؛ برای مثال، برای استفاده از بعضی از دستگاه های فشار خون باید این نکته را مدنظر قرار داد که مچ دست فرد در راستای قلبش قرار گیرد و اگر این کار درست انجام نشود، نتیجه ای که به دست می آید،دقیق نخواهد بود. برخی دیگر از دستگاه های فشار خون  وجود دارند که برای اندازه گیری فشار خون نیاز به حرکت مشخصی ندارند. در هنگام خرید انواع دستگاه فشارخون به این مسائل باید توجه کرد.

قیمت دستگاه سنجش فشار خون

دستگاه های فشار خون با توجه به نوع و کارایی آن‌ها قیمت‌های متنوعی دارند و می توان با توجه به  ویژگی هایی که در نظر دارید مانند میزان دقت مورد نیاز، و محلی که می خواهید از آن استفاده کنید فشارسنج مناسب را تهیه کنید.البته در نظر گرفتن هزینه ای که پرداخت خواهد شد نیز مهم می باشد.دستگاه های شنیداری قیمت پایین تری نسبت به دیجیتالی دارند.

 کشور سازنده دستگاه فشار خون

کشورهای  زیادی سازنده دستگاه فشار خون هستند،بیشتر فشارسنج ها ساخت چین هستند اما باید در هنگام خرید به کیفیت محصول و خدماتی که ارائه می دهد و چند سال ضمانت پشتیبانی دارد، توجه کرد.

نکاتی در مورد میزان فشار خون و استفاده از دستگاه اسفیگمومانومتر

فشار خون طبیعی 120 بر 80 میلی متر جیوه  یا کمی پایین تر است. فشار خون بالا 140 بر 90 یا بالاتر است. اگر فشار خون شما بین 120 بر 80 و 140 بر 90 باشد، ممکن است چیزی به نام prehypertension نامیده شود، این به این معنی است که شما در معرض فشار خون بالا هستید. فشار خون کمتر از100 بر 60 میلیمتر جیوه نیز خطرناک است و نشان دهنده افت فشار خون در فرد می باشد.

هنگام استفاده از دستگاه سنجش فشار خون به موارد زیر توجه کنید

اندازه کاف دستگاه های فشار سنج خون اغلب قابل تنظیم می‌باشند. اگر دست شما بیش از حد بزرگ‌تر و یا کوچک‌تر از کاف فشار سنج است، قادر نخواهید بود از آن استفاده کنید و در این صورت فشار خون اندازه گیری شده حتما اشتباه است. بسیاری از تولید کنندگان اندازه کاف دستگاه را روی جعبه آن قید می‌کنند تا در موقع خرید مشکلی پیش نیاید. به عنوان مثال در اغلب موارد کاف فشارسنج های مچی برای مچ های بسیار باریک افراد بالغ و مچ دست کودکان قابل استفاده نیست چون نمی تواند جلو جریان خون در رگ آن ها را بگیرد و پیغام خطا یا عدد اشتباه نمایش می دهد.

شما باید هنگام خرید دستگاه فشار سنج خون به روش استفاده از دستگاه توجه کنید. استفاده از بعضی از انواع دستگاه‌های سنجش فشار خون روش خاصی دارد؛ به عنوان مثال، برای استفاده از برخی از آن ها  باید مچ دست را در راستای قلب خود قرار دهید و اگر شما این کار را درست انجام ندهید، نتیجه به دست آمده دقیق نخواهد بود.

نسل جدید دستگاه های سنجش فشار خون

اگر پیرو تکنولوژی‌های جدید هستید، می‌توانید از دستگاه فشار سنج خون اندروید که به گوشی شما متصل می شود نیز استفاده کنید، در غیر این صورت یک محصول ساده برای شما گزینه بهتری است.