در این مقاله راجع به قلب و دستگاه الکتروشوک بیشتر خواهیم خواند:
- عملکرد قلب انسان
- ضربان ساز قلب
- ایست قلبی
- دفیبریلاتور یا دستگاه الکتروشوک
- انواع دفیبریلاتور
عملکرد قلب انسان
قلب انسان، اندامی حیاتی از جنس ماهیچه و برای هر فرد به اندازه مشت اوست؛ این اندام ویژه که کاملا عضله ای است، وظیفه پمپاش خون و به جریان انداختن آن در رگ ها و به دنبال آن رساندن مواد غذایی و اکسیژن به اقصی نقاط بدن و همه اندام ها و سلول ها است؛ قلب از ماهیچه های خاصی ساخته شده است و نقش پمپ و نقطه اصلی سیستم گردش خون محسوب می شود و با استفاده از بیوسیگنال های الکتریکی خود را منبسط و منقبض کرده و عمل پمپاش را انجام می دهد.
ضربان ساز قلب
قلب برای دریافت انرژی الکتریکی مورد نیاز خود جهت انقباض و انبساط، دارای گره های ضربان ساز(Pacemaker) است که اولین گره ضریان ساز، گره سینوسی یا پیشاهنگ نام دارد؛ از ناحیه بالا سمت راست قلب آغاز و به پایین سمت چپ قلب ختم می شود و نتیجه جریان این سیگنال، تپش قلب و پمپاژ خون در رگ ها است.
ایست قلبی
عدم تحرک قلب و قطع گردش خون که همراه با قطع تنفس نیز می باشد، ایست قلبی-ریوی (Arrest) نامیده می شود؛ در چنین موقعیتی، قلب کاملا از حرکت و انبساط و انقباض باز می ایستد و گردش خون و تنفس مختل می شود.
ایست قلبی از جمله شایع ترین عارضه های جوامع امروزی است و عوامل گوناگونی موجب آن می شود:
- گرفتگی شریان های کرونری قلب
- خونریزی در مغز
- حملات قلبی و شوکه شدن
- استفاده بیش از حد از دارو یا مواد مخدر
- آمبولی ریه ها
- اختلال در عملکرد سیتول و دیاستول قلب
دفیبریلاتور یا دستگاه الکتروشوک
ایست قلبی یک موقعیت اورژانسی برای بیمار محسوب می شود و خطر مرگ در آن بسیار زیاد است؛ یکی از روش های اورژانسی احیای دوباره قلب و به حرکت واداشتن آن، استفاده از شوک الکتریکی است؛ به فرایند انتقال شوک پرانرژی الکتریکی به قلب، دفیبریلاسیون گفته می شود و دستگاه اعمال کننده ی آن به بدن بیمار، دفیبریلاتور می گویند؛ شوک یا پالس الکتریکی که از طریق این دستگاه به قلب بیمار وارد می شود ضربان از دست رفته را دوباره به جریان در می آورد یا ریتم به هم ریخته قلب را هماهنگ و منظم می کند و به این صورت فرد را از مرگ حتمی نجات می دهد.
انواع دفیبریلاتور
دفیبریلاتورها به دو دسته خارجی و داخلی یا ثابت تقسیم می شوند؛
- دیفیبریلاتورهای خارجی (اتوماتیک(AED) یا دستی)
- دیفیبریلاتورهای داخلی یا قابل کاشت و پوشیدنی
دستگاه الکتروشوک یا دفیبریلاتور خارجی دستی
این دستگاه توسط اوپراتور(پرستار، پزشک، امدادگر) تنظیم و شارژ می گردد و توسط دو الکترود مخصوص خود (دسته یا پدال های الکتروشوک) به شکلی که یکی در ناحیه قفسه سینه و دیگری در موضع نوک قلب قرار گیرد، تخلیه شارژ و اعمال شوک انجام می دهد.
دستگاه الکتروشوک یا دفیبریلاتور اتوماتیک یا خودکار (AED)
این دستگاه دارای تنظیم خودکار است و بیشتر در آمبولانس و مراحل ابتدایی امداد تا رساندن بیمار به مرکز اورژانس و بیمارستان استفاده می شود؛ کاربر این دستگاه می تواند یک فرد عادی نیز باشد و به کار بردن آن نیاز به مهارت ویژه امدادرسانی و پرستاری ندارد؛ در این نوع الکتروشوک الکترودها متصل به پدهای چسبدار هستند و روی پوست بدن بیمار(قفسه سینه و نوک قلب) چسبانده می شوند و باقی تنظیمات و تجزیه و تحلیل شرایط قلب بیمار توسط پردازنده دستگاه صورت می گیرد.
این نوع دفیبریلاتور توسط پزشک متخصص و حین عمل جراحی زیر پوست ناحیه قفسه سینه، نزدیک گردن بیمار مستقر می گردد و توسط یک سیم به قلب وصل می شود؛ این وسیله نیروی خود را از باتری می گیرد و در شرایط نیاز ریتم قلب فرد را منظم می کند.
این نوع دستگاه الکتروشوک که در قالب یک جلیقه ساخته می شود، کمتر شناخته شده است؛ الکترود های آن در بدنه جلیقه کار گذاشته شده است و پردازشگر (شارژ و دشارژ) آن به کمربند فرد متصل می شود و در زمان نیاز شوک را به قلب اعمال خواهد کرد.
