امروزه علاوه بر پخت و پز، در بیشتر محصولات بهداشتی و آرایشی همچنین در اکثر مکمل‌ها، از روغن گیاهان استفاده می‌شود و به دلیل طبیعی بودن آنها، این محصولات در بین مردم طرفداران زیادی پیدا کرده است. مهم‌ترین منابع گیاهی تولید روغن شامل روغن‌های تهیه شده از دانه گیاهان نظیر پنبه دانه، کلزا، گلرنگ، سویا، آفتابگردان، بادام زمینی و روغن‌های گیاهی که از میوه‌ها تهیه می‌شوند مانند زیتون و نارگیل هستند. همچنین از گیاهان دارویی نظیر اسطوخودوس، نعناع، بنفشه، کنجد، سیاه دانه و … نیز برای تهیه روغن‌های گیاهی استفاده می‌شود. در این مقاله شما را با انواع روغن‌ گیاهی و خواص درمانی آنها، طرز تهیه و نحوه انتخاب بهترین روغن گیاهی آشنا می‌کنیم.

انواع روغن‌های گیاهی

• روغن بادام تلخ
• روغن بادام شیرین
• روغن فندق
• روغن پسته
• روغن کنجد
• روغن گردو
• روغن سیاه دانه
• روغن بنفشه
• روغن کرچک
• روغن رازیانه
• روغن زیتون
• روغن کتان
• روغن نارگیل
• روغن آفتابگردان
• روغن کانولا
• روغن ذرت
• روغن پالم
• روغن هسته انگور
• روغن هسته انار
• روغن نعناع
• روغن اسطوخودوس
• روغن گل سرخ
• روغن بابونه
• روغن لیمو

انواع روغن گیاهان دارویی

خواص و فواید درمانی روغن‌های گیاهی

اکثر گل‌ها یا گیاهان را می‌توان برای روغن‌گیری استفاده کرد اما باید مطمئن شوید که در مورد گیاهی که انتخاب می‌کنید، اطلاعات داشته باشید. بعضی از گیاهان به خاطر خواص ضد درد، ضد التهاب و تسکین دهنده‌شان استفاده می‌شوند در حالی که تعدادی دیگر برای بوی خوششان انتخاب می‌شوند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای درمانی روغن‌های گیاهی به شرح زیر است:

خواص روغن گیاهی برای پوست و مو

یکی از مهم‌ترین خواص روغن های گیاهی استفاده از آنها برای رفع مشکلات پوست و مو است. انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی که در ترکیبات روغن‌های گیاهی وجود دارند، باعث می‌شوند تا سلول های پوست و مو، از درون تغذیه شوند. مرطوب کردن پوست، خاصیت نرم کننده، کمک به بهبود زخم‌، سوختگی و اگزما، تقویت رشد موها و محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی نظیر نور خورشید برخی از مهم‌ترین خواص روغن گیاهی برای پوست و مو است.

خواص روغن گیاهی برای سلامت قلب

چربی‌های اشباع نشده که از سالم‌ترین چربی‌ها در ساختار روغن‌های گیاهی هستند از ابتلا فرد به بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند و باعث تنظیم سیستم گردش خون در بدن فرد می‌شود، همچنین این چربی مفید، سطح کلسترول خون را تنظیم می‌کند. همچنین اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 موجود در این روغن خاصیتی ضدالتهابی دارند و باعث بهبود عملکرد بخش‌های مختلف بدن می‌شوند.

کاربرد روغن گیاهی برای ماساژ

روغن‌هایی زیادی برای ماساژ درمانی وجود دارند، اما استفاده از روغن‌های گیاهی به دلیل کم عارضه بودن، داشتن چربی کمتر، طبیعی بودن و خواصی که برای پوست دارند، بهترین انتخاب برای ماساژ هستند. ماساژ با روغن‌های گیاهی باعث می‌شود گردش خون جریان بیشتری پیدا کرده و اکسیژن خون به بافت‌های بدن برسد. رفع گرفتگی عضلات، بهبود دردهای مفصلی، کاهش التهاب مفاصل و خاصیت آرامبخش از فواید استفاده از این روغن‌ها است.

بهترین روغن گیاهی

برای انتخاب بهترین روغن گیاهی اولین نکته، توجه به کاربرد روغن مورد نظر و تهیه آن از مراکر معتبر و استاندارد است. بسیاری از شرکت‌ها ادعا می‌کنند روغن‌های آن‌ها “خالص” یا دارای “اعتبار پزشکی” است. با این حال، این شرایط به صورت جهانی تعریف نشده‌اند. با توجه به اینکه طرز تهیه‌ این روغن‌ها کنترل نشده است و دستورالعمل ویژه‌ای ندارد، کیفیت و ترکیب روغن‌های  گیاهی مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برای انتخاب یک روغن‌ گیاهی با کیفیت بالا، بهتر است نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• درجه خلوص: روغنی را پیدا کنید که فقط شامل ترکیبات گیاهی، بدون مواد افزودنی یا روغن‌های مصنوعی باشد. در بسیاری از موارد مشاهده شده است روغن‌های خالص معمولاً به جای اصطلاحاتی مانند “روغن اسطوخودوس”، نام گیاه شناسی گیاه (مانند Lavandula officinalis) را ذکر می‌کنند.
• کیفیت: روغن‌های گیاهی واقعی آن‌هایی هستند که با فرآیند استخراج از گیاهان، کمترین میزان تغییر را داشته‌اند. یک روغن بدون مواد شیمیایی که از طریق تقطیر یا فشار مکانیکی استخراج شده است را انتخاب کنید.
• اعتبار: برای خرید محصولات باکیفیت، یک برند معتبر را انتخاب کنید.

یکی از راهکارها برای مطمئن شدن از سلامت روغن، بو کردن آن است. زیرا با بوی روغن متوجه خراب شدن آن می‌شوید. روغن فاسد بویی شبیه یک ماده مومی ترشیده می‌دهد. همچنین از روی غلظت آن نیز قابل تشخیص است.

طرز تهیه روغن گیاهی

روغن گیاهی معمولاً به مقدار زیاد در دانه‌های گیاهان و گاهی اوقات در قسمت گوشتی میوه مانند زیتون و نخل روغنی یافت می‌شود. دانه‌های گیاهان ممکن است از 1 درصد تا بیش از 60 درصد روغن داشته باشند. روند تولید روغن گیاهی شامل گرفتن روغن از اجزای گیاه است که معمولا دانه می‌باشد. این کار از طریق استخراج مکانیکی یا شیمیایی و با استفاده از یک حلال انجام می‌شود. سپس روغن استخراج شده تصفیه می‌شود یا با فرآیندهای شیمیایی تغییر می‌یابد. پس از استخراج روغن از دانه‌های روغنی، باقیمانده آن یا تفاله نیز آنقدر یک محصول جانبی مهم است که اغلب ارزش یک محصول روغنی را تعیین می‌کند. معمولاً از این کنجاله به عنوان کنسانتره پروتئین برای تغذیه دام و طیور استفاده می‌شود و اگر سمی باشد، مانند دانه کرچک به عنوان کود کاربرد دارد.

از گیاهان دارویی مختلف و همچنین پوست مرکبات نیز انواع روغن گیاهی تهیه می‌شود. این نوع روغن‌ها معمولا کاربردهای درمانی دارند. برای تهیه این نوع روغن، گیاه مورد نظر را در آب می‌جوشانند و پس از صاف کردن آب را در روغن پایه که معمولا روغن کنجد یا زیتون است، می‌ریزند و حرارت می‌دهند. پس از  تبخیر آب، روغن مورد نظر به دست می‌آید. برای تهیه روغن گیاهان دارویی استفاده از گل‌ها و گیاهان خشک بهتر است، چون گیاهان تازه حاوی آب هستند که موجب رشد کپک و قارچ روی روغن نهایی می‌شود.

طرز تهیه روغن گیاهی

سخن پایانی

اغلب متخصصان روغن‌های گیاهی را بی ضرر برای بدن می‌دانند اما به یاد داشته باشید، روغن‌های گیاهی هم چنانچه به صورت بی‌رویه و خودسرانه مصرف شوند و یا مرغوب نباشند، می‌توانند باعث مشکلات جسمی شوند. همچنین نحوه روغن‌گیری از دانه و یا گیاه مورد نظر نیز در خواص و سلامت روغن اهمیت دارد.

منبع: