آنچه راجع به دستگاه سنجش قند خون خواهیم خواند:

• دستگاه سنجش قند خون در منازل
• عملکرد دستگاه سنجش قند خون 
• نوار سنجش قند
• کدام دستگاه سنجش قند خون بهتر است؟
• چه مقدار خون برای سنجش قند لازم است؟
• امکانات پردازشی دستگاه سنجش قند خون
• دسته بندی دستگاه های تست قند خون:
• قند خون چگونه اندازه گیری می شود؟
• انواع دستگاه قند خون
• نکاتی برای انتخاب بهینه دستگاه سنجش قند خون

دستگاه سنجش قند خون در منازل

امروزه دستگاه های گلوکومتر یا سنجش قند خون مختلفی ساخته و روانه بازار شده است که نیاز به مراجعه حضوری در مراکز بهداشتی برای این امر را کاهش می دهد.

استفاده از یک گلوکومتر دقیق، سبک و راحت در استفاده، می تواند کمک بزرگی در چک آپ آسان و مرتب قند خون و به تبع آن حفظ سلامت افراد به ویژه بیماران عزیز دیابتی باشد.

عملکرد دستگاه سنجش قند خون 

اندازه گیری قند خون در دستگاه های تست قند خون با ۲ روش انجام می شود: فوتومتری و یا الکتروشیمیایی.

فوتومتری: دستگاه هایی که با این سیستم کار می کنند، به یک منبع نور، در داخل دستگاه نیاز دارند. در واقع، نور منعکس شده عاملی است که اندازه گیری می شود. در این روش، گلوکز طی واکنش آنزیمی، یک ماده رنگی تولید می کند. نور با طول موج مشخص به نوار تست قند خون می رسد و ماده رنگی تولید شده نور را جذب می کند. مقدار ماده رنگی تولید شده با مقدار گلوکز نمونه متناسب است.

گلوکز بیشتر در نمونه، رنگ تیره تری تولید می کند، نوار نور بیشتری را جذب و بنابر این نور کمتری را منعکس می کند و سرانجام مشخص می شود که قند خون بالا رفته است.

الکتروشیمیایی: در این روش، گلوکز طی واکنش آنزیمی اکسید می شود تا الکترون تولید کند. تعداد الکترون هایی که به دام می افتد، با مقدار گلوکز نمونه متناسب است. گلوکز بیشتر، الکترون بیشتر و گلوکز کمتر، الکترون کمتر تولید می کند.

روش فوتومتری، در صورتی می تواند کارایی خوبی داشته باشد که دستگاه کاملا تمیز باشد. ولی از آنجا که اغلب بیماران از این مهم اطلاعی ندارند ، معمولا لنز دستگاه خود را تمیز نمی کنند، بنابراین، جرم ایجاد شده روی لنز، بر نتایج حاصل از سنجش دستگاه اثر خواهد گذاشت. روش الکتروشیمیایی چون وابسته به نور نیست، از خطاهای ناشی از تمیز نکردن دستگاه جلوگیری می کند.

نوار سنجش قند

هر دستگاه سنجش خون، نمونه خون فرد را از طریق نوار سنجش دریافت می کند، در هر جعبه دستگاه‌های گلوکومتری که از بازار خریداری می‌کنید، تعدادی نوار اندازه‌گیری قند خون وجود دارد. سطح این نوارها به مواد شیمیایی آغشته شده است که با قند خون شما واکنش نشان می‌دهند.

برخی از این نوارها، دارای آنزیم حساس گلوکزاکسیداز (GOD) و برخی دیگر حاوی آنزیم گلوکز دهیدروژناز (GDH-PQQ) هستند. نوار هایی که دارای آنزیم GDH-PQQ می باشند، می توانند اشتباهاً میزان قند را بالاتر نشان دهند، چرا که فن آوری اندازه گیری گلوکز با آنزیم GDH-PQQ، قابلیت تمایز بین گلوکز و قندهای دیگر را ندارد. برخی قندهای غیر گلوکزی مثل مالتوز، گزیلوز، گالاکتوز در برخی ترکیبات داروئی و بیولوژیک یافت می شود و یا می تواند در نتیجه متابولیزه شدن یک دارو یا محصول درمانی به وجود آید. وقتی این قندهای غیرگلوکزی در خون یک بیمار وجود دارد، استفاده از از نوار تست گلوکز با آنزیم GDH-PQQ منجر به بالا رفتن کاذب نتیجه تست گلوکز می شود که می تواند به تزریق دوز نامناسب و نابجایی از انسولین منجر شود.

بنابراین توصیه بر این است که از نوارهای حاوی آنزیم GOD استفاده شود. همیشه از نوارهای دارای تاییدیه وزارت بهداشت (هولوگرام) استفاده کنید و بهنگام تهیه نوارهای تست قند خون از اعتبار تاریخ مصرف آنها اطمینان پیدا نمایید.

دستگاه های قدیمی تر اغلب نیاز دارند تا  قبل از این‌که نوار اندازه‌گیری قند خون را درون دستگاه بگذارید یک کد را وارد کنید. این کد روی بسته حاوی نوارها درج شده است. پس از وارد کردن کد، دستگاه تنظیم شده و میزان قند خون را نشان می‌دهد. اغلب دستگاه های موجود در بازار نیازمند کدگذاری دستی هستند اما نسل جدید گلوکومترها نیازمند کدگذاری نیستند لذا برای استفاده کهنسالان و موقعیت های ارژانسی کاهش قند خون ، که وقت کمی برای اقدام وجود دارد مناسب تر هستند.

لازم به یادآوری است از نوارهای حاوی آنزیم GOD استفاده شود. همیشه از نوارهای دارای تاییدیه وزارت بهداشت (هولوگرام) استفاده کنید و بهنگام تهیه نوارهای تست قند خون از اعتبار تاریخ مصرف آنها اطمینان پیدا نمایید.

کدام دستگاه سنجش قند خون بهتر است؟

بهترین دستگاه های تست قند خون ، مجهز به سیستم کنترل حجم خون (BVC) هستند. به این معنا که اگر خون کمتر از آن چه مورد نیاز است به دستگاه بدهید، دستگاه، عدد اشتباهی نشان نمی دهد بلکه هشدار یا error نشان می دهد و نتیجه گیری نادرست در میزان قند خون نخواهید داشت. دستگاه هایی که مجهز به سیستم کنترل حجم خون نیستند، با دادن خون ناکافی به دستگاه، عدد بسیار پایین نشان می دهند، مثلا شاید قند واقعی شما ۲۵۰ باشد و دستگاه شما عدد زیر ۵۰ گزارش کند. متاسفانه تعداد دستگاه های موجود دربازار ایران که سیستم کنترل حجم خون (BVC) ندارند، کم نیستند. بنابراین حتما از دستگاه‌هایی استفاده کنید که به صورت خودکار، امکان تشخیص میزان خون مورد نیاز را دارا هستند.

چه مقدار خون برای سنجش قند لازم است؟

میزان قطره خونی که برای اندازه‌گیری قند خون باید به دستگاه بدهید، متفاوت است (از ۰.۳ میکرو‌لیتر تا ۵ میکرو‌لیتر). انواع قدیمی‌تر دستگاه گلوکومتر نیاز به مقدار خون بیشتری دارند. هرچه نمونه خون موردنیاز کمتر باشد، درد نمونه گیری کمتر است. دستگاه های نسل جدید، به خون بسیار کمی نیاز دارند (کمتر از ۰.۳ میکرولیتر) که در هنگام نمونه گیری، تقریبا دردی احساس نمی شود.

برخی از دستگاه های پیشرفته، علاوه بر امکان اندازه گیری از نوک انگشتان، امکان اندازه گیری از نقاط دیگر مانند ساعد و بازو را نیز فراهم می کنند، این امر بخصوص برای افرادی که نیازمند اندازه گیری قند خون برای چندین بار در روز هستند، ویژگی بسیار پرکاربردی به حساب می آید.

امکانات پردازشی دستگاه سنجش قند خون

به دلیل نیاز پزشک معالج به برنامه چک آپ قند خون دوره ای و روزانه برای تنظیم برنامه درمان،اغلب دستگاه‌ها دارای حافظه برای ضبط مقادیر قند خون هستند. داشتن امکان محاسبه میانگین هفتگی، دوهفته‌ای و ماهانه قند خون، امکان این محاسبه را برای شما آسان‌تر و دقیق‌تر می‌کند. خصوصا برای افراد مسن که حوصله کمتری برای ضبط این اعداد و محاسبات ریاضی دارند، توجه به این خصوصیت ضروری است.

گلوکومترهای  موجود در بازار، در طول زمان‌های متفاوتی قند خون شما را اندازه‌گیری کرده و نشان می‌دهند. این زمان از ۵ ثانیه تا ۶۰ ثانیه متفاوت است. هرچه پردازش و اعلام نتیجه سنجش سریع تر انجام شود رضایت کاربر بیشتر جلب می شود و یک مزیت برای دستگاه محسوب می شود.

داشتن این قابلیت به پزشکان این امکان را می دهد تا خیلی دقیق تر محاسبات پزشکی را برای اندازه گیری دوز دارو انجام دهند. هنگام خرید این قابلیت را هم مدنظر قرار دهید.

نکاتی که هنگام خرید دستگاه سنجش قند خون بهتر است به آن ها توجه کنیم…

هر دستگاه  و تجهیزی ممکن است دچار نقص فنی یا اختلال شود. توجه به نام شرکت واردکننده و تلفن‌های تماس آن برای پیگیری خدمات پس از فروش، پاسخگویی به سوالات احتمالی و نیز تامین لوازم جانبی و یکبار مصرف دستگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

هولوگرام و شماره مجوز وزارت بهداشت به عنوان اولین پیش شرط جهت اطمینان از اصالت دستگاه و بهترین چاره‌جویی برای در امان بودن از دستگاه‌های تقلبی است. نصب هولوگرام بر روی دستگاه در واقع برچسب اطمینانی برای شما محسوب می‌شود که دستگاه از لحاظ ایمنی مورد تایید وزارت بهداشت است و از مجاری قانونی وارد کشور شده است.

در خرید هر دستگاه پزشکی از جمله دستگاه سنجش قند خود باید توجه به این نکته داشته باشید که قیمت آن بسیار پایین تر از حد معمول دستگاه ها نباشد، این کاهش قیمت می تواند ناشی از کیفیت پایین دستگاه، دوام و دقت پایین آن و یا در خوشبینانه ترین حالت با گران بودن لوازم جانبی آن مثل نوارهای سنجش، سوزن، باتری و … جبران شده باشد که به غیر از ضرر مادی آن، خسارت جانی به افراد برساند . بنابراین دستگاه های باکیفیت با برند معتبر و از فروشگاهها ی معتبر خریداری نمایید

دسته بندی دستگاه های تست قند خون

• دستگاه تست قند خون خانگی

   این دستگاه به وسیله ی وارد شدن سوزن به نوک انگشت و خارج شدن خون از آن و قرار گرفتن بر روی نوار مخصوص، میزان گلوکز موجود در خون را بررسی می نماید.

• دستگاه تست قند خون مچی

  این مدل از دستگاه مانند ساعت به دور مچ دست می پیچد و بدون هیچ گونه درد و خونریزی، میزان قند خون شما را نشان می دهد. اگر قند خون بالا باشد دستگاه به صورت خود به خود هشدار خواهد داد.

• دستگاه تست قند خون بدون نوار

  برخی از کودکان مبتلا به بیماری دیابت هستند و تحمل درد ناشی از خون گیری را ندارند، در نتیجه این مدل از دستگاه ها با این هدف ساخته شده اند که کودک حین اندازه گیری قند خون دردی را حس نکند. دستگاه قند خون بدون نوار به وسیله ی یک سنسور، میزان قند را حتی تا ۸ ساعت قبل نشان می دهد. مزیت دیگر دستگاه ضدآب بودن آن است که به راحتی در استخر یا حمام قابل استفاده می باشد.

• دستگاه تست قند خون بدون سوزن

  امروزه با پیشرفت تکنولوژی دستگاهی ساخته شده است که هیچ گونه سوزنی ندارد. به این صورت که اندازه گیری گلوکز موجود در خون به وسیله ی یک سنسور کوچک که به دور بازو یا ساعد می پیچد، انجام می شود و تا ۱۴ روز قابل استفاده است. برای افرادی که مبتلا با دیابت هستند، خرید این مدل توصیه می شود.

لازم به ذکر است در حال حاضر دقیق ترین نوع دستگاه تست قند خون، دستگاهی است که نوار و سوزن دارد.

قند خون چگونه اندازه گیری می شود؟

به دستگاه قند خون،گلوکومتر نیز گفته می شود که غلظت قند خون را اندازه گیری می کند.دستگاه قند خون و فشار خون، از دستگاه های ضروری پزشکی هستند که برای افراد بیمار همراه داشتن آن ها و استفاده روزانه از آن ها مهم می باشد.نحوه عملکرد دستگاه به این صورت می باشد که با یک سوزن لنست که در نوک دستگاه قند خون وجود دارد که معمولا به بند انگشت دست زده  می شود باعث خروج خون از بند انگشت می شود،این خون روی نوار یکبار مصرفی که یکی از اجزای دستگاه است قرار می گیرد سپس بعد از ۱۰ تا ۳۰ ثانیه دستگاه قند خون میزان قند خون را محاسبه می کند.محدوده نرمال سطح قند خون ۷۰ تا ۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر می باشد،البته واحد دیگری به نام مول بر لیتر وجود دارد که این واحد های اندازه گیری بستگی به کشور سازنده دستگاه قند خون دارد.

انواع دستگاه قند خون

انواع بسیاری از دستگاه های قند خون برای استفاده در منزل در دسترس است. این دستگاه ها از مدلهای پایه ای که فقط سطح قند خون را می خوانند تا نسخه های پیشرفته تری که دارای امکاناتی مانند حافظه برای ذخیره اطلاعات هستند، وجود دارند. دستگاه قند خون با داشتن نقش مهمی در نحوه مدیریت دیابت افراد، انتخاب یک دستگاه قند خون که متناسب با سبک زندگی ، نیازهای پزشکی و بودجه شما باشد ، مهم است. خوشبختانه ، انواع مختلفی از دستگاه های قند خون موجود است.

نکاتی برای انتخاب بهینه دستگاه سنجش قند خون

ویژگی های اصلی که باید هنگام انتخاب یک دستگاه قند خون در نظر بگیرید عبارتند از:

هزینه مانیتور

هزینه مانیتور یک دستگاه قند خون می تواند بسیار متفاوت باشد. اگر بیمه ای داشته باشید ، ممکن است فقط برای مارک های خاصی از کنتورها و نوارها  هزینه ها را پرداخت کند.

هزینه نوارهای تست

هزینه نوارهای آزمایشی  دستگاه قند خون یک نکته مهم در خرید است. حتی اگر یک مانیتور رایگان از پزشک خود دریافت کنید  همچنان باید نوارهای تست را به طور مرتب خریداری کنید. هزینه های مربوط، بستگی به بیمه و قیمت های منطقه شما دارد که این  مورد می تواند پر هزینه نیز باشد.

اندازه و جابجایی

اندازه مانیتور از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا به راحتی تحت تأثیر قرار می گیرد که می توانید آن را در جیب یا کیف خود حمل کنید. اندازه و وزن دستگاه قند خون اگر متناسب با سایز دست و انگشتان شما نباشد،استفاده از آن برایتان سخت خواهد بود. به اندازه کل دستگاه ، اندازه صفحه نمایش و اندازه دکمه ها یا سوئیچ ها توجه کنید. همچنین مطمئن شوید که آیادستگاه نیاز دارد که شما نوارهای جداگانه ای را درج کنید.

دید

بررسی کنید تا مطمئن شوید که به راحتی می توانید اعداد موجود در دستگاه قند خون را بخوانید. همچنین باید سعی کنید یک صفحه نمایش را تهیه کنید که در نور کم یا تاریکی قابل مشاهده باشد.

صدا

مانیتورهای دستگاه قند خون دارای سیستم صوتی می توانند به افرادی که مشکل بینایی دارند یا موارد دیگری که خواندن یک صفحه نمایش را سخت می کنند،کمک کنند.

عملکرد در دماهای کم یا زیاد

دمای اتاق می تواند بر صحت نتایج آزمون تأثیر بگذارد. برخی مانیتورها به گونه ای طراحی شده اند که در محیط های با گرما زیاد بهتر کار کنند، در حالی که برخی دیگر به گونه ای طراحی شده اند که در دمای سردتر بهتر کار کنند.

نتایج قابل بارگیری

بسیاری از مانیتورها به شما امکان می دهند نتایج آزمایش را بارگیری کنید تا بتوانید به راحتی نتایج را به پزشک خود ارسال کنید.

امکانات بیشتر

برخی از مانیتورها نه تنها قند خون بلکه فشار خون را نیز اندازه گیری می کنند. برخی از دستگاه ها می توانند با پمپ های انسولین ارتباط برقرار کنند.

نقطه ای از بدن که نمونه گیری از آن انجام می شود

برخی از دستگاه های قند خون تنها در صورتی کار می کنند که از بند انگشت جهت نمونه گیری استفاده کنید. برخی از انواع دیگر، به شما اجازه می دهند از بازو ، ران یا کف دست خود نمونه بگیرید.

اندازه قطره خون مورد نیاز دستگاه ها

اندازه قطرات خون، از نظر میزان خون مورد نیاز برای آزمایش متفاوت هستند. مقدار آن می تواند به اندازه 0.3 میکرولیتر تا 1.5 میکرولیتر باشد.

سرعت

برخی از دستگاه ها نتایج را سریعتر از سایرین ارائه می دهند. دستگاه‌های متنوعی موجود ، در طول زمان‌های مختلفی قند خون شما را اندازه‌گیری کرده و  آن را نشان می‌دهند. این زمان از ۵ تا ۶۰ ثانیه متفاوت می باشد. در حقیقت هرچه سرعت اندازه‌گیری میزان قند خون بیشتر باشد، میزان آرامش روحی فرد و نیز سرعت واکنشی که باید به نتایج آن داشته باشد، بیشتر خواهد بود.

درد

در بعضی از دستگاه های قند خون،نمونه گیری خون از بقیه دستگاه ها دردناک تر می باشد.

حافظه

پیگیری تعداد قند خون برای مراقبت طولانی مدت بسیار ضروری است ، بنابراین ثبت سابقه مهم است. اگر راحت می توانید شماره های خود را در دفترچه یادداشت بنویسید ، ممکن است فقط به یک دستگاه کارآمد نیاز داشته باشید که خوانش را انجام دهد ، اما آنها را ضبط نمی کند.  با این حال ، اگر می دانید که سر کار هستید و کار سختی برای پیگیری اعداد میزان قند خون خود دارید ، به دنبال یک گلوکومتر باشید که دارای گزینه های حافظه باشد. برخی از آنها یک فایل قابل بارگیری ایجاد می کنند که با رایانه شما همگام سازی شده و برای پزشک یا پرستار شما ارسال می شود.مطمئن شوید که زمان و تاریخ کنتور شما به درستی تنظیم شده است یا خیر.برخی از دستگاه ها 100 قرائت را ذخیره می کنند و برخی دیگر می توانند تا 5000 خوانش را ذخیره کنند.

مقادیر مختلف حافظه

قابلیت های مختلف هندلینگ مانند نگه داشتن نوارها در دستگاه قند خون و یا داشتن USB  است.

قابلیت های بی سیم

برخی از واحد های دستگاه  قند خون یک رابط رایانه بلوتوث بی سیم ارائه می دهند و انتقال اطلاعات شما را آسان تر می کند.

پشتیبانی فنی

برخی از تولید کنندگان پشتیبانی فنی را برای کمک به شما در حل عیب کار در هنگام کار کردن با دستگاه ارائه می دهند.

توصیه پزشک

پزشک شما ممکن است در مورد اینکه دستگاه ها به چه شکلی بهتر عمل می کنند ،  نظرات قابل اطمینانی را مطرح کنند.

ویژگی های خاص

اگر بدانید که هنگام حرکت ، این دستگاه را با خود حمل می کنید ، ممکن است یک گزینه جمع و جور را بخواهید. از طرف دیگر ، اگر نگهداری از مدل های کوچکتر سخت می باشد ، ممکن است دستگاه قند خون بزرگی را با نوارهایی ترجیح دهید که استفاده از آنها راحت تر است.افراد دارای اختلال در بینایی ممکن است دستگاهی را ترجیح دهند که دارای صفحه نمایش با خوانا یا دستورات کلامی باشد.گزینه های رنگارنگ برای کودکان در دسترس است.

قیمت دستگاه

قیمت، موضوع مهمی می باشد. علاوه بر دستگاه قند خون، باید سوزن و نوار تست قند خون نیز خریداری شود. قبل از خرید این دستگاه، مشخصات دستگاه و نوارهای موجود آن را از اینترنت و یا از افراد مطلع بیابیم. به صورت درازمدت، به قیمت دستگاه های قند خون توجه کنید، اگر جایی دستگاه رایگان یا با هزینه کم به شما پیشنهاد می کند، ۲ حالت دارد:

– امکان دارد برای جبران قیمت دستگاه، نوار و سوزن دستگاه را بسیار گران تر از قیمت واقعی به شما بفروشد.

– دستگاه بی کیفیتی می باشد که به زودی یا دستگاه یا نوار و سوزن آن کمیاب خواهد شد.

باید این موضوع را در نظر داشته باشید که قیمت دستگاه را یک بار پرداخت میکنید و در زمان طولانی از آن استفاده خواهید کرد، پس  این راه بهتر است که یک بار سرمایه گذاری کرده و دستگاه معتبری خریداری کنید. اگر دستگاه  قند خون ضمانت داشته باشد از هزینه ای که پرداخت کردید، اطمینان  کامل خواهید داشت.

اصالت دستگاه قند خون

مهم‌ترین ویژگی در این موضوع این است که به هولوگرام وزارت بهداشت توجه کنید. هولوگرام و شماره مجوز وزارت بهداشت اولین پیش شرط برای اطمینان از اصالت دستگاه  قند خون و بهترین راه حل جهت در امان بودن از دستگاه‌های تقلبی می باشد. نصب هولوگرام بر روی  این دستگاه در حقیقت برچسب اطمینانی محسوب می‌شود که دستگاه خریداری شده از نظر ایمنی مورد تایید وزارت بهداشت می باشد و از راه قانونی وارد کشور شده است. متاسفانه، تعداد زیادی کارخانه چینی، کره‌ای و تایوانی اقدام به فروش محصولات کم‌کیفیت با قیمت های ارزان نموده‌اند که فروشندگان  این دستگاه ها نیز ممکن است به علت سود بیشتر آن دستگاه ها را پیشنهاد کنند. دستگاه هایی را انتخاب کنید که سازنده آن ها کشورهای معتبر باشد.