مشخصات خارشتر

خارشتر (Alhagi) با نام‌های اُشترخار، خاربز، ترنجبین، علف ترنجبین و خار مغیلان نيز در منابع طب سنتی ايران شناخته می‌شود. خارشتر گیاهی چند ساله به شکل بوته یا درختچه از تیره باقلائیان است. ارتفاع این گیاه بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر و دارای شاخه‌های متعدد خاردار به رنگ سبز تا سبز مات با نوک زرد است. طول خارها، از یک تا شش سانتیمتر متغیر بوده و زاویه آنها، تقریبا ۹۰ درجه است. برگ‌ها، بیضی شکل به طول ۱۰ تا ۱۵ و عرض سه تا پنج میلیمتر و گُل‌ها، که معمولاً در محور خارها و به تعداد دو تا هشت عدد در هر خار ظاهر می‌شوند، به رنگ قرمز ارغوانی تا جگری هستند.

کاسة گُل، بدون کُرک است و میوه، به صورت نیام دانه تسبیحی، حاوی چهار تا هفت دانه می‌باشد. سطح نیام، صاف یا دارای خارهای کوتاه است. در دنيا اين گيـاه در شـمال آفريقـا، عربسـتان، فلسـطين، سوريه، عراق، تركمنستان، پاكستان، شرق آنـاتولی، قفقـاز و آسيای مركزی می‌رويد و در کشورمان اين گياه پرخاصیت تقريبا در تمام نقـاط مخصوصاً در نواحی شمال و تا حدی حاشيه‌های كوير مركزی رویش دارد.

اندام دارویی

برگ، گل، ریشه و شیرابه‌های ایجاد شده بر روی گیاه خارشتر که به آن ترنجبین می‌گویند، بخش دارویی این گیاه را تشکیل می‌دهند.

خواص خارشتر (طبیعت و خواص درمانی)

طبیعت این گیاه گرم و خیلی خشک است. از این گیاه امروزه در صنعت داروسازی استفاده فراوان می‌شود. شربت فیتوبایل و هپاتوبایل برای رفع مشکلات ناشی از غلبه صفرا، کمک به درمان کبد چرب، یبوست و فشار خون بالا، مکمل گیاهی زورفام برای افزایش قدرت بدنی و حجم عضلات ورزشکاران و بازسازی قدرت بدنی بیماران در دوره نقاهت، شربت فیژین‌پلاس و لروکس‌این برای درمان یبوست برخی از مهم‌ترین فرآورده‌های طبیعی این گیاه پرخاصیت هستند و به تازگی اثرات درمانی آن بر بیماری ایدز و بالا بردن قدرت ایمنی بدن ثابت شده است. مهم‌ترین خواص خارشتر و ترنجبین عبارتند از:

 پیشگیری و کمک به دفع سنگ صفرا، کلیه و مثانه

استفاده از عرق خارشتر به دلیل مدر بودن، تاثیر زیادی در پیشگیری و دفع سنگ صفرا و سنگ کلیه دارد. نتایج بررسی‌ها بر روی این گیاه نشان می‌دهد عرق خارشتر در مقایسه با درمان‌های دیگر رنال کولیک (رنال کولیک کلیوی به دردی گفته می‌شود که به دنبال انسداد حالب‌ها پدید می‌آید)، میزان دفع سنگ‌های ادراری را ۲۶ درصد افزایش و مدت زمان لازم برای دفع سنگ را کاهش داد و به دلیل نداشتن عوارض جانبی، این داروی گیاهی به عنوان درمان کمکی برای دفع سنگ‌های کوچک حالب و پیشگیری از تشکیل سنگ صفرا و کلیه توصیه می‌شود.

درمان یبوست و تأثیر مثبت بر دستگاه گوارش

استفاده از ترنجبین به رفع بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش مانند اسهال، یبوست، سوء هاضمه، نفخ، تهوع و استفراغ کمک می‌کند. قندهای موجود در این ماده موجب کشش آب از سلول‌های کناری روده می‌شود و در نتیجه اثر لغزندگی به مدفوع می‌دهد و سبب خاصیت ملینی این فرآورده می‌شود. همچنین در ترنجبین ماده‌ای به نام سانتونین وجود دارد که یکی از قوی‌ترین مواد برای از ببن بردن انگل‌ها و کرم‌ها است و مصرف آن برای بیمارانی که از بیماری های انگلی رنج می‌برند، مفید است.

کمک به درمان ایدز و تقویت سیستم دفاعی بدن

مواد موجود در ریشه خارشتر در تقویت سیستم دفاعی بدن موثر است و این گیاه گزینه مناسبی برای درمان و مهار بیماری ایدز به شمار می‌رود. ترنجبین خاصیت ضدعفونی کنندگی خوبی دارد و میکروب‌ها را از بین می‌برد، به همین دلیل برای درمان بیماری‌های عفونی مفید است.

پیشگیری از چاقی و کاهش وزن

گیاه خارشتر خاصیت چربی سوزی دارد و مصرف آن در کاهش وزن مفید است. همچنین از آنجایی که یبوست یکی از علل چاقی است، این گیاه با درمان این مشکل و ویژگی مسهل بودن از چاقی‌های ناشی از یبوست پیشگیری می‌کند.

از بین برنده زردی

یکی از مهم‌ترین کاربردهای درمانی ترنجبین در طب سنتی درمان زردی نوزادان است. در واقع با دادن ترنجبین به اندازه‌‏ای که در نوزاد ایجاد اسهال ملایم کند، باعث درمان زردی نوزاد می‌شوند. ضمن اینکه مصرف ترنجبین از بروز این بیماری پیشگیری هم می‌کند. این دارو برای نوزاد يک ملين و مسهل لطيف است و برای درمان و پاکسازی دستگاه گوارش از اخلاط و خونابه‏‌های بازمانده از دوران جنينی، معده و روده نیز کاربرد دارد.

محافظت از کبد و پیشگیری از کبد چرب

مصرف عرق خارشتر به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد کمک می‌کند و از جم    له داروهای گیاهی موثر در بیماری‌های کبد و صفرا، کنترل و درمان کبد چرب است.

پیشگیری و کمک به درمان نقرس

نقرس نوعی بیماری روماتیسمی شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد اوریک اسید در بدن رخ می‌دهد. رسوب کریستال‌های اوریک اسید در مفاصل، بافت و تاندون‌های بدن باعث تحریک سیستم ایمنی و بروز التهاب و درد در مفاصل بدن می‌شود. مصرف فرآورده های خارشتر یکی از بهترین درمان‌های گیاهی برای این بیماری است.

بهبود مشکلات پوستی

ترنجبین، به دفع سموم و مواد زائد از بدن کمک می‌کند و مصرف آن باعث تصفیه خون می‌شود و به تبع پوست صورت را صاف و شفاف می‌کند. رفع لک‌ها، کمک به درمان اگزما، جوش، کهیر و التهابات پوستی از دیگر خواص ترنجبین برای حفظ سلامت پوست است. همچنین استفاده از خارشتر در لوازم آرایشی نیز به تازگی برای درمان اختلالات پوستی هیدرپیگمانتاسیون گزارش شده است.

بهبود سرفه و تسکین درد سینه

ترنجبین یکی از بهترین محصولات گیاهی برای کمک به درمان سرفه و تسکین درد سینه است.

کمک به درمان آفت دهان

عرق خارشـتر اثرات درمانی مفيد بر روی ضـايعات آفـت دهان دارد.

عوارض جانبی خارشتر

• استفاده از خارشتر برای بیماران مبتلا به حصبه، اسهال خونی، بواسیر، خون ادراری، آبله و افراد دارای اختلالات غده تیروئید مضر است.
• استفاده از این گیاه برای زنان باردار و کودکان کمتر از ۵ سال منع مصرف دارد.
• زیاده‌روی در مصرف ترنجبین برای طحال مضر است.

مشخصات اسفرزه

اسفرزه یا اسپرزه گیاهی از تیره بارهنگ، علفی، یک ساله، بدون ساقه یا دارای ساقه‌های کوتاه و پوشيده از تارهای نرم است. ارتفاع ساقه اسفرزه به ۱۰ تا ۳۵ سانتيمتر می‌رسد و دارای برگ‌های باريک، دراز و نوک تیز است. گل‌های کوچک آن به صورت سنبله‌های استوانه‌ای یا تقریباً مدور يا تخم مرغی به طول ۱٫۵ تا ۳ سانتیمتر هستند که در راس دمگل ظاهر می‌شوند و دانه‌هایی بسیار ریز به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد دارد که وزن هزار دانه آن ۳٫۹ -۳٫۳ گرم می‌باشد.

پنجه‌ها معمولا از قسمت تحتانی گياه رشد می‌کنند. اين گياه دارای ريشه راست است که روی آن ريشه‌های جانبی فراوانی وجود دارد. اسفرزه بومی ایران و هندوستان است و به حالت خودرو روی چمن‌های خشک، چراگاه‌ها، مزارع رها شده، علفزارها، کنار راه‌ها، جویبارها و بیابان‌های بایر می‌روید. اسفرزه از ایران، پاکستان و هندوستان به دیگر نقاط جهان صادر می‌شود.

اندام دارویی

بخش دارویی گیاه اسفرزه دانه‌های آن است که قایقی شکل و به طول حداکثر ۳ میلیمتر هستند. بهترین زمان جمع آوری آن برای مصارف دارویی، مرداد ماه است.

خواص اسفرزه (طبیعت و خواص درمانی)

طبیعت اسفرزه سرد و تر است. این گیاه یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی در توليد ترکيبات ملين داروسازی است. برخی از مهم‌ترین فرآورده‌های دارویی با منشأ گیاه اسفرزه که امروزه در داروخانه‌ها با نام‌های تجاری مختلف يافت می‌شود، گرانول گیاهی پالنتاژل، متاموسيل، قرص دیلاکس، شربت لاکساپلاس، پسيليوم و پسيليوم موسيلوئيد است که برای رفع یبوست مزمن، درمان هموروئید و کمک به درمان اسهال‌های حاد و مزمن کودکان و بزرگسالان کاربرد دارد. علاوه بر این از این گياه، در فرآورده‌های آرایشی به عنوان امولسیون کننده استفاده می‌شود و در صنايع صابون‌سازی و استفاده به عنوان ماده اوليه کشت بافت نیز کاربرد دارد.

مهم‌ترین فواید درمانی و خواص اسفرزه عبارتند از:

درمان اسهال و یبوست مزمن

پوسته‌های دانه اسفرزه آب را به خود جذب می‌کنند و هر دانه چندین برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل لعابی ژلاتینی در می‌آید. این لعاب در افراد مبتلا به یبوست، روده را تحریک به حرکت می‌کند و در افراد مبتلا به اسهال با جذب مایعات اضافی داخل روده موجب کاهش حرکات روده می‌شود و دفعات اسهال را کاهش می‌دهد. این خاصیت توسط کمیسیون E آلمان که مرجعی معتبر در زمینه گیاهان دارویی به شمار می‌رود، تایید شده است و امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین ترکیبات داروهای ملین و رفع یبوست کاربرد دارد.

از دیگر خواص اسفرزه برای دستگاه گوارش موارد زیر را می‌توان نام برد:

• درمان بواسیر و شقاق مقعد
• درمان اسهال خونی و مزمن
• بهبود یبوست حاد و مزمن
• پاکسازی سیستم معده و روده
• تقویت سیستم گوارشی
• کمک به هضم بهتر غذا
• تسکین درد سینه
• کاهش درد شکم و نفخ
• درمان سندروم روده تحریک پذیر

درمان چاقی مفرط، لاغری و کاهش وزن

یکی دیگر از خواص اسفرزه کمک به کاهش وزن و لاغری است. دانه‌های کوچک آن باعث کاهش میزان چربی‌های جذب‌ شده توسط بدن می‌شوند، به این علت که می‌توانند مواد غذایی مصرف ‌شده را خیلی زود از بدن خارج کنند. در نتیجه بدن زمان کمی برای جذب چربی بیشتر خواهد داشت و به همین دلیل به دفع چربی و کاهش وزن کمک می‌کند. همچنین این دانه‌ها با حجیم شدن در داخل معده، باعث ایجاد احساس سیری طولانی مدت می‌شود.

کاهش کلسترول و فشار خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی

پوسته اسفرزه به کاهش کلسترول خون و توزیع چربی کمک می‌کند. اخیرا سازمان قلب آمریکا اعلام داشت که مصرف غذاهای فیبردار مانند اسفرزه باعث کاهش کلسترول و در نتیجه کاهش اختلالات قلب و عروق می‌شود. مطالعه دیگری در سال ۱۹۹۵ نیز نشان داد که مصرف غذاهای فیبردار از سنین جوانی تا حد زیادی از بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین اسفرزه از طریق کاهش فشار خون نیز می‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند.

کمک به درمان دیابت نوع ۲

پوسته دانه اسفرزه به عنوان يك فيبر هيدروكلوييد به درمان ديابت نوع دوم کمک می‌کند. اثر ضد دیابتی این گیاه ناشی از مهار جذب گلوکز در روده است. مطالعات بالینی انجام شده نشان داد مصرف روزانه پوست دانه این گیاه به میزان ۵ تا ۸ گرم در روز همراه با دو لیوان آب تاثیر زیادی در کاهش سطح گلوکز و هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران مبتلا به دیابت دارد.

درمان سرفه

دانه‌های اسفرزه خاصیت خلط آور دارد و لعاب‌دار است و مصرف آن باعث نرم کردن سینه و برطرف شدن سرفه می‌شود. همچنین متخصصان طب سنتی معتقدند آب دم کرده تخم آن برای تسکین درد سینه بسیار موثر و مفید است. از این گیاه برای درمان خارش گلو، نرم کردن و برطرف کردن خشکی سینه نیز استفاده می‌شود و در رفع گرفتگی صدا ناشی از غلبه گرمی موثر است‏. همچنین اسفرزه تا حدودی دارای خاصیت آنتی بیوتیک و ضدعفونی کننده است،‏ از این رو برای درمان انواع اختلالات تنفسی نظیر سرماخوردگی، سینوزیت و بهبود ‏گلودرد مفید است.‏

درمان برفک، سوختگی، تاول و زخم‌های دهان

نگه داشتن لعاب تخم اسفرزه در دهان به درمان برفک، سوختگی، تاول و زخم‌های دهان کمک می‌کند. در طب سنتی عامل آفت دهان، کبد است و برای درمان آن باید کبد سم زدایی و پاکسازی شود. یکی از خواص اسفرزه چربی زدایی و سم زدایی کبد است.

برطرف کردن خارش واژینال، درمان کورک، سوزاک و جوش صورت

استعمال موضعی اسفرزه برای برطرف کردن خارش واژینال، درمان جوش صورت، کورک و … مفید است. علاوه بر این اسفرزه برای درمان عفونت‌های رحم نیز موثر است و از دم کرده آن می‌توان برای درمان سوزاک (نوعی بیماری شایع آمیزشی) استفاده کرد. گفتنی است استفاده از ضماد اسفرزه بر روی دمل‌ها و دانه‌های عفونی، باعث تخلیه عفونت آن می‌شود.

عوارض جانبی

• در صورتی که اسفرزه خورده شود و به ‌میزان کافی آب همراه با آن نوشیده نشود، به جدار روده‌ها می‌چسبد و روده‌ها متورم و آب مدفوع کاملا جذب و در نتیجه معده به شدت بسته می‌شود.
• استفاده از اسفرزه برای افرادی که دارای مشکلاتی مانند نفخ، گاز معده و درد معده هستند، ممنوع است.
• مصرف مکمل‌ فیبرهای اسفرزه در بیمارانی با سابقه آدنوم کولورکتال، باعث تشدید و بازگشت بیماری می‌شود.
• مصرف اسفرزه برای زنان باردار به دلیل افزایش انقباضات رحمی، کودکان زیر ۴ سال، افراد دارای آلرژی به گیاهان خانواده بارهنگ، افرادی که قبلا جراحی روده انجام داده‌اند، بیماران مبتلا به انسداد مجاری صفراوی، تنگی مجرای گوارشی، آمادگی انسداد روده و بیماران کلیوی مضر است.
• اگر بعد از مصرف اسفرزه دچار تپش قلب، سرگیجه یا خون در مدفوع شدید مصرف آن را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

مشخصات سپستان

سپستان (.Cordia myxa L) گیاهی درختی از تیره گاوزبانیان است. اندام هوایی این گیاه به جز برگ‌ها پوشیده از کرک و پرزهای خشن است که ارتفاع آن تا ۱۲ متر می‌رسد. برگ‌ها بیضی شکل، بدون کرک، متناوب و بدون گوشوارک هستند و منتهی به دمبرگ بلند که گاه نوک آن نازک است، می‌شوند. گل‌های درخت سپستان دوجنسی و پنج پر هستند و از دو برچه پیوسته با گلی قیفی، به رنگ سفید و یا مایل به کرمی تشکیل شده‌اند که به شکل مجتمع و به صورت گرزن فاصله‌دار است.

میوه سپستان شفت و به اندازه یک گیلاس یا آلوی کوچک و به رنگ زرد است. این میوه‌ها مزه‌ای شیرین دارند، به شکل خوشه‌های انگور هستند و پس از رسیدن کامل کروی شکل می‌شوند. میوه سپستان پس از خشک شدن چروکیده، قهوه‌ای رنگ و تقریبا مخروطی شکل می‌شود. درخت سپستان بومی شرق مدیترانه تا شرق هندوستان است و به نواحی استوایی آفریقا، آسیا و استرالیا نیز گسترش یافته و اخیرا در آمریکا هم کشت آن انجام می‌شود. در کشور ما این درخت در سواحل و جزایر خلیج فارس، بند عباس، لار، بعضی نقاط خوزستان و نواحی مختلف استان سیستان و بلوچستان می‌روید.

اندام دارویی

میوه گیاه بخش دارویی آن را تشکیل می‌دهد. در داخل این میوه، شیره‌ای لزج و بدون ‌مزه است که کاربرد دارویی دارد و بهترین زمان برداشت آن برای مصارف دارویی فصل تابستان و از اواسط خرداد تا اواخر تیر ماه است. این میوه خشک در مجاورت آب مجددا رطوبت جذب می‌کند و به صورت حجیم و موسیلاژی در می‌آید.

خواص سپستان (طبیعت و خواص درمانی)

طبعیت سپستان معتدل و مایل به تر است. علاوه بر کاربرد گسترده این گیاه در طب سنتی در صنعت داروسازی نیز از این گیاه استفاده فراوان می‌شود. شربت فیتوکاف برای درمان سرفه‌های مزمن، خلط پشت حلق (نزله)، تسکین درد سینه، تنگی نفس (خصوصاً تنگی نفس ناشی از حساسیت) و شربت فیتوبایل برای رفع کم‌اشتهایی ناشی از افزایش صفرا، پاک‌سازی و تقویت کبد و بهبود اختلالات گوارشی، دو فرآورده دارویی هستند که یکی از اجزای تشکیل دهنده آنها را سپستان تشکیل می‌دهد. علاوه بر این میوه سپستان به دلیل داشتن موسیلاژ فراوان، خاصیت ضد میکروبی و فواید درمانی زیاد می‌تواند جایگزین مناسبی برای پلیمرها و بسته‌بندی‌های زیست‌تخریب‌ناپذیر باشد و امروزه استفاده از آن به عنوان پوشش خوراکی مورد توجه قرار گرفته است. برخی از مهم‌ترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از:

درمان سرفه، گلو درد و سرماخوردگی

یکی از مهم‌ترین خواص سپستان کمک به درمان سرفه، گلو درد، بهبود زخم گلو، تسکین درد قفسه سینه، بهبود سرماخوردگی و معالجه تنگی نفس است. میوه، برگ و ریشه این گیاه خاصیت خلط‌آور دارد و از قدیم و در طب سنتی به دلیل موسیلاژ فراوانی که دارد، به عنوان ضد سرفه و برای نرم کردن سینه مصرف داشته است.

کمک به رفع ناراحتی‌های مجاری ادرار

سپستان برای رفع اختلالات کلیه و مجاری ادراری مفید است و در منابع، به عنوان دارویی موثر برای امراض کلیوی معرفی می‌شود.

حفظ سلامت کبد

از دیگر خواص درمانی سپستان، محافظت از کبد، پاکسازی و تقویت این عضو است.

کمک به التیام زخم‌ها

کمک به بهبود و التیام سریع‌تر زخم‌ها و جراحات یکی دیگر از خواص این گیاه است. میوه و برگ آن برای باز شدن دمل مفید است، همچنین بر اساس مستندات ثبت اختراع در امریکا عصاره گونه‌ای از گیاه سپستان اثر خوبی روی حفظ جوانی و شادابی پوست دارد. همچنین پودر دانه این گیاه به صورت موضعی برای کمک به درمان بیماری‌های قارچی پوست کاربرد دارد.

رشد و تقویت موها

میوه رسیده این گیاه مملو از مقدار زیادی ویتامین است و استفاده منظم از آن برای رشد و تقویت موها مفید می‌باشد.

معالجه تب‌های گرم مزاج صفراوی

میوه سپستان در معالجه تب‌های گرم مزاج صفراوی همراه با داروهای دیگر بسیار کاربرد دارد.

رفع برخی ناراحتی‌های گوارشی

خوردن لعاب سپستان در بهبود ناراحتی‌های روده‌ای که در اثر مصرف ادویه‌های تند، افراط در مصرف مشروبات الکلی یا مشروبات گازدار حاصل شده است و همچنین سایر زخم‌های‌های دستگاه گوارش، بسیار مفید است. علاوه بر این برای درمان و تسکین قولنج روده‌ها، رفع سوء هاضمه و قطع اسهال نیز موثر است.

کاهش فشار خون

کاهش فشار خون از دیگر خواص میوه گیاه سپستان است.

خاصیت ملین

سپستان دارای موسیلاژ فراوان است. موسیلاژها گروهی از ترکیبات گیاهی هستند که مملو از پلی‌ساکارید بوده و در تماس با آب حل می‌شوند و ماده‌ای لزج، مانند ژلاتین تولید می‌کنند و حجیم می‌شوند. موسیلاژ دارای خاصیت ضد التهاب، مرطوب کنندگی، نرم کنندگی، چسبندگی و باد کننده است. مصرف فرآورده‌های طبیعی حاوی این ماده موجب تسهیل در خروج فضولات روده می‌شود و خاصیت ملین دارد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

سپستان در تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیر دارد. پژوهش‌های مختلف خاصیت آنتی‌اکسیدانی گونه‌های مختلف آن را نظیر Cordia gilletiide Wiled تایید می‌کند. علاوه بر این در چندین مطالعه، اثر بازدارندگی عصاره دانه میوه سپستان بر باکتری‌های مختلفی نظیر استافیلوکوکوس ارئوس و باسیلوسسرئوس و سویه قارچی کاندیدا آلبیکنس چشمگیر گزارش شده است.

عوارض جانبی

• زیاده‌روی در مصرف گیاه سپستان برای معده مضر است و و کبد را ضعیف می‌کند.
• متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند افراد دارای مزاج سرد، سپستان را با برگ گل سرخ و دیگر افراد با عناب به عنوان مصلح بخورند.
• مصرف مداوم این گیاه در بیماران دیابتی می‌تواند باعث افزایش قند خون شود.

مشخصات جینکوبیلوبا

جینکوبیلوبا درختی بسیار تنومند، قوی و کهن‌سال، بومی کشورهای آسیای شرقی از جمله چین، کره و ژاپن است اما هم اکنون در اروپا و ایالات متحده نیز رشد می‌کند. در جنگل‌ها گاهی ارتفاع آن به بیش از ۳۰ متر و قطر تنه آن به یک متر می‌رسد. این درخت می‌تواند تا بیش از ۱۰۰۰ سال عمر کند. رمز مقاومت استثنائی آن در برابر تغییرات آب و هوایی و آسیب‌های محیطی، وجود ترکیبات شیمیایی آنتی اکسیدان و محافظ مثل فلاونوئیدها و ترپنوئیدها در اندام‌های مختلف آن (به ویژه در برگ‌ها) است که از گیاه محافظت می‌کنند. برگ‌های گیاه جینکوبیلوبا، بسیار ظریف و به شکل بادبزن هستند. میوه آن دارای قسمت گوشتی آب‌دار با بوی بد است و دانه‌ای شبیه به بادام در وسط آن قرار دارد.

اندام دارویی

برگ‌ و دانه اندام دارویی گیاه را تشکیل می‌دهد. از برگ‌های گیاه امروزه فرآورده‌های طبیعی مختلف و مکمل‌های غذایی ویژه تهیه می‌شود.

خواص گیاه جینکوبیلوبا

گیاه دارویی جینکوبیلوبا سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان با اثر محافظت‌کننده در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد است و میزان این ترکیبات کاملا برگرفته از محل رویش و فصل برداشت این درخت است. مهمترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه فلاوونوئیدها، ترپنوئیدها، پروتئین، کربوهیدرات، الکل‌ها، کتون‌های آلکالوئید، اسیدآمینه، گلوکزیدهای سیانوژنیک و فنل‌ها است. برخی از مهم‌ترین خواص جیکوبیلوبا به شرح است:

جینکوبیلوبا برای تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر

مهمترین خاصیت درمانی گیاه جینکو، کمک به تقویت حافظه، بهبود عملکرد مغز، درمان و پیشگیری از بیماری آلزایمر و دمانس یا زوال عقل است و امروزه فرآورده‌های طبیعی و مکمل های درمانی فراوانی از این گیاه در سراسر جهان تولید می‌شود. مصرف این گیاه، باعث تحریک گردش خون در مغز می‌شود و فلاونوئیدهای موجود در عصاره برگ آن، نورون‌ها و سایر بافت‌ها را از آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کنند و بدین ترتیب از پیشرفت روند تخریبی نورون‌ها در بیماری فراموشی جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، جینکو دارای اثرات ضد التهابی نیز است، همچنین از طریق افزایش گردش خون مغزی، باعث تقویت و افزایش کارایی مغز خواهد شد.

افزایش تمرکز و بهبود رفتارهای اجتماعی به ویژه در مبتلایان به آلزایمر

جینکوبیلوبا با اثر محافظتی بر سلول‌های عصبی انسان و افزایش گردش خون در مغز مشکلات ناشی از نارسایی گردش خون در مغز که باعث کم شدن حافظه، افزایش اضطراب و دلشوره، کاهش تمرکز و کم شدن شنوایی می‌شود را بهبود ‌می‌بخشد. مصرف این گیاه باعث افزایش تمرکز، قدرت تفکر، توانایی بهتر برای انجام کارهای روزمره، تسکین علائم اضطراب، ترس و دلهره در بیماران مبتلا به پارکینسون و آلزایمر می‌شود.

کاهش علائم روان ‌پریشی

تحقیقات اخیر پژوهشگران تاثیرات درمانی گیاه جینکوبیلوبا را در کمک به درمان جنون، اضطراب، شیزوفرنی و افسردگی نشان داده است به طوری که مصرف روزانه جینکو علاوه بر داروهای معمول ضد روان پریشی به مدت ۱۶-۱۸ هفته می‌تواند علائم اسکیزوفرنی را کاهش دهد. همچنین ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تشنگی و یبوست و عوارض جانبی مرتبط با داروی ضد روان پریشی را کم کند.

جینکوبیلوبا و افزایش توان جنسی

یکی دیگر از خواص جینکوبیلوبا کمک به رفع کم توانی جنسی است. هر چند تفاوت جینسینگ با جینکوبیلوبا در ترکیبات و نحوه اثر این دو گیاه بر سلول‌های عصبی است ولی یکی از خواص مشترک این دو گیاه، بالابردن توان و انرژی جنسی در مصرف کنندگان است. با توجه به اینکه گیاه جینکوبیلوبا باعث بهبود فرایند جریان خون و اکسیژن ‌رسانی به بافت‌ها می‌شود؛ در نتیجه باعث نعوظ بهتر مردان شده و بنابراین رضایت‌مندی زناشویی و لذت رابطه‌ جنسی را افزایش می‌دهد. خواص جینکوبیلوبا به ویژه در بهبود ناتوانی جنسی ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی بسیار موثر بوده است.

پیشگیری از سرطان

جینکوبیلوبا سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان است که سلول‌های بدن را در برابر آسیب اکسیداتیو سلولی از رادیکال‌های مضر آزاد محافظت می‌کند. از این رو به عنوان یک گیاه با خاصیت ضد سرطان شناخته می‌شود و مصرف مکمل‌های آن در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر است.

محافظت از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد

به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در برگ جینکوبیلوبا و قابلیت آن در محافظت پوست در برابر رادیکال‌های آزاد، از این گیاه در ساخت بسیاری از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. علاوه بر این محصولات آرایشی حاوی این گیاه دارای خاصیت ضد پیری، سفت کننده و روشن کننده پوست هستند و باعث افزایش ساخت کلاژن در پوست می‌شوند.

پیشگیری از سکته‌ قلبی و مغزی

یکی دیگر از فواید درمانی و خواص جینکوبیلوبا پیشگیری از سکته قلبی و مغزی است. این گیاه حاوی ترکیباتی است که به افزایش قطر رگ‌ها کمک می‌کند و باعث بهتر شدن گردش خون می‌شود. همچنین از تجمع چربی‌ در رگ‌ها که در نهایت به تصلب شرایین منجر می‌گردد، پیشگیری می‌کند. لذا برای سلامت رگ‌ها، کاهش خطر تشکیل لخته و پیشگیری از سکته‌ قلبی و مغزی مفید است.

کمک به بهبود سندورم پیش از قاعدگی

به نظر می رسد مصرف عصاره برگ جینكو از طریق دهان حساسیت پستان و سایر علائم مرتبط با PMS را كه در روز شانزدهم سیكل قاعدگی شروع شده و تا روز ۵ چرخه بعدی ادامه دارد، تسكین می‌دهد.

درمان سرگیجه و وزوز گوش

مصرف عصاره برگ جینکو از طریق دهان باعث بهبود علائم سرگیجه و اختلالات تعادل می‌شود همچنین به دلیل تحریک گردش خون در مغز در درمان وزوز گوش موثر است.

عوارض جانبی

• استفاده از جینکوبیلوبا برای افرادی که از داروهای ضد انعقاد خون و داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند ممنوع است. چرا که با این داروها تداخل دارویی دارد و اثرات آنها را کاهش می‌دهد.
• بیماران دیابتی بایستی قبل از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنند.
• مصرف جینکوبیلوبا در برخی افراد با عوارض جانبی نظیر ناراحتی‌های گوارشی مانند تهوع، اسهال، دل درد، استفراغ و خارش، سرگیجه و سردرد همراه است.
• زیاده‌روی در مصرف این گیاه ممکن است باعث ابتلا به سرطان تیروئید، کبد و نیز ایجاد تومور بینی گردد.
• استفاده از این گیاه و مکمل‌های آن، قبل از هر گونه عمل جراحی باید متوقف و مصرف آن به اطلاع پزشک معالج رسانده شود.
• جینکوبیلوبا به علت پیوندهای بلند آلکیل فنلی،خاصیت آلرژی‌زایی زیادی دارد. در نتیجه افرادی که سابقه حساسیت به سایر مواد گیاهی را دارند ممکن است به این گیاه نیز حساس باشند، بنابراین توصیه می‌شود چنین افرادی از مصرف آن خودداری کنند.
• استفاده از محصولات دارویی و فرآورده‌های گیاه جینکوبیلوبا در دوران بارداری، شیردهی و برای کودکان ممنوع است.

مشخصات باکوپا

باکوپا یا براهمی با نام علمی (Bacopa monnieri) گياهى دارویی از خانواده‌ Scrophulariaceae، علفى و چند ساله بومی کشور هندوستان و مناطق حاره و شبه حاره جهان مانند سریلانکا، نپال، چین، پاکستان، تایوان و ویتنام ، هاوایی و فلوریدا است. این گیاه در کشور ما نیز در اراضی مرطوب و باتلاقی بلوچستان انتشار دارد. باکوپا بهترین رشد را در مناطق گرمسیری و مرطوب دارد و حتی قابلیت خوبی برای رشد زیر آب دارد. از این رو امروزه علاوه بر کاشت به منظور خواص درمانی، به عنوان یک گیاه آکواریومی نیز کاربرد دارد.

از لحاظ ظاهری باکوپا گیاهی بدون کرک با ساقه‌ای گوشتی و کمی خزنده است و برگ‌های آن كاملا بدون دمبرگ، تخم‌مرغى شکل و كمى دراز هستند كه از آن سه رگبرگ مشخص مشهود است. گل‌های باکوپا به صورت منفرد و داراى دمگلی به رنگ‌های سفيد يا آبى كمرنگ است. ميوه‌ كپسول و تخم‌مرغى به طول حدود نيم سانتيمتر در داخل دانه‌‌‌ها قرار دارد.

اندام دارویی

اندام هوایی باکوپا بخش دارویی آن را تشکیل می‌دهد.

خواص باکوپا و فواید درمانی

گیاه باکوپا سرشار از مواد ارزشمند غذایی و آنتی اکسیدان است. یکی از مهم‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه bacosides است که اثرات آنتی اکسیدانی ویژه در مغز دارد و بسیاری از فواید درمانی این گیاه، مربوط به این ترکیب است. مهم‌ترین خواص باکوپا شامل موارد زیر می‌شود:

تقویت حافظه و کمک به درمان آلزایمر

باکوپا برخی از مواد شیمیایی مغز را که در تفکر، یادگیری و حافظه نقش دارند، افزایش می‌دهد و دارویی مفید برای رفع مشکل  کم شدن حافظه است. همچنین برخی تحقیقات نشان داد که باکوپا می‌تواند از سلول‌های مغز در برابر مواد شیمیایی درگیر در بیماری آلزایمر محافظت کند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد مصرف روزانه ۱۵۰ میلی‌گرم از این گیاه سه بار در روز و به مدت دو ماه، اثرات مؤثری بر حافظه دارد. بهبود توانایی ابقاء حافظه در مغز، افزایش میزان هوشیاری فرد، بهبود قدرت تمرکز و کمک به بزرگسالان مبتلا به زوال عقل از دیگر خواص درمانی این گیاه است.

کاهش استرس و خستگی ذهنی

یکی دیگر از خواص گیاه باکوپا، کمک به کاهش اضطراب و استرس است. ترکیبات موجود در این گیاه، روی کاهش هورمون کورتیزول (هورمون استرس) تاثیر دارد و در نتیجه مغز را برای پاسخگویی بهینه به شرایط استرس‌زا آماده می‌کند. در رفع خستگی ذهنی، اضطراب و دلشوره نیز مفید است.

کمک به درمان افسردگی

تحقیقات اولیه بر روی خواص گیاه باکوپا نشان داده است، مصرف باکوپا به همراه سیتالوپرام، داروی ضد ‏افسردگی، به کاهش علائم در افرادی که افسردگی دارند و از سیتالوپرام راحت نمی‌شوند، کمک می‌کند. همچنین دو مطالعه ۱۲ هفته‌ای بر روی افراد نشان داد که مصرف ۳۰۰ میلی‌گرم باکوپا مونیری در روز، در مقایسه با درمان دارونما، میزان اضطراب و افسردگی را در بزرگسالان به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

افزایش سلامت روانی

طبق بررسی و آزمایشی که متخصصان استرالیایی از بین افراد جمع‌آوری کرده‌اند به این نتیجه رسیدند که مصرف گیاه باکوپا تأثیر ‏عجیبی در سلامت روانی و همچنین افزایش سطح تصمیم‌گیری سریع و واکنش‌های سریع داشته است. ‏

رفع مشکل بی‌خوابی

استفاده از گیاه باکوپا برای رفع مشکل  بی خوابی و اختلالات خواب مفید است. به نظر می‌رسد این گیاه با تاثیر بر هورمون‌ها و از بین بردن استرس روزانه، تاثیر مثبتی برای خواب دارد.

کاهش علائم بیش‌فعالی در کودکان

برخی تحقیقات تاثیر مثبت این گیاه را بر کاهش علائم بیش‌فعالی همراه با کمبود توجه در کودکان نشان داده است.

بهبود درد مفاصل

گیاه باکوپا خاصیت ضد التهاب و ضد درد دارد و از این رو استعمال موضعی روغن آن در تسکین درد استخوان و مفاصل و درد کمر موثر است. همچنین ماساژ سر با روغن این گیاه به تسکین سردردهای عصبی نیز کمک می‌کند.

رفع برخی مشکلات گوارشی

رفع برخی مشکلات گوارشی مانند کمک به درمان زخم معده و بهبود خروج گاز معده از دیگر خواص گیاه باکوپا است و موجب کاهش خروج درد گاز، هضم بهتر و تسکین درد معده می‌شود.

کاهش آسیب‌های ناشی از بیماری

گیاه باکوپا سرشار از مواد آنتی اکسیدان است. ترکیبات موجود در این گیاه، آسیب‌های ناشی از بیماری‌های قلبی دیابتی و برخی سرطان‌ها را بهبود می‌بخشد و در کاهش التهاب‌های ناشی از سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و کلیوی موثر است.

افزایش رشد مو

پرپشت شدن موها و کمک به تقویت و افزایش رشد مو از خواص روغن باکوپا است. استفاده از این روغن و ماساژ دادن کف سر با آن باعث افزایش گردش خون و در نتیجه رشد بیشتر موها می‌شود.

عوارض جانبی

• استفاده از این گیاه هنگام بارداری یا شیردهی و برای کودکان ممنوع است.
• برخی مشکلات گوارشی از قبیل حالت تهوع و استفراغ، افزایش حرکات روده، گرفتگی معده، خشکی دهان و خستگی از عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه این گیاه است.
• استفاده از باکوپا ممکن است باعث کاهش ضربان قلب شود. بنابراین مصرف آن در افرادی که دچار مشکلات کندی ضربان قلب هستند، بایستی با نظر پزشک انجام شود.
• مصرف باکوپا در افرادی که دچار مشکل گرفتگی مجاری ادرار و یا انسداد روده هستند، ممنوع است زیرا می‌تواند باعث تشدید این ناراحتی‌ها شود.
• باکوپا ترشح هورمون تیروئید را افزایش می‌دهد، لذا لازم است افرادی که دچار بیماری و اختلالات مربوط به تیروئید هستند و داروهای مربوط به آن را مصرف می‌کنند، قبل از مصرف این گیاه حتما با پزشک متخصص مشورت کنند.
• مصرف گیاه باکوپا برای مبتلایان به آسم و بیماری‌ها تنفسی ممنوع است زیرا می‌تواند ترشح مایعات در ریه را افزایش دهد.

مشخصات کرچک

کرچک (Ricinus communis) گیاهی از تیره فرفیون و بومی مناطق آسیای جنوبی، مدیترانه، شرق آفریقا و هندوستان است. این گیاه در شرایط آب و هوایی مناسب به صورت خود رو تکثیر می‌شود، از همین رو امروزه تقریبا در همه دنیا گسترش یافته است. در کشور ما نیز در مناطقی از شمال، یزد، خوزستان و خراسان کاشته می‌شود. این گیاه در مناطق سردسیر یک‌ساله و در مناطق گرمسیری چندساله و به صورت درختچه است که ارتفاع آن در برخی مناطق تا حدود ۳ متر نیز می‌رسد.

ساقه گیاه کرچک، سبز مایل به زرد است که از لایه‌ای مومی مایل به خاکستری پوشیده شده، بدون کرک و گرد است. برگ‌ها نیز به رنگ سبز یا قرمز به شکل متناوب با کناره‌های دندانه‌دار و بسیار بزرگ هستند و گل‌ها به شکل تک‌پایه، گل آذین و خوشه مانند است، به طوری که در یک گل آذین خوشه‌ای، گل‌های نر در قسمت پایین به رنگ زرد مایل به سبز و گل‌های ماده در قسمت بالایی خوشه، به رنگ قرمز قرار گرفته‌اند. میوه کرچک، خاردار، به شکل لوبیا، به صورت کپسول و سبز رنگ است که هر کپسول محتوی ۳ عدد دانه است و در واقع هدف از پرورش این گیاه، عمدتا استخراج روغن آن است.

اندام دارویی

قسمت‌های مورد استفاده گیاه کرچک، برگ و دانه‌های آن است و به طور کلی روغن اصل با فشار دادن مغز دانه‌ها تحت فشارهای هیدرولیکی کافی در سرما استخراج می‌شود. از مرحله اول فشردن دانه‌های بدون پوسته‌، ۳۳ درصد روغن که با نام روغن كرچک دارویی (Pharmaceutical Castor Oil) نامیده می‌شود، به دست می‌آید. مقادیر باقی‌مانده روغنی است که کیفیت پایین‌تری دارد و از آن در صنعت استفاده می‌شود.

خواص کرچک (طبیعت و خواص درمانی)

کرچک طبع گرم و خشک دارد. این گیاه امروزه در صنعت داروسازی کاربرد فراوان دارد. روغن کرچک خالص، کپسول ژلاکس، داروی لاگزاریسین، سافت ژل لاکسورال تعدادی از فرآورده‌های طبیعی به دست آمده از روغن دانه‌های این گیاه هستند که برای درمان یبوست و تنبلی روده تجویز می‌شوند. مهمترین خواص این گیاه شامل موارد زیر می‌شود:

خواص روغن کرچک برای یبوست

یکی از خواص کرچک، درمان یبوست، پاک‌سازی روده و سم‌زدایی دستگاه گوارش است. روغن کرچک، یک درمان طبیعی داخلی برای یبوست محسوب می‌شود. این روغن در اثر مخلوط شدن آن با صفرا و آنزیم‌های لوزالمعده و اثر لیپاز، اسید ریسینولئیك از تری گلیسرید مربوطه آزاد می‌گردد كه دارای خاصیت Anti-absorptive و Secretogogic می‌باشد. مقدار كمی از آن از دستگاه گوارش جذب شده و مانند دیگر اسیدهای چرب، متابولیزه می‌گردد و بقیه‌ در روده‌ كوچک با سدیم و پتاسیم تشكیل نمک‌های ریسینولئات می‌دهد. همچنین با ایجاد خاصیت صابونی در لوله‌ گوارش و در سطح مخاطی، اثر ملین بودن خود را اعمال می‌كند.

خواص روغن کرچک برای مو

روغن کرچک حاوی مواد مغذی فراوان برای سلامت موها از جمله اسید‌های چرب امگا۶ و امگا۹ است. همچنین ماساژ پوست سر با آن، باعث افزایش گردش خون در پوست کف سر شده و در نتیجه فولیکول‌های مو تقویت می‌شوند و افزایش رشد موها اتفاق خواهد افتاد، ضمن اینکه با رفع خشکی پوست سر نیز باعث تحریک رشد مو‌ها می‌شود. این روغن همچنین دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است که برای رفع شوره، جلوگیر از موخوره و درمان عفونت‌های قارچی پوست سر مفید است. مهم‌ترین خواص روغن کرچک برای موها شامل موارد زیر می‌شود:

• تقویت فولیکول‌های مو و پیشگیری از ریزش موها
• تقویت موها و تحریک رشد مو
• پیشگیری از نازک شدن مو‌ها
• درمان شوره سر
• رفع خشکی پوست سر و علائم ناشی از آن مانند خارش کف سر و پوسته پوسته شدن
• محکم‌تر شدن ریشه مو
• درمان موخوره، شکنندگی و خشکی مو

خواص روغن کرچک برای مژه

روغن کرچک از جمله روغن‌های گیاهی است که به دلیل ترکیبات ویژه و ویتامین‌هایی که دارد مانند ویتامین E،A ،C ،B6، کلسیم، آهن و اسید ریسینولئیک به تقویت مژه‌ها کمک شایانی می‌کند. همچنین به عنوان یک ضد التهاب و ضد میکروب فوق‌العاده و قوی برای چشم‌ها و مژه‌ها است.

خواص روغن کرچک برای ابرو

ریسینولئیک اسید موجود در روغن کرچک به طور موثری از ریزش موهای ابرو جلوگیری، ابروها را ضخیم و به رشد بیشتر آنها کمک می‌کند. این روغن با مهار هورمونی‌هایی که باعث ریزش مو می‌شود، می‌تواند از ریزش آن‌ها جلوگیری کند. همچنین استعمال آن به دلیل افزایش جریان گردش خون در سطح پوست برای تقویت و افزایش رشد ابروها مفید است و به بالا رفتن ضخامت و پرپشت شدن ابرو کمک می‌کند.

خواص روغن کرچک برای پوست

روغن کرچک منبعی سرشار از اسیدهای چرب مانند ریسینولیک اسید و ویتامین‌ها مختلف از جمله ویتامین E و C است. این مواد برای حفظ سلامت پوست بسیار مفید هستند، همچنین به آسانی جذب پوست می‌شوند. از این رو یک مرطوب کننده و تغذیه کننده عالی برای انواع مختلف پوست به ویژه پوست‌های خشک است. علاوه بر این خواص آنتی‌باکتریال آن باعث شده است تا روی زخم‌های باز به عنوان یک ضد عفونی کننده عمل کند و از آن برای کمک به ترمیم زخم‌ها و محل سوختگی استفاده شود. مهم‌ترین خواص کرچک برای پوست به شرح زیر است.

• درمان ترک و خشکی پاشنه پا
• رفع خشکی دست‌ها و صورت به ویژه در فصل پاییز و زمستان
• لایه‌برداری از پوست
• رفع چروک صورت و چروک‌های دور چشم
• کمک به درمان جوش و آکنه
• برطرف کردن لک‌های پوستی
• تسریع بهبود جای زخم و محل سوختگی
• رفع سیاهی دور چشم
• بهبود آفتاب‌سوختگی
• مرطوب کردن و ایجاد شفافیت طبیعی و برجستگی لب‌ها
• تمیز کردن و پاکسازی پوست

تسکین درد مفاصل و روماتیسم

روغن کرچک خاصیت ضد التهاب و ضد درد قوی دارد و مالیدن آن به تسکین درد استخوان و مفاصل دردناک، کاهش درد روماتیسم، آرتروز و نقرس کمک شایانی می‌کند. استعمال موضعی روغن این گیاه بر محل درد باعث کاهش التهاب و افزایش گردش خون در آن ناحیه می‌شود. به راحتی از طریق پوست به بدن نفوذ می‌کند و ماساژ اندام مورد نظر با آن باعث تسکین دردهای عضلانی اسکلتی خواهد شد.

خواص روغن کرچک برای رحم

یکی دیگر از خواص کرچک، کمک به درمان کیست تخمدان، آماده‌سازی رحم و کمک به روند القای زایمان است. بررسی‌های انجام گرفته توسط انجمن علمی پرستاری و مامایی آمریکا، نشان داد ۷۸ درصد از ماماها در این کشور برای آماده‌سازی رحم و القای زایمان از فرآورده‌های گیاهی به دست آمده از کرچک استفاده می‌کنند. همچنین روغن کرچک به درمان کیست تخمدان نیز کمک می‌کند و تصاویر سونوگرافی‌ها قبل و بعد از استفاده از این روغن برای درمان، نشان می‌دهد که کیست‌ها به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده‌اند و درد، نفخ و فشار ناشی از آن به سرعت کاهش می‌یابد. علاوه بر این استعمال موضعی روغن کرچک در کاهش درد و گرفتگی‌های قاعدگی در زنان و دختران جوان موثر است.

لاغری

از آنجایی که یبوست یکی از عوامل اصلی اضافه وزن و چاقی است، به نظر می‌رسد مصرف روغن کرچک با درمان یبوست به کاهش وزن و لاغری کمک خواهد کرد. همچنین جالب است بدانید روغن کرچک از جمع شدن آب در بافت‌ها و نسوج بدن جلوگیری و در نتیجه مانع اضافه وزن می شود. متخصصان طب سنتی معتقدند ماساژ منظم شکم با روغن کرچک به  کاهش چربی شکمی کمک خواهد کرد. علاوه بر این استفاده موضعی از روغن کرچک برای سفت کردن و جوانسازی پوست شکم مفید است.

خواص روغن کرچک برای دستگاه لنفاوی

بهبود جریان لنف و در نتیجه تقویت سیستم ایمنی بدن نیز از خواص گیاه کرچک است. استعمال روغن کرچک باعث بهبود جریان لنف می‌شود و به طور موقت افزایش تعداد سلول‌های تقویت کننده ایمنی، سلامت کبد و کاهش التهاب را به همراه دارد. در طب آیورودا نیز ماساژ روغن کرچک در محل برآمدگی‌های لنف زیر پوست رایج است و گردش لنفاوی در شکم، سینه، رحم، کبد و غده تیروئید را بهبود می‌بخشد. همانطور که می‌دانید سیستم لنفاوی بدن نقش مهمی در ایمنی بدن دارد و بهبود جریان لنف باعث افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن می‌شود.

عوارض جانبی

تمام قسمت‌های گیاه کرچک خصوصا دانه‌ها بسیار سمی است. به ویژه به دلیل زیبایی دانه‌ها احتمال خورده شدن آن توسط کودکان و جود دارد، لذا توصیه می‌شود از کاشت این گیاه در محل بازی کودکان خودداری شود. مهم‌ترین مضرات کرچک شامل موارد زیر می‌شود:

• مسمومیت با دانه کرچک با عوارضی نظیر تهوع، استفراغ و اسهال همراه است. در صورت مسمومیت بیشتر، اسهال خونی و در موارد مسمومیت شدید، فرد دچار ناسایی کلیه و کبد می‌شود. مقدار دز کشنده در اطفال ۵ تا ۶ دانه و برای بزرگسالان ۲۰ دانه کرچک است.
• مصرف روغن کرچک در افرادی که دچار التهاب آپاندیس، خونریزی روده، بیماری‌های التهابی روده و افرادی که اعمال جراحی دستگاه گوارش داشته‌اند، ممنوع است.
• بیماران قلبی، افراد با فشار خون بالا و مبتلایان به دیابت نوع دوم بایستی از مصرف این گیاه خودداری کنند.
• مصرف کرچک در دوران بارداری ممنوع است و در دوران قاعدگی نیز باید با احتیاط مصرف شود.
• روغن کرچک ممکن است بر روی پوست برخی افراد باعث ایجاد واکنش آلرژیک و حساسیت مثل جوش، کهیر، خارش و تورم ‏شود.