دیابت، یک بیماری مزمن پزشکی است که در آن میزان قند یا گلوکز در جریان خون افزایش می‌یابد. هورمون انسولین به انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها کمک می‌کند تا از این طریق انرژی مورد نیاز آنها تامین شود. وقتی سلول‌های بدن نمی‌توانند به انسولین پاسخ دهند، بدن ممکن است انسولین کافی تولید نکند. دیابت کنترل نشده می‌تواند به میزان بالای گلوکز خون به صورت مزمن منجر شود و عوارض جدی به همراه داشته باشد. دلایل زیادی از جمله عدم تحرک کافی، مصرف بیش از حد غذاهای مضر، استرس عاطفی، کمبود خواب، سموم و ژنتیک موجب ابتلا به دیابت می‌شوند. در بیشتر مواقع، بیماران مبتلا به دیابت علاوه بر داروهای خودبه دنبال یک رژیم غذایی مناسب هستند. انتخاب درست رژیم غذایی برای دیابت یک راه ایمن برای تکمیل درمان این بیماری است. در در این مقاله با رژیم غذایی افراد دیابتی آشنا خواهید شد.

مواد غذیی مناسب برای افراد دیابتی

رژیم غذایی برای دیابت

رژیم غذایی ابزاری مهم برای حفظ سلامت قلب و سطح قند خون در محدوده ایمن و سالم است. برنامه غذایی توصیه شده برای مبتلایان به دیابت، همان برنامه‌ای است که تقریباً همه باید دنبال کنند. اصول این رژیم غذایی به شرح زیر است:

• در رژیم غذایی خود از میان وعده بیشتر استفاده کنید.
• غذاهای متنوعی را انتخاب کنید که سرشار از مواد مغذی و کالری کم باشند.
• مراقب باشید که پرخوری نکنید.
• برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید.
• از خوردن غذاهای سنگین با چربی‌های اشباع پرهیز کنید. از جمله این غذاها می‌توان به گوشت گاو یا جگر، گوشت‌های فرآوری شده، صدف، نان سفید، شیرینی، محصولات لبنی پرچرب و نوشیدنی‌های بسیار شیرین اشاره کرد.
• از کربوهیدرات‌های سالم، میوه‌های کامل، سبزیجات غیر نشاسته‌ای، حبوبات، دانه‌های کتان وغذاهای دارای اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی سالمون استفاده کنید. همچنین استفاده از فرآورده‌های طبیعی درمان دیابت نیز به شما در مقابله بهتر با این بیماری کمک خواهند کرد.

بیشتر بدانید: با بیماری دیابت، علل، علائم و راه‌های درمان دیابت با فراورده‌های طبیعی آشنا شوید

مواد غذایی مناسب افراد دیابتی

هندوانه ابوجهل

یکی از کارآمدترین مواد برای درمان دیابت، هندوانه ابوجهل است. بر اساس تحقیقات و آزمایشاتی که در برخی دانشگاه‌های کشورمان صورت گرفته، مشخص شده است هندوانه ابوجهل در مقدار معین و تجویز شده‌ای می‌تواند به ترشح انسولین کمک کند و سبب کاهش قند خون شود. هندوانه ابوجهل یا حنظل (Colocynth)، متعلق به خانواده خیار و کدو است و دارای بویی تند، طعمی تلخ و دانه‌های زیاد است. ماده کوکوربیتاسین موجود در آن به کنترل قند خون در بیماران دیابتی کمک می‌کند. این میوه همچنین حاوی مواد مغذی مانند ویتامین C، ویتامین A، پتاسیم و لیکوپن است که می‌تواند به بهبود سلامتی بیماران دیابت کمک کند.

آووکادو

آووکادو میزان کمی کربوهیدرات دارد. یک عدد آووکادو شامل حدود 17 گرم کربوهیدرات و 1 گرم قند است که این میزان کربوهیدرات در سیب 25 گرم و در موز 27 گرم می‌باشد. بنابراین افراد دیابتی با خیالی راحت می‌توانند از آووکادو استفاده کنند. استفاده از آووکادو در کنار رژیم غذایی مناسب می‌تواند مانع بالا رفتن قند خون پس از خوردن غذا شود. این میوه حاوی فیبر فراوان است که می‌تواند به تأخیر در هضم و جذب قند کمک کند و به این ترتیب کاهش قند خون را تسهیل نماید. همچنین مصرف آووکادو می‌تواند به کنترل وزن کمک کند. این میوه حاوی چربی‌های سالم است که در ایجاد حس سیری موثر هستند. در یک مطالعه، بعد از اضافه‌ کردن آووکادو به ناهار، نتایج نشان داد که 26 درصد احساس سیری افزایش یافت و تمایل به خوردن غذای بیشتر به اندازه 40 درصد کاهش یافت.

خواص آووکادو برای درمان دیابت

سرکه سیب

سرکه سیب از مواد غذایی مناسب برای افراد دیابتی است. ترکیب اصلی در سرکه سیب، اسید استیک است و اعتقاد بر این است که بسیاری از فواید سلامتی آن را بر عهده دارد. دلایل زیادی برای استفاده از سرکه سیب وجود دارد. مصرف 2 قاشق غذاخوری از این ماده غذایی قبل از خواب می‌تواند میزان قند ناشتای صبح را کاهش دهد. حتی مصرف 1-2 قاشق غذاخوری سرکه سیب با وعده‌های غذایی می‌تواند بار گلیسمی وعده غذایی غنی از کربوهیدرات را کاهش دهد. این ماده حساسیت به انسولین را در وعده‌های غذایی پرکربوهیدرات، بین 19 تا 34 درصد بهبود می‌بخشد و به‌طور چشمگیری سطح قند خون و واکنش به انسولین را کمتر می‌کند.

جو و مواد غذایی سرشار از فیبر

جو یکی از غلات سالم و مفید است که در رژیم غذایی بیماران دیابتی می‌تواند مصرف شود. به طور کلی خوردن فیبر باعث کاهش قند خون و انسولین می‌شود. مقدار توصیه شده فیبر در حدود 30 گرم در روز است. بیشتر افراد روزانه حدود 6-8 گرم دریافت می‌کنند که این میزان نیست. در حالی که شما می‌توانید مکمل‌های فیبر مصرف کنید، اما بهترین راه برای رسیدن به این هدف خوردن سبزیجات و حبوبات است. جو دانه‌ای با فیبر بالا است که داده‌های زیادی برای پشتیبانی از نقش آن در بهبود قند خون، انسولین، کلسترول و التهاب وجود دارد. جالب است بدانید مصرف گندم و فرآورده‌های آن به دلیل آنکه حاوی گلوتن هستند، دیابت را تشدید می‌کنند اما جو بدون گلوتن است و یک ماده غذایی با شاخص قند خون پایین می‌باشد به این معنی که مصرف آن باعث افزایش قند خون نمی‌شود.

نقش مواد حاوی روی در رژیم غذایی برای دیابت

کسانی که مبتلا به دیابت هستند، معمولاً کمبود روی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که مکمل روی می‌تواند قند خون و A1C را کاهش دهد، اثر آنتی اکسیدانی داشته باشد، قند خون را پایین بیاورد و حتی به برخی از عوارض مربوط به دیابت نیز کمک می‌کند. مواد غذایی حاوی روی شامل اسفناج، میگو، تخم کتان و تخمه کدو تنبل هستند. دوزهای زیاد روی می تواند مانع از جذب سایر مواد معدنی مانند مس شود، بنابراین حتماً از راهنمایی دوز مناسب استفاده کنید.

 آلوئه ورا

آلوئه ورا، از دیگر مواد غذایی مناسب برای مبتلایان به دیابت است. شیره آلوئه ورا خاصیت ملین دارد. این ماده به کاهش قند خون از طریق دفع اضافی انسولین کمک می‌کند. گیاه آلوئه ورا در دوزهای مشخص، با داشتن عوامل آنتی اکسیدانی از جمله آلفا توکوفرول، کاروتنوئیدها و اسید اسکوربیک و فیتواسترول­‌ها برای درمان چندین بیماری از جمله دیابت مؤثر است. پلی ساکارید موجود در  این گیاه نیز، استرس اکسیداتیو سلول­‌های کلیه را کاهش می‌دهد و از آسیب به کلیه در بیماران مبتلا به دیابت پیشگیری می‌کند. علاوه بر این ژل آلوئه ورا دارای خواص آنتی اکسیدانی است و از این طریق نیز بر بیماری دیابت تأثیر دارد.

خواص آلوئه ورا برای درمان دیابت

بربرین

بربرین یک آلکالوئید است که در پوست، برگ‌، شاخه‌، ریزوم، ریشه و یا ساقه گیاهان مختلف مانند زرشک، انگور اورگان و زردچوبه درختی یافت می‌شود. این ماده در کاهش قند خون موثر است.  توجه داشته باشید که این ماده می‌تواند در متابولیسم داروهای شیمیایی اختلال ایجاد کند و همچنین هرگز نباید در حین بارداری مصرف شود.

دارچین

دارچین یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های طبیعی درمان دیابت است که برای کاهش قند خون و کلسترول بسیار توصیه می‌شود. مصرف دارچین می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند. تحقیقات نشان داده‌اند که این ادویه در بهبود حساسیت به انسولین و کاهش میزان قند خون در بیماران دیابتی موثر است. دارچین با اختلال در آنزیم‌های مختلف هضم، میزان گلوکز (قند) ورودی به جریان خون را کاهش می‌دهد. این روند موجب کُند شدن روند تجزیه کربوهیدرات‌ها در دستگاه گوارش می‌شود. نتایج تحقیق اخیر نشان می‌دهد این عملکرد دارچین ناشی از وجود دو آنزیم  α-amylase لوزالمعده‌ای و α-glucosidase روده‌ای است. این دو آنزیم، فعالیت انسولین را تقلید کرده و موجب می‌شوند جذب گلوکز از طریق سلول‌ها کُند شود.

شنبلیله

قرن‌ها است که از متخصصان طب سنتی از شنبلیله برای کاهش کلسترول و قند خون استفاده می‌کنند. برگ شنبلیله حاوی مقادیر غنی از گالاکتومانان است و به همین دلیل باعث می‌شود که جذب گلوکز در خون کاهش یابد. علاوه بر این مصرف شنبلیله می‌تواند به افزایش تولید انسولین در بدن کمک کند و به همین جهت این گیاه یک گزینه مناسب برای افراد دیابتی است. در یک مطالعه بالینی که بر روی بیماران دیابتی نوع 2 در پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی انجام شد، ترکیب بذر این گیاه همراه با تعدادی از گیاهان دارویی دیگر موجب بهبودی بیماری دیابت شد.

چای سبز

چای سبز حاوی پلی فنول‌ها است که آنتی اکسیدان‌های قوی محسوب می‌شوند. آنتی اکسیدان اصلی چای سبز به اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) معروف است. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد كه EGCG مزایای سلامتی زیادی از جمله کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، پیشگیری از دیابت، کنترل گلوکز و فعالیت بهتر انسولین دارد. همچنین رسوراترولکاتچین‌های موجود در چای سبز از طریق کاهش گوارش و جذب کربوهیدرات‌ها به کاهش اثرات مقاومت به انسولین کمک می‌کنند.

رسوراترول

مواد غذایی برای افراد دیابتی

سخن پایانی

زمانی که شما به دیابت مبتلا باشید، تغذیه سالم و فعالیت فیزیکی بخش‌های مهمی از سبک زندگی شما هستند. دنبال کردن یک برنامه غذایی سالم، می‌تواند به کنترل گلوکز خون کمک کرده و باعث شود قند خون شما در محدوده مورد نظرتان حفظ شود.